يسلام دىنىنەن باس تارتساق، ۇلت رەتىندە قۇريمىز با؟

16736
Adyrna.kz Telegram

الەۋمەتتىك جەلىدەگى الەۋمەتتىڭ ءجيى كەڭىردەك قىزدىرىپ، پىكىر تالاستىراتىن تاقىرىبى  - ءدىن تاقىرىبى. قازاقستان زايىرلى مەملەكەت بولعاندىقتان اركىمنىڭ ءدىني نانىم-سەنىمى ءوز ەركىندە. سوعان قاراماستان ءوز ءدىني يدەولوگيالارىن ءارتۇرلى امالمەن ەل اۋماعىندا تاراتۋعا دەن قويعان پسەۆدو اعىمدار دا قانشاما. سوڭعى ۋاقىتتا وسى ءدىن ماسەلەسىندە جۇرتتىڭ پىكىرى ەكىگە جارىلۋدا. ءبىرى قازاقستان يسلام مەملەكەتى بولسىن دەسە، ەندى ءبىرى دىننەن مۇلدەم باس تارتىپ، عىلىم-ءبىلىم جولىنا تۇسەيىك دەيدى. ءبىز وسى ماسەلە توڭىرەگىندە ماماندارعا ساۋال قويعان ەدىك. 

"قازاق يسلام دىنىنەن باس تارتسا، ۇلتىنان دا باس تارتادى"

مۇحيددين يسا، ءدىنتانۋشى: 

- اسسالامۋالەيكۋم ۋا راحماتۋلاحي ۋا باراكاتۋھ! «يسلام دىنىنەن باس تارتساق، ۇلت رەتىندە قۇريمىز با؟» دەگەن سۇراق اسىلىندا «ءبىز اتا-بابامىزدان، شەجىرەمىزدەن، جەتى اتامىزدان، زيالىلارىمىزدان باس تارتساق، تەكسىز بولساق ۇلت رەتىندە قۇريمىز با؟» دەگەندەي ەستىلەدى. ابايسىز قازاقتىڭ كۇنى قانداي بولماق؟ ول بۇكىل قازاق رۋحانياتىنىڭ جيىنتىعى ىسپەتتى. بۇگىندە قولدان ۇرىقتاندىرۋ دەگەن بار، بەلسىزدىك اۋرۋى كوبەيدى. ول كەشەگى قازاقتىڭ قۇندىلىقتارىمەن جۇرمەگەندىكتەن، قىمىز بەن شۇبات ىشپەگەننەن پايدا بولۋدا. ونىڭ ۇستىنە نەشە ءتۇرلى دارىلەردى ىشەدى. سودان ارنايى ورتالىقتارعا بارىپ، بوتەن بىرەۋدىڭ ۇرىعىن ايەلىنە سالىپ، بالا ءسۇيىپ وتىر. الايدا ول بالانىڭ قانى باسقا، جەتى اتاعا جازىلا المايدى.

جاپون دەگەن ەل بار. كەزىندە احمەت بايتۇرسىنوۆتار ولاردىڭ ۇلتتىق قۇندىلىقتاردى قاتاڭ تۇردە ۇستاناتىنىنا قىزىققان. جاپوندار امەريكادان عالىم بولىپ كەلگەن ادامدى ءوزىنىڭ نەگىزگى عالامدارىنىڭ قاتارىنا جاتقىزباعان. يسلام دەگەننىڭ ورنىنا ءبىز ۇلتتىق قۇندىلىقتار دەگەندى قويۋىمىز كەرەك.

ءيا، وسىنداي سۇراقتىڭ شىعۋىنىڭ ارتىندا ۇلكەن اسەر تۇر دەپ ويلايمىن. قانداي اسەر دەسەك، بۇگىنگى تاڭداعى ءتاڭىرشىل اتەيستتەردىڭ شىعۋى، ونىڭ الدىنداعى راديكالدىق اعىمداردىڭ پايدا بولۋى وسى سۇراقتى تۋىنداتىپ وتىر. بۇلار قازاقتىڭ دىنىنە جات ۇستانىمداردى الىپ كەلدى.سولاردىڭ  «يسلام ءدىنى قاۋىپتى» دەپ ايتقانى ءۇشىن اتا-بابا دىنىنەن باس تارتاسىڭ با؟

