ەلىمىزدە بولىپ جاتقان كەلەڭسىز جايتتار مەن پروبلەمالار بىرتە-بىرتە شەشىمىن تاۋىپ، ءبىراز ماسەلەنىڭ نۇكتەسى قويىلىپ كەلەدى. سونىڭ ءبىرى اۋىز-سۋ ماسەلەسى. اۋىز-سۋ ماسەلەسى كۇننەن كۇنگە جاقسارىپ، اۋىل-ايماقتاردى قامتىپ جاتقانىن كوز كورىپ، قۇلاق ەستىپ ءجۇر. ءبىر كەزدەرى پروبلەما بولعان اۋىز-سۋ ماسەلەسىن شەشۋ ءۇشىن ۇكىمەتبىرنەشە مەملەكەتتىك باعدارلامالار قۇرىپ، ىسكە اسىرۋدا. سولاردىڭ ءبىرى "قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ 2001-2030 جىلدارعا ارنالعان "اۋىز سۋ" مەملەكەتتىك باعدارلاماسى".
باعدارلامانىڭ ماقساتى - قازاقستان رەسپۋبليكاسى تۇرعىندارىن كەپىلدى ساپالى اۋىز سۋمەن تۇراقتى قامتاماسىز ەتۋ جانە وعان ستراتەگيالىق رەسۋرس مارتەبەسىن بەرۋ.
باعدارلامانىڭ نەگىزگى مىندەتتەرى:
وسى "قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ 2001-2030 جىلدارعا ارنالعان "اۋىز سۋ" مەملەكەتتىك باعدارلاماسى” اياسىندا كوپتەگەن اۋىز-سۋ ماسەلەلەرى شەشىلىپ، تولىق سۋمەن قامتۋ ماسەلەلەرى قارالىپ كەلەدى. الداعى ۋاقىتتا ەلدى مەكەندەردىڭ ايماق-ايماعىندا سۋ ماسەلەسى شەشىلەدى دەگەن ۇمىتتەمىز.
بەلگىلەنگەن ساپا نورمالارىنا سايكەس كەلمەيتىن اۋىز سۋسىنامالارىنىڭ پايىزبەن كورسەتىلگەن ۇلەسى. قازىرگى تاڭدا اۋىز سۋدىڭ ساپاسى الدەقايدا جاقسارعانىن تۇرعىنداردىڭ سوزىنەن دە اڭعارۋعا بولادى.الماتى قالاسىنىڭ تۇرعىندارى سۋ ماسەلەسى جونىندە نە دەيدى؟
جولداسباەۆ قايرات:
الماتىعا كوشىپ كەلگەنىمە بيىل ون جىل تولدى. وسى ۋاقىت اراسىندا سۋمەن ەشقانداي ماسەلە تۋىندامادى. الماتىعا كەلمەي تۇرىپ “الماتىنىڭ سۋى جامان، تۇنىپ تۇرعان حلور” دەگەندى ءجيى ەستيتىنمىن. كوشىپ كەلگەن جىلى حلوردىڭ ءدامى ءالسىن شىعىپ تۇراتىن, ال قازىر بۇرىنعىداي حلور تاتىعان سۋ ىشپەيمىز. كەيدە حلوردىڭ ءدامىن سەزىپ قالامىن. ول كەزدە تازالاۋ پروتسەسسى ءجۇرىپ جاتادى-اۋ دەيمىن. حلورمەن تازالاپ تۇرعان دا ءجون شىعار. نەگىزىندە سۋعا قاتىستى ايتار شاعىمىم جوق.
التىنبەك اسقارۇلى, شارۋا;
قالانىڭ قاق ورتاسىندا تۇرماسام دا سۋمەن ەشقانداي ماسەلە بولماپتى. اۋىز-سۋ بىلاي تۇرسىن, باقشامدى دا ەمىن-ەركىن، ەشقانداي كەدەرگىسىز سۋارىپ الامىن. قىسىم دا قالىپتى بولىپ تۇرادى. سۋدىڭ اياق-استىنان ءوشىپ قالعانىن نەمەسە كىر, لاي سۋ اققانىن كورمەدىم.
دارحان التايبەك, شارۋا:
تانىستارىم ۇيگە كەلگەندە “قالانىڭ قاق ورتاسىندا تۇرىپ، باقپەن قالاي اينالىسىپ ءجۇرسىڭ؟ حلور سۋمەن باقشاڭدى سۋعاراسىڭ با؟” دەگەن سۇراقتاردى ءجيى قويادى. “الماتىنىڭ سۋى حلور” دەگەن ميفكە ءالى كۇنگە دەيىن سەنەتىندەرگە كۇلكىم كەلەدى. ەلىمىز دامىپ جاتقاندا سۋ ماسەلەسى حلورلانىپ ءبىر ورىندا تۇرا بەرمەيتىنى انىق ەمەس پە؟!
ءمولدىر سەيىتبەك:
سۋعا قاتىستى ايتار شاعىمىم دا، سىنىم دا جوق. بۇرىندارى دەنساۋلىق ءۇشىن الاڭداعاننانسۋدى مىندەتتى تۇردە فيلتردان ىشەتىنمىن. قازىر ول ادەتتى قويدىق. ارينە، دەنساۋلىققا الاڭداپ سۋدى فيلتردەن ىشەمىز. بىراق سۋ ساپاسى جاقسارعالى بەرى بۇرىنعىداي تىكەلەي كراننان ىشۋگە قورىقپايمىن.
سۋ قۇبىرى مامانى:
اۋىز سۋ ساپاسىنىڭ ناقتىلاي ايتساق جەر-استى سۋلارىنىڭ ساپاسى بۇرىنعىدان جاقسارعانىن، قۇرامىنداعى ارتىق زاتتاردان تازالانىپ بىزگە ۇسىنىلىپ وتىرعانىن الماتى قالاسىنىڭ تۇرعىنى رەتىندە دە، مامان رەتىندە دە راستايمىن.ارا-تۇرا سۋدا حلوردىڭ ءداءمى مەن ءيىسى شىعىپ تۇرۋى قالىپتى جاعداي. وتيكەنى كوكتەم مەن كۇز ايلارىندا قالا سۋىن حلورمەن زاراسىزداندىرادى. الماتى قالاسىندا پايدالانىپ وتىرعان سۋدىڭ 70 پايىزى جەراستى سۋى (500 مەتر تەرەڭدىكتەن الىنادى), 30 پايىزى تازارتىلعان جەرۇستى سۋى. مۇنىمەن جۇمىس توقتاپ قالعان جوق. قاراستىراتىن ماسەلەلەر ءالى دە بار. تەك قانا الماتى قالاسى بويىنشا ەمەس، وڭىرلەر بويىنشا دا تازا اۋىز-سۋىمەن قامتاماسىز ەتۋ جوسپارلانىپ، ماماندار ءوز جۇمىستارىن اتقارۋدا.
تۇرسىنجان لاۋرا، ادىرنا ۇلتتىق پورتالى
