الماتى جۋرناليستەرى قالاداعى جاڭادان اشىلعان جۋرناليستەر اللەياسىنا تالشىن اعاشىنىڭ كوشەتىن وتىرعىزدى. دەمالىس كۇنىنە سايكەس كەلگەن شاراعا 35 باسىلىمنان 50-دەن استام جۋرناليست قاتىسىپ، 200-گە جۋىق كوشەت وتىرعىزىلدى.
اللەيا اباي داڭعىلىنىڭ بويىندا، گاگارين داڭعىلىنان جاروكوۆ كوشەسىنە دەيىن سوزىلىپ جاتىر.
«ءبىز تالشىن اعاشىن تاڭدادىق، ويتكەنى ول شاھارمەن بايلانىستى العاشقى الماتى اعاشى. ەكىنشى سەبەپ: جەر استىنداعى بارلىق جەردە بايلانىس بار: ينجەنەرلىك جەلىلەر، سۋ، ەلەكتر، تەلەفون جەلىلەرى جانە ت.ب. بۇل اۋماق ەرەكشە جاعداي ەمەس، ال كاشتاننىڭ تامىرى وتە قىسقا بار بولعانى ءۇش مەتر. جالپى، قالا ەكولوگتارىنىڭ، گورزەلەنستروي ماماندارىنىڭ ۇسىنىستارىن ەسكەرە وتىرىپ، سەكتورلارعا اۋدانداستىرىلعان»، - دەپ ءتۇسىندىردى، الماتى قالاسى اكىمدىگىنىڭ جاسىل ەكونوميكا باسقارماسىنىڭ باستىعى ناتاليا ليۆينسكايا.
جۋرناليستەردىڭ ايتۋىنشا، مۇنداي يگىلىكتى شارا قالا ەكولوگياسىنىڭ جاقسارۋىنا سەپتىن تيگىزەدى، ءارى ارىپتەستىكتى نىعايتادى.
ماقپال نوعايباەۆا، «جاس قازاق» گازەتىنىڭ ءتىلشىسى:
– شاراعا ءوزىڭىز دە بىرگە قاتىستىڭىز، ءارى بىرلىگىمىز جاراسىپ قولىمىزعا ءبىر-ءبىر كۇرەك الىپ اعاش كوشەتىن وتىرعىزدىق. مۇنى وتە يگى شارانىڭ ءبىرى دەپ ەسەپتەيمىن. «اتادان مال قالعانشا، تال قالسىن» دەگەن ءسوز بار دانا حالقىمىزدا. سوندىقتان اعاش ەگۋدى اتا-بابامىزدان كەلە جاتقان ءبىر ءداستۇر دەسەك تە بولادى، ءارى الماتى قالاسىنىڭ ەكولوگياسىنا قاجەت نارسە دەپ ويلايمىن.
ءبىر جاعىنان سۇيىكتى قالامىزدىڭ وركەندەۋىنە، كوركەيۋىنە كىشەنە دە بولسا دا ءوزىمىزدىڭ ۇلەسىمىزدى قوستىق دەپ ويلايمىن. ءوزىڭىز دە بايقاپ وتىرعانداي كەيبىر ارىپتەستەرىمىز بالا-شاعالارىن ەرتىپ كەلىپ، ولارعا ۇلگى كورسەتىپ جاتىر. جالپى ءبىز بۇگىن تالشىن اعاشىن ەكتىك. تالشىن وتە شىدامدى، ءتوزىمدى اعاش. باسقا اعاشتاردان ادەمى جاپىراقتارىمەن ەرەكشەلەنەدى. ەندى اباي كوشەسىمەن جۋرناليستەر اللەياسىنان ءوتىپ بارا جاتقاندا «ءبىز وسىندا اعاش ەككەنبىز» دەپ بالالارىمىزعا ايتىپ، ونەگە كورسەتىپ جۇرەتىن بولايىق. قالامىزعا، وتانىمىزعا دەگەن سۇيىسپەنشىلىك وسىنداي يگى ىستەردەن باستاۋ الادى. سوندىقتان بولار، ءوزىم ەرەكشە قۋانىشتى كۇيدە تۇرمىن.
گۇلۆيرا بيعاليەۆا، «ەۋرازيا» تەلەارناسىنىڭ رەداكتورى:
–نەگىزى مەن الما اعاشىن ەككىم كەلگەن. اكىمدىككە، جاسىل ەكونوميكا دەپارتامەنتىنە اپورت اعاشىن ەكسەك، اپورتتى جانداندىرساق جانە «قازاق جۋرناليستەرىنىڭ اللەياسى» دەگەن ۇلكەن اللەيا اشساق دەپ ۇسىنىس تاستاعانىم راس. الايدا ءبىز بۇگىن تالشىن (كاشتان) دەگەن اعاش ەكتىك. ونىڭ قانداي بولىپ وسەتىنىن بىلمەيمىن. جۋرناليستەر (ورىس-قازاق – اۆت.) اللەياسى اشىلدى. دەگەنمەن ءبىز قازاق جۋرناليستەر اللەياسىن بولەك جاساتقىمىز كەلىپ تۇر.
ەندى اباي كوشەسىنىڭ بويىندا، قالانىڭ قاق ورتاسىندا جۋرناليستەردىڭ ءوز تالدارى بار. ياعني، وعان كەلىپ كۇتىم جاساۋىنا، ءوز تالىنىڭ قاسىندا ولەڭ-جىرىن وقۋىنا مۇمكىندىكتەرى بار. كوشەتتى وتباسىمىزدىڭ اماندىعى ءۇشىن نيەتتەنىپ وتىرعىزىپ جاتقان جايىمىز بار. اعاشتاردىڭ گۇلدەنىپ وسكەنى ەككەن ادامنىڭ ومىرىنە اسەر ەتەدى دەپ ويلايمىن. سوندىقتان ءاربىر ساۋاپتى ءىس جاساعان كەزدە ەرەكشە كوڭىل-كۇيمەن جاساۋ كەرەك. ءوز باسىم باقشا وىمدەرىن، گۇل ەككەندى وتە جاقسى كورەمىن. سول ارقىلى ءومىردىڭ ادەمىلىگىن تۇسىنۋگە بولادى.
بۇل اعاشتار قانداي جاعدايدا دا ادام ءومىرىن جاقسارتۋعا سەپ بولادى. سوندىقتان دا ساۋاپتى ءىسىمىز دەنساۋلىققا دا، كوڭىل-كۇيدىڭ كوتەرىلۋىنە دە پايداسىن تيگىزەدى.
«ەلگە مال كوپتىك قىلمايدى، جەرگە تال كوپتىك قىلمايدى» – دەمەكشى الماتى جۋرناليستەرى «ءبىر جاعادان باس، ءبىر جەڭنەن قول شىعارىپ» ايتا جۇرەرلىك ءىس اتقتاردى. ەندى بۇل باستامانى وزگە وڭىرلەردەگى ارىپتەستەرىمىز ءىلىپ اكەتسە دەگەن تىلەگەمىز بار.
گۇلۆيرا اسقارقىزى،
«ادىرنا» ۇلتتىق پورتالى