يسلام دىنىنەن باس تارتساق، ۇلت بوپ قالىپتاسامىز با؟ ءيا، سەن 70 جىل بويى يسلام دىنىنەن باس تارتىپ كەلەسىڭ. قىزىلدىڭ قىلىشى قىنابىنان شىعىپ تۇرعان زامان بولدى. ونى ءماشھۇر ءجۇسىپ تە ايتىپ كەتتى. وسى كەزدە سەن ءوزىڭدى قانشالىقتى ۇلت رەتىندە ساقتاي الدىڭ؟ ۇلت بوپ تەك حالىقتىڭ ىشىندە عانا ساقتالدى، ال جالپى سول كەزدەگى قوعامعا، اسىرەسە «پاتريوتتارعا» ۇلت كەرەك بولمادى. ولارعا ورىس كەرەك بولدى. قۇداي-اۋ، وتىز جىل وتسە دە، ءالى كۇنگە دەيىن ورىسقا جالپاقتاۋ بار. ءتۇرى قازاق بولسا دا ءتىلىن جوعالتقاندار بار. ءدىنىن جوعالتىپ ەدى، مىنە، ءتىلىن دە جوعالتتى. تەك اۋىل ادامدارى عانا ءدىنىن ساقتاپ قالا الدى.

يسلام دىنىنەن باس تارتاتىنداي ول ساعان قانداي قاسىرەت اكەلدى؟ سوناۋ ءال-فارابيدەن قوجا احمەت ياسساۋيگە دەيىن يسلامدى ارداقتاپ، قۇراننان ءىلىم الدى.يسلام ءدىنى امەريكانىڭ ەكونوميكاسىن دامىتۋعا سەبەپ بوپ جاتىر. وندا نەگە قازاق حالقى اتا-بابالاردىڭ دىنىنەن باس تارتۋى كەرەك؟ قايداعى ءبىر «شالا ساۋاتتىلاردىڭ» كەسىرىنەن دىنىنەن باس تارتا ما؟

بۇگىندە مۇسىلمان مەملەكەتتەرى ارتتا قالىپ قالدى. الايدا، بۇل يسلام ءدىنىنىڭ تومەندىگىن ەمەس، ادامداردىڭ اقىماقتىعىن كورسەتەدى. قولدا بار التىننىڭ قادىرى جوق.مۇنايىمىزدى تەگىن قىتايلارعا، ورىستارعا بەرە سالساق، ۇلت بوپ قالىپتاسامىز با؟ اتەيستتەر 70 جىل بويى نە ىستەدى؟ 100 ميلليون حالىقتى ءولتىردى. ولاردىڭ تاپقان باقىتى سول ما؟

قىسقاشا ايتقاندا، قازاق حالقى يسلام دىنىنەن باس تارتسا، ۇلتىنان دا باس تارتادى.  تۇركى الەمىنىڭ ىشىندە يسلام دىنىنەن باس تارتامىن دەپ تۇركىلىكتەن دە ايىرىلعان ۇلتتار بار. قازاقتىڭ مادەني قۇندىلىقتارى يسلاممەن ۇشتاسىپ جاتىر. اتا-بابالارىمىز كەزىندە «دىندەرىڭدى الاتىن ءبىر زامان كەلەدى، بىراق ادەت-عۇرىپتارىڭدى الا المايدى. ادەت-عۇرىپتارىڭدى دىندەرىنە اينالدىرىڭدار» دەگەن ەكەن.  مىسالى، ناۋرىز تويى نۇق پايعامباردان كەلەدى.

سوڭعى جىلدارى جاستار ءداستۇرلى يسلامي تۇسىنىكتى جوعالتىپ الدى. بۇل ۇعىم بۇگىنگى اتالار مەن اجەلەردە جاتىر. جاستار، كوپتەگەن «نامازحاندار» ءدىني ۇستانىمداردى جوققا شىعارىپ، باس تارتىپ وتىر. ولار ىشىندە يسلامي رۋحى جوق جالاڭ ۋاعىزدى ايتا-ايتا، حالىقتى جالىقتىرىپ، شوشىتىپ ءجۇر. تاڭىرشىلدەر شيقان سياقتى شىعىپ وتىر. قازىر «قوي دەيتىن قوجا، ءاي دەيتىن اجە» جوق زامان بولدى. «ويباي، مەن اراب ەلىنەن ءبىتىرىپ كەلدىم» دەپ ولاردىڭ توقتاپ قالعان مادەنيەتىن «ءدىن» دەپ قاسيەتسىز ايتىپ ءجۇر. ۇلتشىلدىق قانى تاسىپ تۇرعان ادامدار بۇلاردىڭ اڭگىمەلەرىن، ۋاعىزدارىن ەستىپ، شوشۋدا. وعان كەلىپ ۋاحابيستەر، بەكەت اتاعا ءتىل تيگىزەتىندەر، راديكالدار قوسىلىپ وتىر.

