قاسىم-جومارت توقاەۆ كوروناۆيرۋس ىندەتىنىڭ تارالۋ احۋالى جونىندەگى ۆەدومستۆوارالىق كوميسسيانىڭ وتىرىسىن وتكىزدى. پرەزيدەنت ۇكىمەت پەن اكىمدەردىڭ جۇمىسىن قاتاڭ سىنعا الدى.
– بايانداما بەتىندە جاعداي باقىلاۋدا بولعانىمەن، ءىس جۇزىندە ولاي ەمەس. پرەزيدەنت اكىمشىلىگىنە ەلىمىزدىڭ بارلىق دارىحانالارىنداعى ءدارى-دارمەكتەردى تەكسەرۋ جونىندە تاپسىرما بەردىم. ناتيجەسى كوڭىل كونشىتەرلىك ەمەس. باتىس قازاقستان، اتىراۋ، جامبىل، قاراعاندى وبلىستارىندا، نۇر-سۇلتان مەن الماتىدا ءدارى تاپشىلىعى، ۇزىن-سونار كەزەك ءالى دە بار. اسا قات دارىلەردىڭ باعاسى قىمبات ەكەنى انىقتالدى. كولەڭكەلى بيزنەستىڭ كولەمى ارتىپ بارا جاتىر، – دەدى قاسىم-جومارت توقاەۆ.
قۇقىق قورعاۋ ورگاندارى كوتەرمە جانە بولشەك ساۋدامەن اينالىساتىن ءدارىحانالاردا رەيدتەر مەن تەكسەرۋلەر جۇرگىزگەن. تەكسەرۋ قورىتىندىسى بويىنشا زاڭسىز ءدارى-دارمەك ساۋداسىمەن اينالىسقان 270 ادام قىلمىستىق جانە اكىمشىلىك جاۋاپكەرشىلىككە تارتىلعان، ونىڭ 116-سى مەديتسينا قىزمەتكەرى. مەملەكەت باسشىسى بۇل باعىتتاعى جۇمىستاردىڭ جالعاسا بەرەتىنىن، سونداي-اق، كىنالىلەر زاڭعا سايكەس جازالاناتىنىن اتاپ ءوتتى.
پرەزيدەنت ۇكىمەتتىڭ كوروناۆيرۋس پەن وكپە قابىنۋىنىڭ ستاتيستيكاسىن بىرىزدەندىرۋ تۋرالى شەشىمى پاندەميانىڭ تارالۋ كولەمىن ناقتى كورۋگە مۇمكىندىك بەرەتىنىن ايتتى. سونىمەن قاتار ستاتيستيكا مەن ساراپتامالارداعى كەمشىلىكتەردىڭ، جوسپارلاۋداعى تيىمسىزدىكتىڭ كەسىرىنەن وڭىرلەر وزدەرىنە قاجەتتى ءدارى-دارمەكتىڭ كولەمىن ناقتىلاي الماي وتىرعانىن جەتكىزدى. بارلىق پروبلەما جۇمىستى دۇرىس جوسپارلاماۋدان باستالاتىنىن ايتقان قاسىم-جومارت توقاەۆ، مۇنى كاسىبي شەبەرلىكتىڭ تومەندىگى دەپ باعالادى.
ەلىمىزدە شەكتەۋ شارالارى قابىلدانعانىمەن حالىق ءالى دە وتباسىلىق مەرەكەلەر جاساۋدى جالعاستىرىپ جاتىر. اتاپ ايتقاندا، مۇنداي جاعداي تۇركىستان، جامبىل، الماتى وبلىستارى مەن شىمكەنت قالاسىندا بايقالادى. پرەزيدەنت اكىمدەر كارانتين رەجيمىن ساقتاۋعا باعىتتالعان ءتۇسىندىرۋ جۇمىستارىن ءالسىز جۇرگىزگەنىن سىنعا الدى.
– اكىمدەر اسا كۇردەلى جاعدايدا جۇمىس ىستەي المايدى. وزەكتى پروبلەمالاردى شۇعىل شەشۋدى، ازاماتتارعا مەملەكەتتىك ساياساتتى دۇرىس ءتۇسىندىرۋدى بىلمەيدى،– دەپ مالىمدەدى پرەزيدەنت. ونىڭ ويىنشا، ۇكىمەت مۇشەلەرى دە، اكىمدەر دە «توقمەيىلسۋدىڭ، ماسايراۋدىڭ قاقپانىنا تۇسكەن».
