قىتايداعى كوروناۆيرۋستىڭ قايدان پايدا بولعانى بەلگىلى بولدى.
قىتاي مەملەكەتى SARS جانە Ebola اۋرۋلارىن زەرتتەيتىن ۋحان ۇلتتىق بيولوگيالىق لابوراتوريا اشقان. بۇل ينستيتۋت 2015 جىلى قۇرىلىسى باستالىپ 2017 جىلى قولدانىسقا بەرىلگەن ەكەن. بۇل لابوراتوريا قىتايداعى ەڭ ۇلكەن ۆيرۋس زەرتتەيتىن لابوراتوريا ەكەن. قىتاي مەملەكەتىنىڭ ايتۋى بويىنشا الەمدىك ستاندارتتارعا (BSL-4) ساي كەلەدى دەپ مالىمدەگەن.
2018 جىلى قاڭتاردا اقش عالىمدارى بۇنىڭ وتە قاۋىپتى ەكەنىن، ۆيرۋستاردىڭ تارالىپ كەتۋى مۇمكىن ەكەنىن ەسكەرتكەن بولاتىن. نەگىزىندە بۇل ينستيتۋتتا قاۋىپتى ۆيرۋستاردى جانۋارلارعا ەگىپ سونى زەرتتەيدى ەكەن. اقش عالىمدارى بۇنىڭ جانۋاردان ادامعا جۇعۋى مۇمكىن ەكەندىگىن بىرنەشە جولى ەسكەرتكەنبىز دەيدى.
2004 جىلى SARS اۋرۋى دا بەيجيڭدەگى ءبىر بيو لابوراتوريادان تارالعان ەكەن.
ۋحان ۇلتتىق بيولوگيالىق لابوراتورياسىنان 20 ميل قاشىقتىقتا حۋنان تەڭىز ونىمدەرى بازارى ورنالاسقان. ۆيرۋس الدىمەن وسى جەردەن تابىلعان. سوسىن ادامعا جۇعىپ تەز قارقىنمەن تاراي باستاعان. ءدال وسى جەردەن باستالعان ۆيرۋس ءبىر نەشە كۇننىڭ ىشىندە 10 شاقتى مەملەكەتكە تاراپ ۇلگەرگەن.
“مەن ولارعا ايتقام، ءوز كورلەرىڭدى وزدەرىڭ قازىپ جاتسىڭدار دەپ”-دەيدى، انتوني فاۋسي اقش اللەرگيا جانە جۇقپالى اۋرۋلار ينستيتۋتىنىڭ ديرەكتورى.
2003 جىلى قىتايدا SARS اۋرۋى شىققان كەزدە اقش عالىمدارى 20 ايدىڭ ىشىندە ەمىن زەرتتەپ تاپقان ەكەن.
ال بۇل جولى الەم عالىمدارى بۇل تۇردەگى ۆيرۋستىڭ الەمگە تارالىپ كەتپەۋى ءۇشىن وعان قارسى ۆاكتسينا ەگۋ كەرەك دەيدى. قازىر عالىمدار سونى زەرتتەپ جاتقان ەكەن.
جەكسەن توقتارباي