ۋاعىزدارىندا ازىرەت سۇلتاننىڭ حيكمەتتەرىن ايتىپ وتىرسا عوي، شىركىن. ولاردىڭ ارقايسىنىڭ استارىندا ايات، حاديس، ساحابالاردىڭ ونەگەلەرى جاتىر. ەگەر وسىلاي ارەكەت جاساسا، بۇل سۇراق تۋىنداماس  ەدى. ەندى ءبىر 20 جىل وسىلاي قاراڭعى تۇسىنىكتە كەتسە، ەل اراسىندا كوپتەگەن ماسەلە تۋىندايدى. سوندىقتان ءبىز اتا-بابالارىمىزدىڭ سارا جولىنا ءتۇسۋىمىز كەرەك.

بيتكە وكپەلەپ، تونىڭدى وتقا جاقپا! بىرەۋلەر راديكالدى ۋاعىز ايتتى ەكەن دەپ، كىنانى اتا-بابالاردىڭ ۇستانعان دىنىنەن كورمە. ونى وزىڭنەن كور. ءوزىڭدى تۇزەت. اتا-باباڭدى، ولاردىڭ ۇستاعان قۇندىلىقتارىن تانى. سوندا عانا ۇلت بولىپ قالىپتاسا الاسىڭ.

"قازاق يسلامسىز دا قازاق بولا الادى"

سوۆەتقازى نۇرسيلا : 
- يسلام ءدىنى بولماسا، قازاق ۇلت رەتىندە جويىلىپ كەتەر ەدى دەگەن جالعان تۇسىنىك. ءدىني ۇستانىمداعى ادامداردىڭ ءوز ناسيحاتىن كۇشەيتۋ ءۇشىن ويلاپ تاپقان ميفولوگياسى دەسە دە بولادى. قازاق حالقىنىڭ سالت-داستۇرلەرىنىڭ باسىم بولىگى ەجەلگى تۇرىك دۇنيەتانىمىنان باستاۋ الادى. بۇل داستۇرلەر يسلام ءدىنىنىڭ ءيىسى دە بارماعان تۋىستاس، كوشپەلى حالىقتاردا بۇرىننان بار، قازىر دە ساقتالعان. ولاردى دىمەن بايلانىستىرۋدىڭ ەش قاجەتى جوق.
ءسىبىر حالىقتارى ەجەلگى مادەنيەتتى مولىنان ساقتاعان. دەگەنمەن، ولاردا بۋدديزم ءدىنىنىڭ ىقپالى بار. بۋدديزمدەگى ءمايىتتى اڭ-قۇسقا ازىق رەتىندە بەرۋ عۇرپىن كونە تۇرىكتەردەگى ەجەلگى تاڭىرشىلدىك دەپ ەسەپتەپ، قاتە تۇسىنگەن، تەرىس ناسيحاتتاعان عالىمدار جەتەرلىك. شىن مانىندە، كونە تۇرىك دۇنيەتانىمىندا ادامدى جەرلەۋ – قولا داۋىرىنەن بەرى كەلە جاتقان، كوپ وزگەرىسكە ۇشىراي قويماعان مىزعىماس عۇرىپ. وعان قولا ءداۋىرىنىڭ عانا ەمەس، ساقتار مەن عۇنداردىڭ، كونە تۇرىكتەردىڭ قورعاندارى دالەل بولا الادى.
سىبىردەگى حالىقتارعا رەسەي يمپەرياسى اياۋسىز ءجابىر كورسەتتى. حالىققا دا، مال-جانعا دا قولدان اۋرۋ تاراتتى، ەل-جۇرتتى جايىلىمدى، جايلى جەرلەردەن قۋىپ شىقتى. قۇنارلى، تابيعاتى كوركەم جەرلەردەن ايرىلعان جۇرت قىرىلماعاندا، سانى ازايماعاندا قايتەدى؟ قازاققا اشتىق، رەپرەسسيا 1930-شى جىلدارى كەلسە، سىبىردەگى تۋىستارىمىزعا بۇل ءتارىزدى ناۋبەتتەر اق پاتشا زامانىندا، 1830-شى جىلدارى، ياعني قازاق قىرعىنىنان ءجۇز جىل بۇرىن ىسكە اسىرىلعان ەدى.
بىراق حالىقتىڭ وسىمىنە بودان حالىقتاردىڭ مىنەز-قۇلقى، كۇرەسكەرلىك رۋحى دا تىكەلەي اسەر ەتكەنىن مويىنداۋ كەرەك. مىسالى بىزگە وتە جاقىن تاتارلار مەن باشقۇرتتاردىڭ تاعدىرلارى اركەلكى قالىپتاستى. رەسەي بوداندىعىنا ەرتەرەك مويىن ۇسىنىپ، يسلام ءدىنى بويىنشا پاتشاعا باعىنۋدى قۇپ كورگەن، كوشپەلى ومىردەن كورى وتىرىقشىلىق پەن ساۋدا-ساتتىقتى قۇپ كورگەن تاتارلار كوپ قىرعىن كورمەدى. ال كوشپەلى ومىردەن باس تارتپاعان، تاتارلارداي دىنگە باس ۇرماعان، ءجيى-ءجيى كوتەرىلىس جاساپ وتىرعان باشقۇرت اعايىندار قىناداي قىرىلىپ وتىردى. قاراساڭىز، ەكەۋى دە يسلام ءدىنى ۇستانادى. بىراق تاتارلار ۇستانعان يسلام ءدىنى اق پاتشانىڭ وتارلاۋ ساياساتىنىڭ قۇرالى بولعانى بۇل كۇندە اشىق ايتىلا باستادى. كورىپ وتىرعانىمىزداي، قانداي دا ءبىر ۇلتتى ساقتاۋشى ءدىن بولا المايدى. كەرىسىنشە ول ءدىننىڭ ءاۋ باستاعى شىققان جەرى باسقا بولسا، سول ەلدىڭ مادەنيەتىنە ءسىڭىپ كەتۋ قاۋىپى بار. مىسىر، يران، يراك، اۋعانستان ءتارىزدى قانشاما ەلدەر ءدىننىڭ ىقپالىمەن ءوز مادەني ەرەكشەلىكتەرىن جويىپ الدى.

