قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ دەنساۋلىق ساقتاۋ ءمينيسترى ەلجان ءبىرتانوۆ ءوزىنىڭ فەيسبۋك پاراقشاسىندا قاتەرلى ىندەتتىڭ ەكىنشى تولقىنى ءجۇرىپ جاتقانىن مالىمدەدى.
«جەكە كارانتين» جايلى
قۇرمەتتى دوستار!
مەن مينيستر رەتىندە عانا ەمەس، ەڭ الدىمەن كوروناۆيرۋس ەپيدەمياسىنىڭ قاۋىپ-قاتەرىن جاقسى تۇسىنەتىن جانە ازاماتتاردىڭ دەنساۋلىعى ءۇشىن ەرەكشە الاڭداپ جۇرگەن ادام رەتىندە سىزدەرگە ءوتىنىش جاساماقپىن.
ءدال قازىر جاۋاپكەرشىلىكتى موينىمىزعا الىپ، ارقايسىمىز «جەكە كارانتين» ەرەجەلەرىن مۇقيات ۇيرەنەر جانە ونى ءومىر سالتىنا اينالدىرار كەز كەلدى. ال ىندەتتى جۇقتىرىپ الماۋ ءۇشىن قاراپايىم عانا مىناداي شارالاردى ساقتاساڭىزدار بولعانى:
1. جۇمىستا، كولىكتە، كوشەدە، دۇكەندە جانە ت.ب. جەرلەردە مۇمكىندىگىنشە اراقاشىقتىقتى ساقتاڭىز;
2. ەگەر مۇمكىندىك بولسا كەڭسەدە ەمەس، ۇيدە وتىرىپ جۇمىس ىستەۋگە تىرىسىڭىز. تۋىس، دوستارمەن ونلاين، ۆيدەو-قوڭىراۋ جانە وزگە دە جاڭا تەحنولوگيالاردىڭ كومەگىمەن بايلانىس ورناتىڭىز;
3. قوعامدىق ورىنداردا ماسكا كيىپ ءجۇرىڭىز;
4. قولدى كەم دەگەندە 20 سەكۋن سابىنمەن ءجيى جۋىپ، سانيتايزەرمەن ءسۇرتىڭىز;
5. ءوزىڭىزدىڭ جانە وتباسى مۇشەلەرىنىڭ تەمپەراتۋراسىن ءجيى ولشەپ تۇرىڭىز.
ايتا كەتۋ كەرەك، ءدال وسى شارالار ناۋرىز، ءساۋىر جانە مامىر ايلارىندا توتەنشە جاعداي كەزىندەگى كارانتيندە كوپ كومەكتەستى.
قازىر الەمنىڭ كەيبىر ەلىندە جانە قازاقستاندا دا كوروناۆيرۋس ينفەكتسيانىڭ ەكىنشى تولقىنى ءجۇرىپ جاتىر. ەلىمىزدە ەكىنشى تولقىن مامىر ايىنىڭ سوڭىندا كارانتين تالاپتارىن جەڭىلدەتكەننەن كەيىن باستالدى. وكىنىشكە قاراي، COVID-19 جۇقتىرعاندار سانى بىردەن ارتتى.
جاقىندا گارۆارد قوعامدىق دەنساۋلىق ساقتاۋ مەكتەبى پروفەسسورىنىڭ زەرتتەۋ ماتەريالى جاريالاندى. وندا اۆتور بەتا-كوروناۆيرۋس ماۋسىمى، يممۋنيتەت جانە قارسى يممۋنيتەت تۋرالى مالىمەتتەردى پايدالانىپ، SARS-CoV-2 كوروناۆيرۋسىنىڭ تارالۋىن ەسەپتەگەن. ايتۋىنشا، كۇزگى-قىسقى كەزەڭدە SARS-CoV-2 قايتالانادى دەپ بولجاعان جانە تولقىندى بولدىرماۋ ءۇشىن 2022 جىلعا دەيىن ورتاشا الەۋمەتتىك اراقاشىقتىقتى ساقتاۋ تالاپ ەتىلۋى مۇمكىن – وسى ۋاقىتقا دەيىن ۇجىمدىق يممۋنيتەت قالىپتاسادى نەمەسە ۆاكتسينا ازىرلەپ، ونى پايدالانۋىمىز ءتيىس. قازىر SARS-CoV-2 يممۋنيتەتتىڭ دارەجەسى مەن ۇزاقتىعى بەلگىسىز، سوندىقتان بىرنەشە ستسەناري ەسەپكە الىنعان. ماتەريال مالىمەتتەرى بويىنشا قىسقا مەرزىمدى يممۋنيتەت (40 اپتا) جاسالۋى مۇمكىن، وندا ىندەت جىل سايىن قايتالانادى. ەگەر مەرزىمدى يممۋنيتەت پايدا بولسا (104 اپتا) - ەكى جىلدا ءبىر رەت شىعادى. ال ءومىر بويعى يممۋنيتەت – ۆيرۋستىڭ ەليميناتسياسى بولسا، 2024 جىلى قايتا ءورشۋى مۇمكىن: https://science.sciencemag.org/content/early/2020/04/14/science.abb5793
بۇل جاڭا ينفەكتسيا. بۇكىل الەم ونى زەرتتەيدى، بولجام جاسايدى، ىندەتپەن كۇرەسۋ جولدارىن ىزدەيدى.
