قۋىرشاق تەاترىنىڭ پاتشايىمى

2519
Adyrna.kz Telegram

قۋىرشاق تەاترى ساحناسىنىڭ پاتشايىمىنا اينالىپ، 70-ءشى بەكەتىنە كەلسە دە، بويىنداعى قۋاتى مەن شابىتى سارقىلماعان اكتريسا ءسابيلا مەڭدىعاليقىزىنىڭ ساحنادا جۇرگەنىنە 50 جىل!

ابۋەۆا ءسابيلا 1947 جىلى تامىز ايىنىڭ 9 جۇلدىزىندا اتىراۋ وبلىسىندا دۇنيەگە كەلگەن. العاشقى ەڭبەك جولىن 1967 جىلى ماحامبەت وتەمىسۇلى اتىنداعى قازاق دراما تەاترىندا باستاپ، تەاتر ساحناسىندا ۇلكەندى-كىشىلى رولدەردى وينادى.1969  جىلدان مەملەكەتتىك قۋىرشاق تەاترىندا ءوزىنىڭ ونەر جولىن  اسقان بەلسەندىلىكپەن باستاعان دارىن يەسى بۇگىندە وزىندىك سارا جولىن قالىپتاستىرعان شەبەر تۇلعالاردىڭ ءبىرى.

جارتى عاسىر كيەلى ساحنادا ۇزدىكسىز ەڭبەك ەتكەن تەاتر ارداگەرى بالالارعا ارنالعان 300-دەن استام ءار  ءتۇرلى جانرداعى رولدەردى سومداپ كەلەدى. اكتريسانىڭ ءاربىر كەيىپكەرى كاسىبيلىگىمەن،  شىنايىلىعىمەن ەرەكشەلەنىپ، تەاتر رەپەرتۋارىنداعى سپەكتاكلدەردى كوركەيتۋدە سۇبەلى ۇلەس قوسۋدا. بۇگىندە ءوزىنىڭ ءىزىن باسىپ كەلە جاتقان جاستار ءۇشىن ونەردەگى ۇستازى اتانىپ تا ۇلگەردى. ساحناداعى 50 جىلدىق ەڭبەك جولىندا قۋىرشاق تەاترىنىڭ بەلدى رەجيسسەرلەرى قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن ءارتيسى پ.ي.پوتوروكا، قازسسر حالىق ءارتيسى ءا.مامبەتوۆ، قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن ءارتيسى ق.ح.ەشمۇراتوۆا، قازاقستاننىڭ حالىق ءارتيسى س.شۇكىروۆ، قر مادەنيەت قايراتكەرى س.ماقۇلبەكوۆ، ت.ب. ونەر يەلەرىمەن زامانداس بولا ءجۇرىپ، ومىرلىك ساحنالىق مەكتەپتەن ءوتتى.

كوپتەگەن حالىقارالىق، رەسپۋبليكالىق فەستيۆالدەردىڭ لاۋرەاتى.  ۇلتتىق قۋىرشاق تەاتر ونەرىن دامىتۋ جولىنداعى تولاسسىز ەڭبەگى ءۇشىن قۇرمەت گراموتاسى، ءار ءتۇرلى  العىس حاتتارمەن ماراپاتتالىپ كەلەدى. وسى جىلدار ىشىندە ەلىمىزدىڭ بارلىق وبلىستارىندا، سونداي-اق، ۆەتنام، كومپۋچيا، وزبەكستاننىڭ تاشكەنت، بۇقارا، سامارقاند، تۇركمەنستاننىڭ حيۋا، ناۆوي، قىتايدىڭ پەكين، گاندجوۋ، تۇركيانىڭ بۋرسا، يزمير، رەسەيدىڭ ماسكەۋ، كۋرگان، قىرعىزستاننىڭ وش، بىشكەك، جاپونيانىڭ يدا ت.ب. قالالارىندا وتكەن حالىقارالىق قۋىرشاق فەستيۆالدەرىنە قاتىسىپ، قازاق   ونەرىنە ولشەۋسىز ۇلەسىن قوسىپ كەلەدى. كوپتەگەن قۋىرشاق فەستيۆالدەرىندە قازىلار القاسىنىڭ تۇراقتى مۇشەسى.