قازاقتىڭ ادەت عۇرپى جايلى كىتاپتى "كيىز كىتاپ" دەگەن. ۇلتتىق قۇندىلىلىقتارعا تولى، ۇلتتىق ەرەكشەلىكتەرى جايلى. ال، ابراحيمدىك (اۆراام) ءدىن قازاق دالاسىنا بەرتىن كەلگەن. ونداعان مىڭ جىل بۇرىن قالىپتاسقان تاڭىرلىك ءدىني ۇعىم بولعان. ول ءتاڭىر ءدىنىن كامشاتتى (كامچاتكا) بۇعازى ارقىلى ونداعان مىڭ جىل بۇرىن امەريكاعا ءوتىپ كەتكەن ۇندىستەر (يندەەتس) ءالى كۇنگە دەيىن ۇستانادى. كوپتەگەن سوزدەرى تۇركى تىلىنە كەلەدى. جىلقىنى جانىنداي جاقسى كورەدى. قىزدارىنا ۇكى تاعادى. دنك سى دا بىزگە كەلەدى ەكەن. ابراحيمدىك ءدىن جەتىنشى عاسىردا پايدا بولعان جانە ءتاۋراتتان (تورا) كوشىرىپ العان پلاگيات ەكەنى جايلى كوپتەگەن تەولوگ —عالىمدار ساراپتامالىق مونوگرافيالار جازعان. ءدىننىڭ باستاۋى شۋمەر-اككات، مەسوپوتوميا، ۆاۆيلوننان الادى. 4,5-5 مىڭ جىلدىق ۆاۆيلوننىڭ قىش تاقتايشالارى سول جايلى تاريحي دەرەكتەر بەرىپ وتىر. ول ۇزاق اڭگىمە... اسپان تيپوگرافياسىنان تۇسكەن قاسيەتتى ءتورت كىتاپ ءتا(تاۋرات، ءىنجىل، زابۋر، قۇران) ينكۋباتوردىڭ بالاراندارى نەمەسە ورىستاردىڭ ماترەشكاسى سياقتى، ءبىر بىرىنەن اۋمايدى.

