بايقوڭىر اۋرۋحاناسىنىڭ ماسەلەسىن ەندى كىم شەشەر ەكەن؟!
مەملەكەتتىك قىزمەت ىستەرى جانە سىبايلاس
جەمقورلىققا قارسى ءىس قيمىل اگەنتتىگىنىڭ توراعاسى
احمەتجانوۆ مارات مىرزاعا!
قر ءىىم ءمينيسترى تۇرعۇمباەۆ ەرلان مىرزاعا!
قر قارجى ءمينيسترى جاماۋباەۆ ەرۇلان مىرزاعا!
قر دەنساۋلىق ساقتاۋ ءمينيسترى تسوي الەكسەي مىرزاعا!
قۇرمەتتى، الەكسەي ۆلاديميروۆيچ!
ءبىز ءسىز ارقىلى مارات مۇراتۇلىنا، ەرلان زامانبەكۇلىنا، ەرۇلان كەنجەبەكۇلى مىرزالارعا دا شاعىمدانىپ وتىرمىز.
ەگەردە سۋبورديناتسيا جانە مادەنيەت ساقتاماي، ءار قايسىلارىڭىزعا تىكەلەي شىقپاي، رەتىن ساقتاماي جالپى ادەپسىزدىك كورسەتىپ جاتساق كەشىرىم سۇرايمىز. ءبىزدى تۇسىنىڭىزدەر! بۇل جەردە تەك قانا دەنساۋلىق ساقتاۋ ماسەلەسى عانا ەمەس، پروبلەما وتە اۋقىمدى. سوندىقتان بارلىقتارىڭىزدىڭ كومەكتەرىڭىز مەن ادىلەتتى شەشىمدەرىڭىز كەرەك بولىپ تۇر. مەن داربۋزوۆا عاليفا قايتا-قايتا بايقونىر حالقىنىڭ اتىنان سىزدەرگە شىعىپ جاتىرمىن.
دەنساۋلىق ءمينيسترى ا.تسويدىڭ قابىلداۋىندا بولعانىما 3 اپتا ءوتتى،.
اينالايىندار! سىزدەردىڭ قاراپايىم حالىقتىڭ جان-ايقايىنا كوڭىل بولۋلەرىڭىز ءۇشىن بايقونىر تۇرعىندارىنا نە ىستەۋى كەرەك؟
دەنەسىنە بەنزين قۇيىپ، الاڭدا ءوزىن ءوزى ورتەۋى كەرەك پە؟
نەمەسە بۇۇ-عا جازامىز با؟ ايتىڭىزدارشى سىزدەر، ەل باسقارىپ وتىرعان شەنەۋنىكسىزدەر عوي.
تسوي مىرزا ۋادەڭىز قايدا مەنىڭ ارتىمنان كوميسسيا جىبەرەم دەگەن؟
ءىستىڭ ءمان-جايىنا قانىق بولعىڭىز كەلسە، ءوزىڭىز جۇمىس ساپارىمەن بايقونىرعا كەلىڭىز.
تۇرعىنداردىڭ ەكولوگيالىق جاعدايلاردان دەنساۋلىقتارى بۇزىلعان، الەۋمەتتىك جاعدايى قورعالماعان جەردە قالاي تۇرىپ جاتقاندارىن كورەسىز. ەگەردە كەلسەڭىز ەگەمەندى قازاقستاننىڭ تاريحىندا بايقونىرعا العاشقى كەلگەن دەنساۋلىق ءمينيسترى ءسىز بولاسىز. بايقونىر اۋرۋحاناسىندا بولىپ جاتقان بىلىقتى ءوز كوزىڭىزبەن كورەسىز. سول كەزدە عانا جەمقورلىق جايلاعان مەديتسينا سالاسى ءبىر تارتىپكە كەلەدى دەپ ۇمىتتەنەمىز.
