قۋاندىق شاماحايۇلى: قازاق قوعامى ەشكىمگە سەنبەسە، بارىنە كۇمانمەن قاراسا، قالاي جاڭارماق؟

3562
Adyrna.kz Telegram

ساياسي پارتيا قۇرامىن دەگەن جىگىتتەرگە نەگە ەكەنىن بىلمەيمىن، جۇرت كۇلە قارايتىن، مازاق ەتەتىن بولىپتى. تاۋەلسىزدىكتىڭ 30 جىلىندا قازاق قوعامىندا ءجونى ءتۇزۋ ساياسي كۇش قالىپتاسپادى. 2001 جىلى باس كوتەرگەن دەموكراتيالىق قوزعالىس ىشتەن ءىرىتىلدى، بولشەكتەلدى، قۋعىندالدى، باس بىرىكتىرىپ ۇلگەرمەي توز-توزى شىقتى. كەيىن رەسمي بيلىكتىڭ ارنايى باتاسىن العانداردىڭ جوعارىدان قۇرىلعان ءبىر عانا پارتياسى "بالالاپ", قازىر ءسوز جۇزىندە عانا ءبىرلى جارىم "ساياسي كۇش" بولىپ، پارلامەنتتە وتىر. ونىڭ وزىندە ءبارى سول ءبىر عانا "نۇرلانعان الەمنىڭ" اۋزىنا قاراپ، ء"لاپپايلاۋدان" وزگە تىندىرارلارى شامالى. پارلامەنتتىڭ ەكى پالاتاسى دا قازىر ءوز ميسسياسىن لايىقتى اتقارىپ وتىرعان جوق. باياعى سوۆەت زامانىنداعى "حالىق كەڭەسىنىڭ" ارجاق، بەرجاعى. اتقارۋشى بيلىك اكەلىپ ۇسىنعان زاڭ جوباسىن ساناۋلى عانا دەپۋتات تالقىلاعان ءتۇر كورسەتەدى. ءبىر-ەكەۋى سىناپ تا تاستاۋى مۇمكىن. بىراق، اقىر سوڭىندا ءبىراۋىزدان 100 پايىز جاقتاپ بەكىتە سالادى. سونىڭ سالدارىنان دۇمبىلەز زاڭدار قابىلدالا سالا قوعام نارازىلىعىنا ۇشىراپ، وعان قايتادان تولىقتىرۋلار مەن وزگەرىس ەنگىزۋگە ءماجبۇر بولادى. بيلىك ءوزى دە "رەفورما كەرەك، جاڭارايىق" دەپ ايتىپ-اق جاتادى. بىراق، ءبارى تەك ءسوز جۇزىندە عانا. پارلامەنتتىڭ ەكى پالاتاسىندا دا قابىلدانعان شەشىمدەرگە ءبارى ءبىراۋىزدان داۋىس بەرەتىندەرى سونشالىق، ءتىپتى قالىس قالاتىن ءتىرى جان بولسايشى. ول دا جوق. ءپليۋراليزمنىڭ ءوزى تۇرماق ونىڭ ەلەسى دە جوق. ول از بولعانداي پرەزيدەنت ەكى پالاتانىڭ ءبىراز دەپۋتاتىن ءوز جارلىعىمەن تاعايىنداپ قويادى. حالىق سايلاماعان، جوعارى بيلىك ءوزى تاعايىنداعان دەپۋتاتتا قانداي بەت-بەدەل بولادى؟ ونداي جەردە دەموكراتيانىڭ ءيىسى بولماسى بەس جاستاعى بالاعا ءمالىم. قازىر حالىق بيلىكتىڭ 3 تاعانى ياعني، باسقارۋشى، زاڭ شىعارۋشى، سوت بيلىگىنە سەنۋدەن قالعان. ءتىپتى، بەيرەسمي تۇردە ء"تورتىنشى بيلىك" اتالاتىن باق-نا سەنبەيدى. ول از بولعانداي قوعامنىڭ ءوز ىشىنەن تۋىپ شىققان بەلسەندى توپتارعا دا، وپپوزيتسيالىق كۇش رەتىندە اتتانداپ شىققاندارعا دا سەنۋدەن قالدى. "اناۋ دا ساتقىن، مىناۋ دا ساتقىن" - دەپ، اربىرىنە كۇدىكتەنە قارايمىز. كىمدى جەك كورسەك، سونى "بيلىكتىڭ جوباسى" دەپ اتاپ الا كوزبەن اتاتىن بولدىق. قازاق قوعامى ەشكىمگە سەنبەسە، بارىنە كۇمانمەن قاراسا، قالاي جاڭارماق؟ حالىقتىڭ قامىن ويلايتىن، قوعامنىڭ مۇددەسىنە ادال جاندار بار شىعار، ءبارى كىم كورىنگەننىڭ قولجاۋلىعىنا اينالىپ، الدەكىمنىڭ جوباسىنا اينالىپ، ساتىلىپ كەتپەگەن بولار، ءبىر-بىرىمىزگە سەنىم ارتىپ نەگە قولداماسقا. الدە، بارشا قازاق قوسانوۆ قۇساپ سىرت ايلانىپ كەتەدى دەپ كۇمانداۋمەن كۇنەلتە بەرەمىز بە؟

پىكىرلەر