"يسلام دىنىنەن باس تارتۋ - تاريحتان باس تارتۋ"

باقىتجان قۇرالبايۇلى، ورال ورتالىق مەشىتىنىڭ نايب يمامى:

-  بۇل سۇراقتى جالپىلاما قاراپ كورەيىك. الەمدە ءدىنسىز ادامدار بار، بىراق ەشقاشان ءدىنسىز قوعام بولماعان. قاي قوعامدى الساق تا، ءتىپتى سول تاس عاسىرىنىڭ وزىندە دە ءدىني نانىمدار بولدى. قازىرگى قوعامدا دامىعان ەلدەردىڭ ءوزى ءانۇراندارىندا ءدىنىن ناسيحاتتاپ، قۇدايدان مەملەكەتىن ساقتاپ قالۋدى سۇراۋدا..دەمەك، ولاردىڭ جارقىن بولاشاققا ۇمتىلۋىنا ءدىني سەنىمدەرى ەش كەدەرگى كەلتىرىپ جاتقان جوق. تۋرا سول سياقتى ءبىزدىڭ ءدىني سەنىمىمىز ەلىمىزدىڭ دامۋىنا ەشقانداي كەدەرگى كەلتىرمەيدى.  بىزدە الەمدىك جاڭالىقتاردى اشىپ جاتقان يسلام ءدىنىن ۇستانۋشى جاستار بار. يسلام  دامۋعا تىيىم سالمايدى. ونىڭ ەڭ ءبىرىنشى اياتى «وقى» دەپ ءتۇستى.

كەزىندە كەڭەس ۇكىمەتى ەشقانداي ءدىني سەنىمدەرگە رۇقسات بەرمەدى. ناتيجەسىندە، مەملەكەت بولىپ قالىپتاسا الماي، جويىلىپ كەتتى. ال بۇگىندە «اتەيستتىك باعىتتى ۇستانادى» دەگەن ەلدەردىڭ وزىندە ءدىن ەركىندىگى بار.  ءدىني سەنىمدەرىن زاڭىنا قوسقان ەلدەر بار. امەريكانىڭ ءانۇرانىندا «قۇداي،امەريكانى قورعا» دەپ ايتىلاتىنىن ءبارىمىز بىلەمىز.

مەملەكەتىمىزدىڭ ءدىنى بىزگە ەشقانداي زيان كەلتىرمەيدى. ال يسلامنان باس تارتۋ - سوناۋ ءال-فارابيدەن بەرى قاراي ءومىر سۇرگەن يۇگىنەكي، ءجۇسىپ بالاساعۇن، مۇحاممەد دۋلاتيلاردان باس تارتۋ. وسىدان بەس ءجۇز جىل بۇرىن قۇرىلعان قازاق حاندىعى دا سول كەزدە يسلام دىنىمەن ءومىر ءسۇردى. كەشەگى ابىلاي حان زامانىندا بۇحار جىراۋ «بەس ۋاقىت بەس ناماز، بىرەۋىن قازا قىلماسقا»دەپ جىرلادى. ال ولار ءبىزدىڭ بابالارىمىز، تاريحىمىز. ياعني، ءدىنى سەنىمنەن باس تارتۋ ۇلتتىق بولمىستان باس تارتۋ بولىپ سانالادى.

جاۋلاپ الۋشى مەملەكەتتىڭ باستى ماقساتى - سول ەلدىڭ تاريحى مەن ءداستۇرىن جويۋ. بولاشاعىنا سەنىمى جوق ەلدى جاۋلاپ الۋ وڭاي.

كەيبىرەۋلەر «يسلام ءدىنى كەلگەنگە دەيىنگى تاريحىمىز بار، تاڭىرشىلدىككە قايتايىق» دەپ ايتۋى مۇمكىن. ءبىز  ءال-فارابي باستاعان تۇلعالاردىڭ كوزقاراسى يسلام ارقىلى قالىپتاسقانىن كورسەتتىك. اقساق تەمىردىڭ ءوزى قوجا احمەت ءياسساۋيدىڭ كەسەنەسىن سالۋ ارقىلى يسلام ءدىنىن ناسيحاتتادى. نەمەرەسى ۇلىقبەك يسلامنىڭ اقيقاتىن ءوز ەڭبەكتەرىندە جازىپ كەتتى.