جيىن بارىسىندا ازاماتتاردى تەستتەن وتكىزۋ ماسەلەسى دە قوزعالدى. قازىر كۇنىنە 32 مىڭ ادامنان سىناما الاتىن دەڭگەيگە جەتكەنبىز. دەگەنمەن وڭىرلەر اراسىندا كورسەتكىشتەردىڭ الشاقتىعى بايقالادى.
– اۋرۋ جۇقتىرعان ادامداردىڭ سانىن انىقتاۋدىڭ تومەندىگى – جەرگىلىكتى جەرلەردەگى لابوراتوريالاردىڭ ءتيىمسىز جۇمىسىنىڭ ناتيجەسى. مۇنى ناقتى كورىنىستى جاسىرىپ قالۋ دەپ باعالاۋعا دا بولادى. ۇكىمەتكە ايماقتار اراسىنداعى تەستىلەۋ ناتيجەسىن رەتتەۋدى قاتاڭ باقىلاۋعا الۋدى تاپسىرامىن. ءبىز ەشنارسەنى جاسىرماۋىمىز كەرەك، – دەدى مەملەكەت باسشىسى.
بۇگىندە جۇقپالى اۋرۋ جۇقتىرعان ازاماتتارعا ارنالعان توسەك-ورىندار كوبەيگەن. بىراق بۇل وزگە مەديتسينالىق قىزمەت كورسەتۋ ورتالىقتارىن جابۋدىڭ ەسەبىنەن ارتىپ وتىر. سونىڭ سالدارىنان ازاماتتارعا مەديتسينالىق كومەك كورسەتۋدىڭ قول جەتىمدىلىگى تومەندەپ كەتكەن. قاسىم-جومارت توقاەۆ ۇكىمەت پەن اكىمدەرگە سوزىلمالى اۋرۋى بار ازاماتتارعا، سونداي-اق، جۇكتى ايەلدەرگە جوسپارلى مەديتسينالىق كومەك كورسەتۋدى كەزەڭ-كەزەڭىمەن قالپىنا كەلتىرۋ جونىندە تاپسىرما بەردى.
پرەزيدەنت اۋىر دەرتكە شالدىققان ازاماتتاردىڭ سانى كوبەيىپ كەتكەننەن كەيىن اۋرۋحانالاردى وتتەگىمەن قامتاماسىز ەتۋ ماسەلەسىنىڭ كۇن تارتىبىنە شىققانىن ايتتى.
– مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ تاراپىنان ۇيلەستىرۋ جۇمىستارى دۇرىس جۇرگىزىلمەگەندىكتەن، حالىق بۇل ماسەلەنى ءوز بەتىمەن شەشۋگە تالپىنۋدا. بۇل ەشقانداي قيسىنعا ساي كەلمەيدى! ازاماتتار وندىرىستىك باللوندارعا قۇيىلعان وتتەگى ساتىپ الىپ جاتىر. بۇل – اۋرۋحانالاردىڭ تىكەلەي مىندەتى. جەكە ۇيلەر مەن پاتەرلەردە وندىرىستىك باللوندارداعى وتتەگىنى پايدالانۋ دەرەكتەرى انىقتالعان. ۇكىمەت پەن اكىمدەر بەس كۇن ىشىندە اۋرۋحانالاردى وتتەگىمەن قامتاماسىز ەتۋ جانە ءۇي جاعدايىندا وتتەگى باللوندارىن پايدالانۋ پروبلەمالارىن شەشۋى كەرەك، – دەدى مەملەكەت باسشىسى.
پرەزيدەنت قالالارداعى احۋالدى تۇراقتاندىرامىز دەپ، اۋىل تۇرعىندارىن ۇمىتىپ كەتپەۋىمىز كەرەك ەكەنىن اتاپ ءوتتى. ويتكەنى حالقىمىزدىڭ جارتىسىنا جۋىعى اۋىلدىق جەرلەردە تۇرادى. بۇگىندە اۋىلداعى ازاماتتار ءۇشىن دياگنوستيكا جانە ەمدەۋ شارالارى قول جەتىمدى ەمەس ەكەنىن ايتا كەلە، قاسىم-جومارت توقاەۆ ولارعا قاراپايىم ءدارى-دارمەكتىڭ جەتپەي جاتقانىنا توقتالدى.