الدە مينيسترلەر نۇر-سۇلتاندا كابينەتتەن شىقپاي ستاتيستيكالىق بولتولوگيامەن اينالىسۋ ءۇشىن وتىر ما؟
ەگەر ءسىز ناعىز حالىقتىڭ دەنساۋلىق ساقتاۋ ءمينيسترى بولساڭىز، ءبىزدىڭ قويىپ جاتقان ماسەلەمىزدى شەشىڭىز!
وسى كۇردەلى ماسەلەنى شەشسەڭىز، بايقونىر حالقىنىڭ العىسى سىزگە شەكسىز بولار ەدى.
الدە رەسەيدىڭ بايقونىر حالقىن ۋلاپ جاتقان رادياتسياسىنان قورقاسىز با؟
بايقوڭىر اۋرۋحاناسىنىڭ باس دارىگەرىنە بايلانىستى باق- ارقىلى پرەزيدەنتكە، پارلامەنتكە، پروكۋرورلار،
مينيسترلەرگە، اكىمدەرگە جازعان ارىز-شاعىمدارىمىز قايتىپ سوڭىندا وبلىستىق دەنساۋلىق دەپارتامەنتىنە ماسەلەنى شەشۋ ءۇشىن كەلىپ تىرەلەدى.
ال بىزدە س.پازيلوۆ باسقارعان قىزىلوردا وبلىستىق دەنساۋلىق ساقتاۋ دەپارتامەنتى وسى سوزىلىپ كەتكەن كۇردەلى ماسەلەنى شەشە الماي وتىر.
ويتكەنى ول بايقوڭىر اۋرۋحاناسىنىڭ باس دارىگەرىنەن ولەردەي قورقادى. نە سەبەپتى ەكەنىن بىلمەيمىز.
وسىنداي بىزدە ەكستسەسس بولىپ تۇر: وبلىستىق دەنساۋلىق ساقتاۋ باسقارماسىنىڭ باستىعى ءوزىنىڭ باعىنىشتى قىزمەتكەرىنەن قورقادى. كۇلكىلى دەپ ويلايسىزدار ما؟ جوق جىلاۋ كەرەك.
سوندا نە سەبەپ: سىبايلاستىق پا، الدە تاعى دا ءبىز بىلمەيتىن قۇپياسى بارما؟
قازىرگى جاعدايدا پازيلوۆ مىرزا وبلىستىڭ باس دارىگەرى ەسەبىندە بايقوڭىر حالقىنىڭ الدىندا ابىرويىنان مۇلدەم ايىرىلىپ قالدى. تسوي مىرزا، پازيلوۆ سىزگە ءبارى جاقسى "پرەكراسنايا ماركيزا" دەپ باياندايتىن شىعار.
وسى ۋاقىتتا بايقونىردا جاعداي جارىلعالى تۇر. ول ءبىزدىڭ اۋرۋحاناعا، ونىڭ باس دارىگەرى جاندوس ادىلحانعا بايلانىستى. بۇل كىسىنىڭ سىبايلاستىق پەن ەتيكاعا ساي ەمەس ارسىزدىق ىستەرى بىرنەشە رەت باق قۇرالدارىندا جانە تىكەلەي سىزگە باياندالدى. قازىرگى جاعدايدا اۋرۋحانا قىزمەتكەرلەرىنىڭ ءمورالدى-پسيحولوگيالىق احۋالى وتە تومەن. وسىنىڭ ءوزى عانا باس دارىگەردى ورنىنان الىپ تاستاۋعا نەگىز بولار ەدى. باس دارىگەردىڭ ءىس- ارەكەتتەرىندەگى سىبايلاستىق اسقىنىپ تۇر. ولار بارلىق جەردە بار، بىراق ءالى كۇنگە دەيىن بۇل پروبلەمانىڭ نۇكتەسى قويىلماعان.
ءبىز بىلەمىز، وبلىستىق دەنساۋلىق ساقتاۋ باسقارماسىنان، قارجى باقىلاۋ كوميتەتىنەن اۋرۋحانادا ساپالى، اشىق، تەرەڭ تەكسەرۋلەر بولعان ەمەس. ەگەر بولعان جاعدايدا دا باس دارىگەر ولاردى ساتىپ الادى. وعان ونىڭ قابىلەتى دە جاعدايى دا كەلەدى.