ال ەندى تاڭىرشىلدىككە ورالايىق. ەڭ بولماسا XVIII عاسىردىڭ سوڭىندا مىناداي ءبىر عالىم تاڭىرشىلدىك تۋرالى ايتتى دەگەن اقپارات جوق.

ودان ارعى تاريحقا بارماي-اق قويايىق. شوقان ءۋاليحانوۆ XIX عاسىردىڭ سوڭىندا ياكۋتتىڭ ءبىر جازۋشىسىنىڭ جازعان ەڭبەگىن اۋداردى. قازىرگى تاڭىرشىلدەردىڭ شامشىراعى وسى ەڭبەك قانا. الايدا ونى ءدىني مامان جازباعانىن ەسكەرتەمىز. ال يسلام ءدىنىن ءال-فارابيدەن باستاپ ايتىپ كەلەدى. ول ۇزىلمەي، عاسىردان عاسىرعا جالعاسۋدا.

يسلام دىنىنەن باس تارتۋ - تاريحتان باس تارتۋ. ال وتكەنىمىزدەن باس تارتۋ كەلەشەكتەگى سەنىمسىزدىككە اكەلەدى. بۇل ۇلت بولىپ جويىلىپ كەتۋگە اپاراتىن باعىت بولادى.

"عۇننىڭ، ساقتىڭ، كوكتۇرىكتىڭ كەزىندە يسلامنىڭ ءيىسى دە جوق ەدى"

شادىرمان شۋىلداق:

-  يسلام ءدىنىن جاقتاۋشىلاردىڭ نەگىزگى ۋاجدەرى مىناداي:

ءدىن بولماسا ادام بالاسى ازعىنداپ كەتەدى

ناركومانيا، الكوگوليزم، پەدوفيليا، پروستيتۋتسيا، قىلمىس، كىسى ءولتىرۋ، ۇرلىق سەكىلدى تەرىس قۇبىلىستار ورىن الىپ، قوعام بۇزىلادى دەيدى.

ەگەر بۇل ءۋاج دۇرىس بولعانىندا، يسلام ءدىنىن ۇستاماعان ەلدەر الدەقاشان قۇلدىراپ، جوق بولىپ كەتۋى كەرەك ەدى.

ءتىپتى يسلام تۇرماق، اۆرامدىق ءدىندى ۇستانبايتىن جاپونيا سەكىلدى ەلدەر دە ءوسىپ، ءونىپ وتىر.  

شۆەتسيا، نورۆەگيا، كانادا سەكىلدى دامىعان ەلدەر يسلام ءدىنىن ۇستانۋشى ەلدەر دەگەنگە كەلمەيدى.

جوعارىدا اتالعان تەرىس قۇبىلىستار مۇسىلمان ەلدەرىندە دە جەتەرلىك.

ال ادام قۇقىقتارىن ساقتاۋ مەن ەكونوميكالىق دامۋ، جالپى ادام پوتەنتسيالىنىڭ دامۋى جاعىنان، يسلام ەلدەرى الەمدەگى ارتتا قالعان ەلدەرگە جاتاتىنى جاسىرىن ەمەس.

ادام بالاسىنىڭ، قوعامنىڭ ازعىنداۋىنا ۇلەس قوسىپ، ەلدى بۇلدىرگەن ISIS دەگەن ۇيىم مەملەكەت قۇرماق بولدى.

ول جەردە ايەلدى زات رەتىندە پايدالانۋ، پەدوفيليا، ادام ءومىرىن شىبىن قۇرلى كورمەي زارداپ شەككىزۋ سەكىلدى قۇبىلىستار كەڭىنەن ەتەك جايدى.

ءدىندى مويىنداماعان نەمەسە باسقا ءدىني باعىت، سەنىمدى ۇستانعان ەلدى مەكەندەر جويىلىپ وتىردى. 

گەنوتسيد ورىن الدى. 

ءبىزدىڭ يمامدار، ولار راديكالدى كوزقاراستاعىلار، ال ءبىز تازا يسلامدامىز دەپ ايتاتىن بولسا، ول ۇيىمدى يسلامنان تىس، كاپىر ۇيىم دەپ مويىنداسىن. 

ساليافي اعىمىن، ۆاحابيت اعىمىن ەشبىر يمام كاپىر دەپ ايتقان جوق. 

ياعني يمامدار دا، ۆاحابيتتەر دە مۇسىلماندار.