– اۋىل-ايماقتاردا مەديتسينا كادرلارىنىڭ تاپشىلىعى جانە قاجەتتى ينفراقۇرىلىمنىڭ جوقتىعى جىعىلعانعا جۇدىرىق بولىپ وتىر. ۇكىمەت 2300 امبەباپ ءموبيلدى بريگادانىڭ جاساقتالعانىن باياندادى. الايدا ولار، نەگىزىنەن، قالا تۇرعىندارىنا عانا قىزمەت كورسەتەدى. اۋىلدى نازاردان تىس قالدىرۋعا بولمايدى! ۇكىمەتكە وڭىرلەرمەن بىرلەسىپ، بارىنشا قىسقا مەرزىمدە اۋىلداردى دياگنوستيكا جانە ەمدەۋ ىسىمەن، سونداي-اق، قاجەتتى ءدارى-دارمەكپەن، مەديتسينالىق قۇرىلعىلارمەن قامتاماسىز ەتۋدى تاپسىرامىن، – دەدى پرەزيدەنت.
مەملەكەت باسشىسى كەيبىر پىسىقتار پايدا تابۋ ءۇشىن بارلىق ادامگەرشىلىك قاعيداتتاردى اتتاپ ءوتىپ، حالىقتى الداۋ مەن بوپسالاۋدان تايىنباي وتىرعانىن جەتكىزدى. ءمايىتحانالار مەن جەرلەۋ قىزمەتىندە سوراقى تىرلىكتەر جاسالىپ جاتىر.
– سوڭعى ەكى اپتادا ءمايىتتى تاسىمالداۋ جانە جەرلەۋ ءۇشىن تولەنەتىن اقى قاتتى ءوسىپ كەتكەن. مۇنى كوپشىلىكتىڭ قالتاسى كوتەرە بەرمەيدى. اكىمدەرگە ءبىر كۇن ىشىندە «جەرلەۋدەن جەمتىك ىزدەگەندەردى» جونگە كەلتىرۋدى تاپسىرامىن، – دەدى قاسىم-جومارت توقاەۆ.
مەملەكەت باسشىسى دەرتكە شالدىعۋشىلار سانىنىڭ ارتۋى، كوروناۆيرۋس رەيتينگىنە عانا ەمەس، قازاقستاننىڭ ينۆەستيتسيالىق احۋالىنا، تۋريستىك الەۋەتىنە جانە ەلىمىزگە تارتىلاتىن جاڭا تەحنولوگيالارعا دا كەرى اسەر ەتەتىنىن اتاپ ءوتتى. ۇكىمەت بارلىق سىن-قاتەرلەردى جويۋ ءۇشىن بۇل جاعدايدى ءوزىنىڭ جۇمىس جوسپارىندا ەسكەرۋى كەرەك.
قازاقستان پرەزيدەنتى پاندەميا كەزىندەگى كەز-كەلگەن قاتە شەشىم، بيۋروكراتيالىق كەدەرگىلەر، جاۋاپكەرشىلىكتەن باس تارتۋ جۇزدەگەن ادامنىڭ ءومىرى مەن دەنساۋلىعىنا زيان تيگىزۋى مۇمكىن ەكەنىن باسا ايتتى.
جيىن سوڭىندا مەملەكەت باسشىسى كوروناۆيرۋس جونىندەگى بارلىق دەرەك، ونىڭ ىشىندە، ستاتيستيكالىق مالىمەتتەر ۇكىمەتتىڭ ايرىقشا قۇزىرەتىندە بولۋى قاجەت ەكەنىن ءمالىم ەتتى. ويتكەنى بۇل جەكەلەگەن ادامداردىڭ جالعان اقپارات تاراتىپ، قوعامدى اداستىرۋدان ساقتايدى.
وتىرىستا پرەمەر-ءمينيستردىڭ ورىنباسارى، ۆەدومستۆوارالىق كوميسسيانىڭ جەتەكشىسى ەرالى توعجانوۆ، دەنساۋلىق ساقتاۋ ءمينيسترى الەكسەي تسوي، ىشكى ىستەر ءمينيسترى ەرلان تۇرعىمباەۆ، الماتى قالاسىنىڭ اكىمى باقىتجان ساعىنتاەۆ، شىمكەنت قالاسىنىڭ اكىمى مۇرات ايتەنوۆ، سولتۇستىك قازاقستان وبلىسىنىڭ اكىمى قۇمار اقساقالوۆ، الماتى وبلىسىنىڭ اكىمى اماندىق باتالوۆ ەسەپ بەردى.
اقوردا.كز
