بۇگىن پرەزيدەنتتىڭ تۇسكە جاقىن قابىلداعان شەشىمى تالايدىڭ تۇسكى اسىن ۇمىتتىردى دەسە دە بولادى. ەلدەگى مانساپ جاعىنان ەكىنشى ادام داريعا نازارباەۆانىڭ وكىلەتتىگى توقتاتىلدى. توقاەۆتىڭ جارلىعىمەن. بۇنى كەيبىرەۋلەر توقاەۆ پرەزيدەنتتىك تاققا كەلگەلى جاساعان ۇلكەن قادامىنا بالاپ جاتسا، تاعى ءبىرى داريعانىڭ جاڭا بيلىككە كەلۋىنە جاساعان العى شارتتار دەيدى.
"بولاشاق پرەزيدەنت داريعا بولادى ەكەن" دەگەن اڭگىمە بۇگىن عانا ايتىلىپ جۇرگەن جوق. سەناتتىڭ توريەسى دەگەن لاۋازىم پرەزيدەنتتىك قادامعا قول سوزىم جەردە عانا بولاتىن. ەگەر، كەشە عانا يسەكەشەۆتىڭ ۇكىمەتباسى ماميندى سىنعا الىپ جاتقانىن ەسەپكە الساق، ۇكىمەتتى باسقارۋعا ەكس-سەناتور بارۋى ابدەن مۇمكىن. ونداي جاعدايدا كوپتەن بەرى كوتەرىلىپ جۇرگەن پارلامەنتتىك رەسپۋبليكاعا اۋىساتىن بولساق، وندا ەلدى پرەمەر مينيستر باسقارادى. الدە، داريعا نۇرسۇلتانقىزى ءبىر قادام ارتقا شەگىنۋ ارقىلى، بولاشاقتا ەكى قادام العا باسپاق پا؟
داريعا نازارباەۆا سەناتتان نە سەبەپتى كەتتى؟
بولاشاقتا نۇرسۇلتانقىزى قانداي قىزمەتكە بارۋى مۇمكىن?
ءبىز كوپتىڭ كوكەيىندەگى وسى ساۋالداردى ساياساتتىڭ كۋحنياسىنىڭ ءدام-تۇزىن "تاتىپ" جۇرگەن جاندارعا قويىپ كوردىك.
بالتاش تۇرسىمباەۆ، قوعام قايراتكەرى: "بىزدە بارلىعىن نازارباەۆ شەشەدى"
"داريعانىڭ كەتكەنى ترانزيتكە دايىندىق دەگەن ءسوز. پرەزيدەنتتىك بيلىككە دايىندىقتى باستاپ كەتتى. ەلباسىمەن، داريعامەن كەلىسىپ الماي توقاەۆ جۇمىستان بوساتا المايدى. بىزدە بيلىك اۆتوريتارلى بولعاندىقتان بۇنى وڭاي شەشەدى. نازارباەۆتىڭ ستاتۋسىن ەسەپتەپ كورسەك بۇعان تولىقتاي كوز جەتكىزۋگە بولادى. ەلباسى دەپ وزىنە پارلامەنت ارقىلى شەشىم شىعارىپ الدى. ءبىر. قاۋىپسىزدىك كەڭەسىنىڭ توراعاسى. ومىرلىك. ءومىر بويى. ەكى. "نۇر وتان" پارتياسىنىڭ، بيلىكتىڭ پارتياسىنىڭ توراعاسى. ءۇش. ماڭگىلىك سەناتور. ءتورت. ەۋرازيالىق وداقتىڭ قۇرمەتتى توراعاسى. بەس. وتباسى زاڭمەن قورعالعان. التى. بىزدە اۆتوريتارلىق جۇيەدە ءبىر ادام قالاي شەشەدى، سولاي بولادى. ال، قاسىم جومارت ءوز ادامدارى، باسبۇزار ادام ەمەس وعان ايتاتىن بولسا قارسى كەلمەيدى. كەزەكتەن تىس سايلاۋدى جاريالاپ كەپ جىبەرەدى، سول كەزدە ۇمىتكەر بولىپ داريعا نازارباەۆا تۇسەدى. ارى قاراي وزدەرى وسى كۇنگە دەيىن، وتىز جىل باسقارىپ كەلگەن ادىستەرى ارقىلى بيلەي بەرەدى".