س.ابۋەۆا ءوزىن تەك تەاتر سالاسىندا عانا ەمەس، ەكران ونەرىنىڭ دامۋىنا دا ۇلەس قوسۋدا. ماسەلەن، رەجيسسەر ب.ءشارىپوۆتىڭ «كىناراتسىز كۇنا»، گ.وماروۆانىڭ «باقسى»، ن.يگىلىكتىڭ «جانىڭدا ءجۇر جاقسى ادام»، س.قۇرمانبەكوۆتىڭ «اۋىل ساقشىسى»، ر.قوسايدىڭ «كەڭەسشىلەر»، ا.ساتاەۆتىڭ «اناعا اپارار جول»، ن.ادامباەۆتىڭ «كەلينكا سابينا – 2»، گ.ابۋەۆانىڭ «ىڭكار جۇرەك»، ە.ءابدىجاپپاروۆتىڭ «ارمان قالا» فيلمدەرىندە ءتۇستى.

ساحناداعى ويناعان رولدەرى: «مۇڭلىق-زارلىق» – بايبىشە، مىستان; «چەمپيون قوجا» – اجە، جالقاۋ; «تەرىسقاقپاي» – ءتاپا، «جومارتپەن بولعان     وقيعا» – جومارت، «اققۋ تۋرالى اڭىز» – مىستان، اق قۇس; «كەرباقباي» – وقۋشى; «ءسابيرانىڭ الەگى» – كەمپىر; «وراشالىق وراش» – سابيرا، قاراشاش; «زۆەزدوچكا» – اي; «تەاتر ودنوگو اكتەرا» – ەكى ءداۋ، اتا، انا، تۇلكى; «زاۆەتنوە سلوۆو» – بابكا، بايبىشە، جەزتىرناق; «تارقامايدى تويىمىز» – شىعىس قىزى، پريبالتى، ارميانە، مايكل دجەكسون، اللا پۋگاچەۆا; «سولنەچنىي لۋچيك» – مىسىق، «ايستەنوك ي پۋگالو» – ليسا، «كۇنشە» – مىستان، «بالاپان» – كۇشىك، «ۇيرەك» – تۇلكى، «الدار كوسە» – شايتان; «رىس پو يمەني رىس» – باقا، «كيەلى الما» – ءىبىلىس، «ماۋگلي» – انا قاسقىر، «گادكي ۋتەنوك» – ايست، بالاپان; «قۋىرشاق دۋمان» – اكروباتكا، روزا باعلانوۆا، مايكل دجەكسون، سىعان قىزى، شىعىس قىزى; «ءۇش توراي» – ناف-ناف; «الەنكي تسۆەتوچەك» –  كيكيمورا; «سولداتسكي كوتەلوك» – مەدبيكە، «برەمەنسكيە مۋزىكانتى» – مىسىق; «اققۋ جىبەك» – اققۋ; «ءالاددينىڭ سيقىرلى شامى» – انا; «الي-بابا جانە ونىڭ قىرىق قاراقشىسى» – احمەد;  «اتامەكەن» – انا، جىلان، ماسكا; «قاڭباق شال» – اجە، تۇلكى، قىزىل ءداۋ; «بۋراتينو» – تاسباقا جانە ت.ب.

83 جىلدان استام تاريحى بار ونەردىڭ قارا شاڭىراعى الماتى مەملەكەتتىك قۋىرشاق تەاترىندا اعىمداعى جىلدىڭ 18 جەلتوقسان كۇنى، ساعات 16:00-دە قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن ءارتيسى، اكتريسا، تەاتردىڭ ارداگەرى ابۋەۆا سابيلانىڭ مەرەيلى بەنەفيسى وتەدى.


گۇلىم كوپبايقىزى

 

 

پىكىرلەر