وسىنشا باسسىزدىقتارىن كورە تۇرا، ولاردى ءجاي اداسۋشى مۇسىلمان دەپ، ولاردىڭ باسسىزدىقتارىنا كوزجۇمبايلىق جاسادى.

قىسقاشا تاريحي ەكسكۋرس: تاق ءۇشىن تالاستا بولعان، الي مەن مۇعاۋيانىڭ اسكەرلەرى سوعىسقان سىففين شايقاسىندا 70 000 ادام ءولدى. 

ءبىزدىڭ ءدىني باسقارما، وزدەرىنىڭ سەنىم-نانىم ء(اھلي سۋننا) جولىن اقتاپ الۋ ءۇشىن، 70 000 ادام ولگەن سوعىستا، ەكى جاق تا "اقيقاتقا ۇمتىلدى" دەپ، قانتوگىسكە سەبەپ بولعانداردى اشىپ ايتپاي وتىر.

سوندىقتان، ازعىندىق قۇبىلىس يسلامنىڭ ىشىندە دە ورىن الا-الادى.

مىسالى: قىزدى باليعات جاسىنا جەتپەي، ايەلدىككە بەرۋ. ساحيح حاديستەردە 9 جاس دەسە، 

مازحاب يمامدارى 6 جاستان بولادى دەگەن ءپاتۋالارى بار. بۇل ازعىندىق ەمەي نەمەنە؟

ايەلدىڭ دەنەسىنە قاراۋعا بولمايدى دەيدى، دەي تۇرا كۇڭ ايەلدەرگە قاراي بەرۋگە بولادى دەيدى. ءتىپتى ساحابالار ساتىلىمعا شىققان كۇڭدەردىڭ دەنە مۇشەلەرىن ۇستاپ، تەكسەرىپ كورەتىن بولعان.

سوندا يسلام ايەلدىڭ زاتىن ەمەس، قوعامداعى ورنىن عانا باعالايدى. ايتا بەرسەم ءسوز كوپ... 

پروستيتۋتسيانى يسلام جويادى دەيدى، بىراق ساليافي اعىمىنداعىلارعا "بىركۇندىك" نەكەگە تۇرعانداردىكى جەزوكشەلىك ەمەي نەمەنە؟

كەشەگى سيرياداعى ايەلدەرگە "جىنىستىق جيھاد" جاساڭدار دەگەن ساۋديانىڭ يمامدارىنىڭ ۋاعىزدارى پروستيتۋتسياعا شاقىرۋ ەمەس پە؟

ال ساليافيت يمامداردىڭ جيھاد كەزىندە "ەركەك پەن ەركەك نەكەگە تۇرسىن" دەگەن ءپاتۋاسىنا نە دەۋگە بولادى؟

سول يمامداردى ءبىزدىڭ كەز-كەلگەن يمام كاپىر دەي المايدى، تەك اداسقان دەيدى. ەكەۋى دە ءبىر قىردىڭ جەمىسى...

يسلام بار جەردە قىلمىس جويىلادى دەگەن دە تارتىستى ماسەلە. 

يسلام، ۇرىنىڭ قولىن كەسۋ، زينا جاساعاندى تاسبوران ەتۋ، دىننەن شىققاندى ءولتىرۋ ارقىلى ادامدى قىلمىستان قايتارام دەپ ويلايدى. تاياق ەتتەن، ءسوز سۇيەكتەن وتەدى دەگەندى ەستىمەگەن.

ۇيات ابىروي ارقىلى ەمەس، قۇدايدان قورقۋ، تاقۋالىق ارقىلى تاربيەلەمەك بولادى...

ادامدى ءولىم جازاسىنا كەسۋ جاعىنان ساۋد ارابياسى مەن يران قىتايدان كەيىنگى ورىنداردى يەمدەنەدى.

جىلداعى ولىمگە كەسىلەتىن ادام سانى تۇراقتىعا جاقىن شامادا. ەندى سۇراق: ولىمگە كەسۋ قىلمىستى ازايتاتىن بولسا، وندا ساۋدياداعى ولىمگە كەسىلگەندەر نەگە جىلدان-جىلعا ازايمايدى؟

جازا ارقىلى قورقىتۋ، قىلمىستى جاسىرىن ىستەۋگە يتەرمەلەيدى...   