راسۋل جۇمالى، ساياساتتانۋشى: "داريعا پرەزيدەنت بولادى دەگەن اڭگىمەگە نۇكتە قويىلدى"
"داريعانىڭ نە سەبەپتەن كەتكەنىن ايتا المايمىن. مەملەكەتتىك ورگاندار تۇسىندىرمەسىن بەرۋ كەرەك. بۇل شىنىمەن اق ماڭىزدى حابار. ەلىمىزدەگى مانساپ بويىنشا ەكىنشى ادام. سەنات توراعاسى. وسىنداي ماڭىزدى شەشىم قابىلدانعاندا دەموكراتيالىق الەمدە مەملەكەتتىك ورىندار تۇسىندىرمەسىن بەرەدى. الىپ قاشتى اڭگىمەلەر مەن قاۋەسەتتەر بولماس ءۇشىن. بۇل سوڭعى ماڭىزدى كادرلىق شەشىم ەمەس.ادەتتە بىزدە بۇنداي ماڭىزدى شەشىمدەردىڭ بىرنەشەۋى بولادى. بۇگىن اپتانىڭ اياعى، كەلەسى اپتانىڭ باسىن كۇتەيىك. بالكىم قوسىمشا وزگەرىستەر بولار. داريعا نازارباەۆا باسقا مەملەكەتتىك قىزمەتكە تاعايىندالار. كوپ نارسە سوعان دا بايلانىستى. ءبىزدىڭ ەلدە ەڭ ماڭىزدىسى كىمنىڭ قايدا كەتكەنى ەمەس، قايدا كەلەتىنىنە بايلانىستى عوي. كوپتەگەن جورامال جاساۋعا بولادى. ۇكىمەتكە كەلۋى دە مۇمكىن. جاڭا پارتياعا باسشى بولىپ بارۋى دا مۇمكىن. "نۇر وتانعا" باسشى بولىپ بارۋى دا مۇمكىن. ونىڭ ۇستىنە جىلدىڭ اياعىندا بىزدە ءماجىلىس پەن ءماسليحات سايلاۋى بولادى. ازىرگە ايتۋعا بولاتىن انىق ءبىر جاعداي كەلەسى پرەزيدەنت داريعا نازارباەۆا بولادى دەگەن الىپ قاشپا اڭگىمەگە ءبىرجولاتا نۇكتە قويىلدى. ەلىمىز قازىر قيىن جاعدايدا وتىر. كورناۆيرۋسقا بايلانىستى، مۇناي باعاسىنىڭ قۇلدىراۋىنا بايلانىستى. ءبىز پرەزيدەنتتىك رەسپۋبليكا بولعاندىقتان قيىن ساتتە جاۋاپكەرشىلىك پرەزيدەنتكە تۇسەدى. ماڭىزدى، كادرلىق شەشىمدى پرەزيدەنت وسىعان بايلانىستى قابىلداپ وتىر. شەشۋشى مەملەكەتتىك قىزمەتتەرگە قولىنان ءىس كەلەتىن كادردى تارتۋ ءۇشىن توقاەۆ وسىنداي شەشىم قابىلدادى. بارلىعى ۋاقىتتىڭ ەنشىسىندە".