ونى ءبارى بىلەدى، ويتكەنى ول ءبىزدىڭ، ال قازىر ء"وزىنىڭ" اۋرۋحاناسىنىڭ ارقاسىندا جەرگىلىكتى وليگارحقا اينالدى.
2020 جىلدىڭ اياعىنداعى ۇجىمدىق جينالىستىڭ شەشىمىمەن 20 000 000 ميلليون تەڭگەنىڭ كەنەتتەن قۇرىپ كەتۋىنە كىم كىنالى؟ حالىقتىڭ سالىعىنان جينالعان بۇل قوماقتى قارجى قايدا جوعالدى جانە وسى ۋاقىتقا دەيىن نەگە ءالى جاۋابى جوق؟ حالىق اراسىندا ءوز ارالارىندا (جاقىندارى) ءبولىپ الىپتى دەگەن اڭگىمە تاراپ ءجۇر.وسى ايتقاندارىمىز جالعان دەسە، وتىرىك ەمەس ەكەنىن دالەلدەسىن، حالىققا ەسەپ بەرسىن. ءبىز تىڭداپ، تالداعىمىز كەلەدى، ەگەر بىزدىكى دۇرىس بولماسا كەشىرىم سۇراۋعا دايىنبىز. شىندىقتىڭ تۇبىنە جەتۋ ءۇشىن بىزگە قارجى باقىلاۋ كوميتەتىنەن تەكسەرۋ كەرەك. اسىرەسە، بۇل تىكەلەي بايقونىر اۋرۋحاناسىنىڭ قىزمەتكەرلەرىنە قاتىستى، ياعني قانشالىقتى ولاردى توناپ جاتىر، الدە الداپ جاتىر ما؟! سەنىمدى كوزدەردەن بىلگەنىمىز، پاندەميا كەزىندە، ياعني قازان-قاراشا ايلارىندا جالعان ءموبيلدى گرۋپپا قۇرىلىپ (جالعان ۆەدوموست ) جەكە بانك كارتوچكالارىنا اقشا اۋدارىلىپ ءوز ارالارىندا قىزمەتتەرىنە بايلانىستى بولىنگەن. اقشانىڭ مولشەرى وتە كوپ.
ەگەر ءبىز جالا جاۋىپ جاتساق، حالىق الدىندا تازا ەكەندەرىڭدى دالەلدەڭدەر! بۇل بايقاماي سىرتقا شىعىپ كەتكەن فاكتىلەر، ال ءبىز بىلمەيتىنىمىز قانشا ەكەنىن ءبىر قۇدايدىڭ ءوزى بىلەدى. اۋرۋحاناداعى قاراجات، مەملەكەتتىك بيۋدجەت نە بولىپ جاتقانى جەتى قات جەردىڭ استىنداعى قۇپيا.
بۇل جاعدايدى كىم تەكسەرۋ كەرەك؟ دەنساۋلىق ساقتاۋ ءمينيسترى مە؟ الدە وبلىستىق دەنساۋلىق ساقتاۋ باسقارماسى ما؟ نەمەسە قارجى باقىلاۋ كوميتەتى مە؟ ىشكى ىستەر مينيسترلىگى مە؟ كىم؟
ساتىلمايتىن، قاتاڭ كوميسسيا كەلىپ تەكسەرۋ كەرەك، سول كەزدە بىلىقتىڭ (قارجىلىق، قىلمىستىق) ءبارى سىرتقا شىعادى. جوعارىداعى باق- تا، باسقا دا ايتىلعان فاكتىلەرگە قوسىمشا تاعى ءبىر قىلمىستىق ءىستى تولىقتىرعىمىز كەلىپ تۇر. اۋرۋحانادا ليتسەنزيا جوق بولا تۇرا وسى ۋاقىتقا دەيىن كوسمەتولوگيالىق وپەراتسيالار جاسالىپ كەلدى. تاڭ قالىپ، ماسقارا بولاتىنى - وسى وپەراتسيالاردى ءىرىڭدى تاڭۋ بولمەسىندە(گنوينىي پەرەۆيازوچنىي) جاساعان. بۇل وپەراتسيالار وپەراتسيالىق بلوكتا، ستەريلدى جاعدايدا جاسالۋى كەرەك. قۇداي ساقتاپ قالعان، ەگەر اسقىنۋ بولعاندا بولسا كەرى پروتسەسس بولار ەدى. قىنجىلتاتىنى، بۇل وپەراتسيالار اۋرۋ تاريحى (يستوريا بولەزني) اشىلماي، تىركەلمەي استىرتىن تىعىلىپ جۇمىس بىتكەننەن كەيىن جاسالعان. ۇيىمداستىرىپ "كرىشا" بولىپ وتىرعان باس دارىگەر جاندوس ءادىلحان. وپەراتسيانىڭ ەسەبى جوق، ياعني وتە كوپ.
بۇل قىلمىس ەمەس پە؟
الدە قىلمىس بولۋ ءۇشىن ادام ءولۋ كەرەك پە؟
ايقاي-شۋ شىققان سوڭ لەزدە جاۋىپ تاستادى. قۇجات جوق، دەمەك پروبلەما جوق، قولىڭنان كەلسە دالەلدەپ ال دەپ قورىقپاي وتىر. مەنىڭ جاندوس ءادىلحاندى اشكەرەلەۋ كەزىندە مەنىڭ اتىما ول كىسىدەن تالاي رەت قورقىتۋ ارەكەتتەرى بولدى.
بىراق مەنى تىعىلعان(سكرىتىي) تەلەفون ارقىلى بوقتىقپەن بالاعاتتاعانى مەنىڭ اشۋىمدى كەلتىرىپ، نامىسىما ءتيدى. جازىلعان سمس-تەردى پروكۋراتۋرانىڭ ايتۋىمەن شىمكەنتكە (سول جاقتا عانا جاسايدى) 2 اي بۇرىن فيلولوگيالىق ەكسپەرتيزاعا بەردىم. سونىڭ ناتيجەسى كەشە كەلدى. بارلىعىن ۇيىمداستىرعان، قاتىسى بار كىم دەپ ويلايسىزدار عوي؟
مىنا كىسىلەر: باس دارىگەر جاندوس ءادىلحان، زاڭگەر الماس تۇرعانباي، پروگراميست ماقسات شاكيربەكوۆ. ولارعا قارسى بايقونىر ىشكى ىستەر بولىمىمەن ءىس قوزعالدى. باس دارىگەردىڭ بەت بەينەسى وسى. ادامدى ەمدەۋ ىسىمەن ەمەس، وزىنە قارسى شىققان قىزمەتكەرلەردى قورقىتۋ، بالاعاتتاۋ، كەمسىتۋ، الداۋ، شانتاج جاساۋ ىسىمەن اينالىسادى.
ەڭ ماڭىزدىسى باس دارىگەردىڭ روسسيانىڭ پوليتسيالارىنىڭ كومەگىمەن اۋرۋحانا قىزمەتكەرلەرىن قورقىتىپ باسقارۋى ۇلتارالىق شيەلىنىستىڭ تۋىنا اكەلىپ سوعۋى مۇمكىن. ەگەردە حالىقارالىق جانجال شىقسا، وعان جاندوس ءادىلحاننىڭ تىكەلەي ءىس ارەكەتى سەبەپ دەپ سانايمىز.
قۇرمەتپەن، داربۋزوۆا ع. جانە فاكتى جيناعان اۋرۋحانانىڭ قىزمەتكەرلەرى.
"ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى
(اۆتورلاردىڭ كوزقاراسى رەداكتسيانىڭ كوزقاراسىن بىلدىرمەيدى. ەگەر دە قارسى تاراپتىڭ پىكىرى تۋىنداسا، ونى دا جاريالاۋعا دايىنبىز!)
