ءالدي، ءالدي، اق بوپەم،
اق بەسىككە جات، بوپەم!
جىلاما، بوپەم، جىلاما،
جىلىك شاعىپ بەرەيىن،
بايقۇتاننىڭ قۇيرىعىن
جىپكە تاعىپ بەرەيىن.
ءالدي، ءالدي، اپپاعىم،
قويدىڭ ءجۇنى – قالپاعىڭ.
جۇرتقا جامان بولسا دا،
ءوزىم سۇيگەن اپپاعىم.
ءالدي، ءالدي، شىراعىم،
كولگە بىتكەن قۇراعىم.
جاپانعا بىتكەن تىرەگىم،
جامان كۇندە كەرەگىم!..
ءالدي، ءالدي، اق بوپەم،
اق بەسىككە جات، بوپەم!
قوناق كەلسە، قوي، بوپەم،
قوي توقتىسىن سوي، بوپەم،
قۇيرىعىنا توي، بوپەم!
اينالايىن كۇن بوپەم،
بۋرىل تايعا ءمىن، بوپەم!
اق قىزى بار ۇيىندە،
اقىلبايدىڭ ۇيىنە
بۇرالا بارىپ ءتۇس، بوپەم،
قىمىزىنان ءىش، بوپەم!
* * *
قولىمىزدان ءىس الىپ،
مويىنىنا كۇش الىپ،
ءبىزدى باعار ما ەكەنسىڭ؟
قۇرىعىڭدى مايىرىپ،
تۇندە جىلقى قايىرىپ،
جاۋدان جىلقى ايىرىپ،
جىگىت بولار ما ەكەنسىڭ؟
ايىر قالپاق كيىسىپ،
اقىرىپ جاۋعا ءتيىسىپ،
باتىر بولار ما ەكەنسىڭ؟
بارماقتارىڭ مايىسىپ،
ءتۇرلى ويۋ ويىسىپ،
ۇستا بولار ما ەكەنسىڭ؟
تاڭدايلارىڭ تاقىلداپ،
سويلەگەندە ءسوز بەرمەي،
شەشەن بولار ما ەكەنسىڭ؟
كەڭ بالاعىڭ تۇرىسكەن،
ۇلى توپتا كۇرەسكەن
پالۋان بولار ما ەكەنسىڭ؟
بال قايناتىپ، شاي ىشكەن،
قازى كەرتىپ، جال جەگەن،
استى بولار ما ەكەنسىڭ؟
ۇزاق جاساپ، كوبىرەك،
باستى بولار ما ەكەنسىڭ؟
قاراعاي نايزا قولعا الىپ،
جاۋعا تيەر مە ەكەنسىڭ؟
قاشقان جاۋدىڭ ارتىنان،
تۇرە قۋار ما ەكەنسىڭ؟
قۋىپ ويدىڭ جەتىگىن،
ءبىلىپ عىلىم تەتىگىن،
عالىم بولار ما ەكەنسىڭ؟
ەڭبەك ەتىپ بار ەلگە،
ونەرىڭمەن الەمگە
ءمالىم بولار ما ەكەنسىڭ؟
كوپ قيىننان وتەرسىڭ،
ماقساتىڭا جەتەرسىڭ.
ۇيىقتاي قويشى، بوپەشىم!
قاز-قاز، بالام، باسارسىڭ،
سۇتكە سۋدى قوسارسىڭ.
تال شىبىقتان ات ءمىنىپ،
بالدىرعان مىلتىق اسارسىڭ.
جىلاما، بالام، جىلاما،
اپاڭدى سەن قيناما!
جۇمىستارىڭ تاۋسىلماي،
تەرلەپ-تەپشىپ جۇرەرسىڭ.
قىزىعىمەن ويىننىڭ،
ساقىلداپ سەن دە كۇلەرسىڭ.
ەس توقتاتىپ ءبىر كەزدە،
الدى-ارتىڭدى بىلەرسىڭ،
ءالدي، بالام، ءالدي-اي،
اپاڭ ايتقان ءان-كۇي-اي.
بەسىك جىرىن اپاڭنىڭ
كىشكەنەڭنەن جاتتاي بەر.
قاز-قاز تۇرىپ ومىرگە،
باسىپ تابان اتتاي بەر.
وزىڭە ارناپ، بوپەشىم،
تاۋ سۋىنداي سارقىراپ،
تولقىپ اققان جىر قالسىن.
جەڭىلتەك بولما، بوپەشىم،
سالماقتى بول ەرلەردەي.
جۇگىرە بەرمە دالاڭداپ،
قۇر بەكەرگە ەربەڭدەي.