قازىر ينفەكتسيانىڭ تارالۋىن شەكتەۋگە باعىتتالعان شارالار مەن جەڭىلدەتىلگەن كارانتين اراسىنداعى ورتاق تەڭدىكتى تابۋىپ، ونى قالىپتى ءومىر سالتىنا اينالدىرۋ قاجەت. كوروناۆيرۋس ءبىزدى ءالى تاعى دا ابىگەرگە سالارى انىق. سوندىقتان، بۇل شارالارعا ءمان بەرىپ، مۇقيات قاراۋعا ءماجبۇرمىز. الداعى ۋاقىتتا جاعدايى اۋىر ناۋقاستار سانى ارتۋى مۇمكىن. الايدا، ءبىز جەدەل جاردەمگە كەزەك كۇتكەن پاتسيەنتتەر مەن ادام ءومىرىن قۇتقارىپ ۇلگەرە الماي جاتقان دارىگەرلەردى كورگىمىز كەلمەيدى.
قازىر وقۋشىلار مەن ستۋدەنتتەر دەمالىستا. وكىنىشكە قاراي، كەز كەلگەن بالا، شاكىرت نەمەسە ستۋدەنت ينفەكتسيانى تاسىمالداۋشى بولۋى مۇمكىن. ولار دوستارىمەن كەزدەسەمىن دەپ ءجۇرىپ، ىندەتتى جۇقتىرىپ السا، ۇيدەگى ەگدە جاستاعى اتا-انا، جاسى ۇلكەن تۋىستارىنا ۇلكەن قاۋىپ توندىرەدى. ونىڭ زاردابى دا اۋىر بولماق.
5 ماۋسىمدا ددسۇ حالىقتىڭ ءتۇرلى توپتارىنا ارنالعان ماسكاعا قاتىستى جاڭا ۇسىنىم جاسادى. COVID-19 تارالۋىنىڭ الدىن الۋ ءۇشىن مىندەتتى تۇردە الەۋمەتتىك اراقاشىقتىقتى (كەم دەگەندە 1 مەتر) ساقتاۋ كەرەك. مەديتسينا قىزمەتكەرلەرىنە، رەسپيراتورلىق اۋرۋ سيمپتومدارى بار ادامدارعا، حالىقتىڭ وسال توبىنا كىرەتىن ادامدارعا، سونداي-اق 1 مەتر اراقاشىقتىقتى ساقتاۋعا مۇمكىندىك بولماعان كەزدە ماسكا كيۋ ۇسىنىلادى. سونىمەن قاتار، ددسۇ COVID-19 جەڭىل سيمپتومدارى بار ادامدارعا مەديتسينالىق ماسكا كيۋگە (جانە مەديتسينالىق كومەككە جۇگىنۋ) كەڭەس بەرەدى. ددسۇ پاندەميا جوق دەپ مالىمدەدى دەگەن پىكىر قاتە، اڭگىمە سيمپتومسىز پاتسيەنتتەر COVID-19 از جۇقتىراتىنى جانە جالپى ونىڭ باسقا ادامدارعا بەرىلمەيتىندىگى تۋرالى. بۇل تۇرعىدا، ماسكانى تەك ىندەتتىڭ سيمپتومدارى بايقالعان ادامدارعا، قوسىمشا اۋرۋلارى بار قارتتارعا جانە 1 مەتر اراقاشىقتىقتى ساقتاۋ مۇمكىن بولماعان كەزدە عانا كيۋگە كەڭەس بەرەدى. بارلىعىنىڭ ماسكا كيۋى مىندەتتى ەمەس.
سونىمەن، ءسىز «جەكە كارانتين» ەرەجەلەرىنە نەمقۇرايلى قاراماي، جاۋاپكەرشىلىك تانىتساڭىز وتباسىڭىزدىڭ، تۋىس، دوستارىڭىز بەن ارىپتەستەرىڭىزدىڭ، قالا مەن ەلدىڭ قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتەسىز. ءبىز بىرگە كۇرەسسەك قانا بۇرىنعى ءومىر ءسۇرۋ سالتىمىزعا، جۇمىسقا تەزىرەك ورالامىز، تۋعان-تۋىس، جاقىندارىمىزبەن قاۋىشىپ، ەركىن ءجۇرىپ-تۇرۋعا مۇمكىندىك تۋادى، قايتا ساياحاتقا شىعامىز.
ول ءۇشىن ارقايسىڭىزدان «جەكە كارانتين» تالاپتارىن قاتاڭ ساقتاۋدى سۇرايمىن! ءوز باسىڭىزدىڭ جانە جاقىندارىڭىزدىڭ اماندىعى ءۇشىن جەكە قاۋىپسىزدىككە قاتتى ءمان بەرىڭىز. اۋىرماڭىزدار!