ادامدى سانالى ازامات بولۋعا، ارلى-وجداندى بولۋعا ىنتالاندىرمايدى. قۇداي كورىپ تۇر دەيدى، بىراق شيركتەن باسقانى كەشىرەدى دەيدى.

سوندىقتان ءسوز كوبەيىپ، قولىندا بيلىگى بارلار قالاعانىن جاساۋ ءۇشىن ىڭعايلاستىرىلعان...

ول سوزىمە دالەل، يسلام - ادامعا مۇسىلمان ۇستانىمدارىن قابىلداعاندار عانا قۇتىلىپ، باقىتقا كەنەلەدى دەيدى.

بىراق، يسلامدى ۇستانۋشىلار، قۇران اياتتارىنا سايكەس ءوز دىنىنە ەنبەگەندەردى "اداسۋشى", "اشۋعا ۇشىراعاندار" دەپ قور كورە باستايدى.

قۇراندا "دۇنيەنىڭ وتكىنشىلىگى، جالعاندىعى" اشىق جازىلعان. ناعىز تۇراق انا دۇنيەدە دەپ باسا ايتىلعان. 

ولاي بولسا، مىنا دۇنيەنىڭ ءبىلىم-عىلىمى، زاڭدارى، باسقا نانىم-سەنىمدى ۇستانىپ جۇرگەندەردىڭ بارلىعى مۋسليم ادام ءۇشىن قۇر اۋرەشىلىكتە جۇرگەندەر بوپ كورىنەدى.

ودان قالدى، قۇلشىلىقتىڭ ءوزى ادامنىڭ وجەتتىگىن تومەندەتىپ، ادامعا قۇلدىق پسيحولوگيا ەنگىزۋگە باعىتتالعان. 

2-ءشى ءۋاج: يسلام بولماسا اقىرزامان بولادى

كەشىرەسىز، يسلامنان بۇرىن دا كۇن شىققان، يسلامنان كەيىن دە شىعا بەرەدى. 

تابيعات - اينالمالى، اۋىسپالى تۇراقتى جۇيە. 

كاپىرلەر مۇسىلماندار مەن جان-جانۋارلاردىڭ قۇرمەتىنە اۋا جۇتىپ ءجۇر دەگەن پسيحولوگيا تالاي وركەنيەتتىڭ تۇبىنە جەتكەن. 

يسلامنىڭ دا سۇرىنەتىن جەرى وسى بولماق. يسلام الگەرى دامۋ جۇيەسى بولعاندا، 1400 جىلدا الەمدى جاۋلار ەدى. بىراق ءالى دۇنيەنىڭ 3/1 دە الا-الماي كەلەدى. ال عىلىمي-تەحنيكالىق دامۋ جاعىنان كوش سوڭىندا.

3-ءشى ءۋاج: يسلامدى قابىلداعاندا ءبىزدىڭ ۇلت كۇشەيەدى

عۇننىڭ، ساقتىڭ، كوكتۇرىكتىڭ كەزىندە يسلامنىڭ ءيىسى دە جوق ەدى. ال ەۆرەيدىڭ اتالارى ءشول دالانى كەزىپ جۇرەتىن.

ەۆرەي مەن اراب شولدە قاڭعىپ جۇرگەندە، ەر تۇرىكتىڭ بالالارى ەۆرازيا ماتەريگىنە بيلىك جۇرگىزدى.

اراپتىڭ ءدىنىن العان ەلدەر اراپتىڭ ءتىلىن، سالت-ءداستۇرىن، تانىم-تۇسىنىگىن قوسا الدى. ەگيپەت، ليۆيا، يران، يراك، پاكيستان، اۋعانىستان جانە باسقا ەلدەر.

ءوزىنىڭ ۇلتتىق ءدىلىن اراپتىڭ دىلىنە اۋىستىرعان ەشبىر ەل كوگەرگەن جوق. كوگەرمەيدى دە. 

ارۋاق اتتاپ، اتا-باباسىنان قالعان مۇرانى ساتقان ەل، ەشقاشان العا باسا المايدى. 

قازاقتىڭ تاريحىن قارايتىن بولساق، كەرى كەتۋ تاريحى يسلامنىڭ ەنۋىمەن تىعىز بايلانىستى بولىپ وتىر.

ول جايىندا بولاشاقتا تاعى ايتاتىن بولامىز. 

اردا بولىڭىز!

وڭعار قابدەن،

"ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى

 

 

پىكىرلەر