جىلاما، بالام، جىلاما،
اتاسى ايتقان بۇل ءسوزدى،
بوپەشىم مەنىڭ ۇعا ما؟
ءالدي، بالام، ءالدي-اي!
جەتىگە قاشان كەلەسىڭ؟
سۋىن اكەپ شەشەڭنىڭ
ەرجەتكەن سوڭ بەرەرسىڭ،
قۇرىعىن ۇستاپ اكەڭنىڭ
سوڭىنا سەن دە ەرەرسىڭ.
جىلاما، بالام، جىلاما،
اپاڭدى سەن قيناما!
اكەڭ سەنىڭ قۋانسىن،
شەشەڭ سەنىڭ قۋانسىن.
***
اينالايىن ايدان،
سۋ الايىن سايدان.
جىگىت بولىپ، بوپەشىم،
ءتيسىن ەلگە پايداڭ!
اسپانداعى جۇلدىزىم،
ماڭدايداعى قۇندىزىم،
ۇيىقتاي قويشى تەزىرەك،
تولىقسىعان قىرمىزىم!
***
ءالدي، ءالدي، بوبەگىم،
جۇبانبايتىن نە دەدىم.
بوبەگىمدى ەمىزىپ،
بەسىگىنە بولەدىم.
ءالدي، ءالدي، ءالدي قاق،
ەرجەتكەندە جىلقى باق.
ۇلكەن تاۋدان تۇلكى قاق،
ءتاڭىر بەرسىن باسىڭا باق.
ءالدي، ءالدي، بوبەگىم-اۋ!
ءالدي، ءالدي، تايلاعىم،
ورىستەگى شاڭداعىم،
وت باسىندا ويناعىم،
سۋ بەتىندە قايماعىم.
ءالدي، ءالدي، بوبەگىم-اۋ!
ءالدي، ءالدي، ويماعىم،
ويماعىممەن وينادىم.
كۇندە الديلەپ سۇيسەم دە،
قىزىعىڭا تويمادىم.
ءالدي، ءالدي، بوبەگىم-اۋ!
بەسىكتى الاستاۋ
الاس، الاس، بالادان الاس،
يەسى كەلدى، پالەسى كوش!
الاس، الاس، بالەدەن الاس،
كوزى جاماننىڭ كوزىنەن الاس!
ءتىلى جاماننىڭ تىلىنەن الاس!
قىرىق قابىرعاسىنان الاس،
وتىز ومىرتقاسىنان الاس!
الاس، الاس، الاسى،
كەلدى، مىنە، بالاسى.
كوش، كوش، پالەسى،
كەلدى، مىنە، ەگەسى.
اتالارىڭ اقىرسا، ودان قورىقپا،
انالارىڭ، اعالارىڭ شاقىرسا،
ودان قورىقپا،
ويناقتاعان لاقتان قورىقپا،
سىلدىراعان بۇلاقتان قورىقپا.
تۋلاعان تايدان،
قۋالاعان بوتادان قورىقپا!
ماڭ توبەتتەي ۇيقىلى بول،
تۇلكىنىڭ بالاسىنداي كۇلكىلى بول.
الاس، الاس، الاسى،
كەلدى، مىنە، بالاسى.
ۇيىقتاپ دەم السىن،
قۋناپ ويانسىن!
بەسىككە بولەۋ
موينىمداعى تۇمارىم،
تارقامايتىن قۇمارىم.
تاعدىر بەرگەن السىن دەپ،
اق بەسىككە سالسىن دەپ.
موينىمداعى مارجانىم،
قوراداعى مال-جانىم.
بەسىگىڭە جاتا عوي،
ءتاتتى ۇيقىعا باتا عوي.
بالام جاتسىن بەسىككە،
پالەسى قالسىن ەسىكتە.
بەسىكتەن شەشىپ الاردا
اناسى شەشىپ السىن،
ۇيقىسى بەسىكتە قالسىن.
بالام بەسىكتەن شىقسىن،
پالەسى ەسىكتەن شىقسىن.
ءوس-ءوس!
(بالدىرعاننىڭ قول-اياعىن سوزۋ)
ءوس-ءوس، بالام، وسە بەر،
باتىر بول – بالۋان بىلەكتى،
باتىل بول – تايماس جۇرەكتى.
اياعىڭدى سوزايىق،
ساۋساعىڭدى جازايىق.
ەتتى بولسىن بالتىرىڭ،
ەپتى بوپ ءوس، جارقىنىم.
سەيىت كەنجەاحمەتۇلى،
«قازاقتىڭ سالت-داستۇرلەرى مەن ادەت-عۇرىپتارى» كىتابىنان.
«اتامۇرا»، 2010