ەرمۇرات باپي، ساياسي جۋرناليست: "قازاقستاننىڭ ءبىرىنشى باسشىسى بولۋعا دايىندىقتىڭ باسى دەۋگە بولادى"
"داريعانىڭ سەناتتان كەتۋىنە ەكى جاعداي سەبەپ بولۋى مۇمكىن. ءبىرىنشىسى، بىلتىردان بەرى الەمدە بولىپ جاتقان داريعا نازارباەۆاعا قاتىستى سكاندال جاعدايلار. پانامادان تابىلعان وففشورلىق ەسەپ شوتى بار، شۆەتسارياداعى بانكتەن تابىلعان اقشالار، لوندوننان تابىلعان ۇيلەرى داريعانىڭ سەناتتان كەتۋىنە سەبەپ بولۋى مۇمكىن. بىراق، ەكىنشىدەن، بايلىق پەن بيلىككە باتقان ادام ونداي جوعارى لاۋازىمنان، مايلى داستارحاننان بوستان بوسقا تۇرىپ كەتىپ قالمايدى. سوعان قاراعاندا داريعا ەرتەڭگى كۇنى "نۇر وتاننىڭ" سەزىندە پارتياعا توراعا بولۋى دا مۇمكىن. باۋىرجان بايبەككە ورىنباسار بولىپ، پارلامەنتتىك سايلاۋدا جەڭىپ شىققان پارتيانىڭ ۇسىنعان كانديداتى رەتىندە پرەمەر مينيستر بولىپ قازاقستاندى پارلامەنتتىك رەسپۋبليكا قىلىپ شىعارۋى دا مۇمكىن. قازاقستاندا زاڭدى وزگەرتۋ، كونستيتۋتسيانى وزگەرتۋ تۇككە تۇرمايتىن شارۋا بولىپ قالدى عوي. سايلاۋعا دەيىن "سايلاۋ تۋرالى زاڭعا" وزگەرىستەر ەنگىزىپ، قازاقستاندى پارلامەنتتىك رەسپۋبليكاعا دايىنداي باستاسا، پرەمەر مينيستر بولۋعا، قازاقستاننىڭ ءبىرىنشى باسشىسى بولۋعا دايىندىقتىڭ باسى دەۋگە بولادى".
ءبىز حابارلاسقان ساياساتتانۋشى ايدوس سارىم ء"بارى الداعى اپتانىڭ باسىندا بەلگىلى بولادى" دەسە، بەلگىلى جۋرناليست باقىتگۇل ماكىمباي "كەتكەن قىز شيدەن ءارى" دەپ قىسقا قايىردى.
ساياساتتانۋشى، تاۋەكەلدەردى باعالاۋ توبىنىڭ جەتەكشىسى دوسىم ساتپاەۆ ء"مالىم.كز" سايتىنا بەرگەن سۇحباتىندا ءۇش فاكتورعا توقتالىپتى.
"– مۇنىڭ ءۇش سەبەبى بولۋى مۇمكىن. ءبىرىنشىسى – تۇڭعىش پرەزيدەنت ن.نازارباەۆقا الدەنە بولىپ قالدى، سول سەبەپتى توقاەۆ ەليتا كۇشتەرىنىڭ بالانسىن وزىنە تارتۋ ارەكەتىن جاساپ جاتىر. ەكىنشى سەبەپ – د.نازارباەۆانى قاۋىپسىزدىك كەڭەسىنىڭ توراعاسى ن.نازارباەۆتىڭ كەلىسىمىمەن الىپ تاستادى. قىزىعى، بىلتىر داريعا نازارباەۆا سەنات سپيكەرلىگىنەن كەتسە، باسقا قانداي قىزمەتكە بارۋى مۇمكىن دەگەن نارسەلەر تالقىلاندى. ازىرگە بۇل سۇراق اۋەدە بوس قالىقتاپ قالدى. ياعني، داريعا نازارباەۆا سەنات سپيكەرلىگىنەن كەتكەن سوڭ، وعان بيلىكتەن باسقا قىزمەت بەرىلسە، وندا داريعا نازارباەۆا ءالى دە بيلىكتە ساياسي ويىنشى رەتىندە قالا بەرمەك دەگەن ءسوز. ءۇشىنشى سەبەپ – ەليتا ىشىندە كۇرەس ءجۇرىپ جاتىر، سونىڭ ناتيجەسىندە بۇرىنعى پرەزيدەنتتىڭ قىزىن كەتىردى. بىراق بۇل جەردە تاعى دا بۇل ءبىرىنشى پرەزيدەنتپەن كەلىسىلگەن دۇنيە مە، الدە توقاەۆتىڭ ءوزىنىڭ باستاماسى ما دەگەن سۇراق تۋىندايدى" دەپتى.
وڭعار قابدەن،
"ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى
