5 ناۋرىزدا باكۋدە نيزامي گانجاۋي اتىنداعى ءازeربايجان ۇلتتىق ادەبيەت مۋزەيىندە تۇرىك مادەنيەتى جانە مۇراسى قورىنىڭ باكۋ مۋزىكالىق اكادەمياسىمەن ىنتىماقتاستىعى اياسىندا باسىپ شىعارعان «تۇركىتىلدەس ەلدەردىڭ ۇلتتىق مۋزىكالىق اسپاپتارى» كىتابىنىڭ تانىستىرۋ ءراسىمى ءوتتى.
كىتاپتىڭ تانىستىرىلىمىنا ءازeربايجان رەسپۋبليكاسىندا اككرەديتتەلگەن ديپلوماتيالىق كورپۋس وكىلدەرى، دەپۋتاتتار، ونەر مەن مادەنيەت سالاسىنىڭ تانىمال تۇلعالارى، باق اگەنتتىكتەرىنىڭ قىزمەتكەرلەرى جانە باسقا دا قوناقتار قاتىستى.
تۇرىك مادەنيەتى جانە مۇراسى قورىنىڭ كەزەكتى اۋقىمدى جوباسى بولىپ تابىلاتىن «تۇركىتىلدەس ەلدەردىڭ ۇلتتىق مۋزىكالىق اسپاپتارى» كىتابى – 6 تۇركى ەلىنىڭ عالىمدارى، ونەرتانۋشىلارى مەن مۋزىكانتتارىنىڭ بىرلەسكەن ەڭبەگىنىڭ ناتيجەسى. ۇسىنىلعان باسىلىمدا كوپتەگەن عىلىمي دەرەككوزدەرگە سۇيەنە وتىرىپ، تۇركىتىلدەس حالىقتار اراسىندا كەڭ تاراعان جۇزدەن استام ءداستۇرلى مۋزىكالىق اسپاپ تۋرالى جان-جاقتى اقپارات بەرىلگەن. بۇل اتلاس مۋزىكا زەرتتەۋشىلەرىنە، مۋزىكانتتارعا، فولكلورتانۋشىلارعا جانە ورگانولوگتارعا ارنالعان.
ءىسشارانى نيزامي گانجاۋي اتىنداعى ءازeربايجان ۇلتتىق ادەبيەت مۋزەيىنىڭ ديرەكتورى رافاەل گۋسەينوۆ اشىپ، «تۇركىتىلدەس ەلدەردىڭ ۇلتتىق مۋزىكالىق اسپاپتارى» كىتابىنىڭ جارىق كورۋىن ناعىز مادەني وقيعا دەپ اتادى، سونداي-اق ونىڭ ساياسي ماڭىزعا دا يە ەكەنىن اتاپ ءوتتى.
ءازeربايجان پرەزيدەنتى يلحام اليەۆتىڭ ءبىر سوزىندە ايتقان «ءبىزدىڭ باسقا وتباسىمىز جوق، ءبىزدىڭ وتباسىمىز – تۇركى وتباسى» دەگەن پىكىرى قاناتتى سوزگە اينالعانىن، ال بۇل كىتاپ ورتاق تۇركى بىرلىگىنىڭ قالىپتاسۋىنا قوسىلعان ماڭىزدى ۇلەس ەكەنىن ايتتى.
بايانداماشى اتاپ وتكەندەي، بۇل باسىلىم تۇركى مۋزىكاسىن زەرتتەۋدىڭ نەگىزىن قالاعان سافياددين ۋرماۆي، ابدۋلقادير ماراعي جانە ۋزەيىر گاجيبەيلي ەڭبەكتەرىنىڭ جالعاسى رەتىندە باعالانۋى مۇمكىن.
5 ناۋرىزدا باكۋدە، نيزامي گانجاۋي اتىنداعى ازەربايجان ۇلتتىق ادەبيەت مۋزەيىندە تۇرىك مادەنيەتى جانە مۇراسى قورىنىڭ باكۋ مۋزىكالىق اكادەمياسىمەن بىرلەسىپ شىعارعان «تۇركىتىلدەس ەلدەردىڭ ۇلتتىق مۋزىكالىق اسپاپتارى» اتتى كىتابىنىڭ تانىستىرىلىمى ءوتتى. ىسشاراعا ازەربايجان رەسپۋبليكاسىندا اككرەديتتەلگەن ديپلوماتيالىق كورپۋس وكىلدەرى، دەپۋتاتتار، ونەر مەن مادەنيەت سالاسىنىڭ بەلگىلى قايراتكەرلەرى، بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىنىڭ وكىلدەرى جانە باسقا دا قوناقتار قاتىستى.
بۇل باسىلىم – تۇرىك مادەنيەتى جانە مۇراسى قورىنىڭ اۋقىمدى جوبالارىنىڭ ءبىرى. ونى ازىرلەۋگە التى تۇركى ەلىنىڭ عالىمدارى، ونەرتانۋشىلارى مەن مۋزىكانتتارى اتسالىسقان. كىتاپتا عىلىمي دەرەككوزدەرگە سۇيەنە وتىرىپ، تۇركى حالىقتارى اراسىندا كەڭ تاراعان جۇزدەن استام ءداستۇرلى مۋزىكالىق اسپاپ تۋرالى جان-جاقتى اقپارات ۇسىنىلعان. بۇل اتلاس مۋزىكا زەرتتەۋشىلەرىنە، مۋزىكانتتارعا، فولكلورتانۋشىلارعا جانە ورگانولوگتارعا ارنالعان قۇندى ەڭبەك بولىپ تابىلادى.
ءىسشارانى ازەربايجان ۇلتتىق ادەبيەت مۋزەيىنىڭ ديرەكتورى رافاەل گۋسەينوۆ اشىپ، كىتاپتىڭ جارىق كورۋىن مادەني جانە ساياسي وقيعا رەتىندە باعالادى. ازەربايجان پرەزيدەنتى يلحام اليەۆتىڭ «ءبىزدىڭ باسقا وتباسىمىز جوق، ءبىزدىڭ وتباسىمىز – تۇركى وتباسى» دەگەن ءسوزى حالىق اراسىندا قاناتتى سوزگە اينالعانىن جانە بۇل ەڭبەكتىڭ ورتاق تۇركى بىرلىگىن نىعايتۋعا قوسىلعان ماڭىزدى ۇلەس ەكەنىن اتاپ ءوتتى. سونىمەن قاتار، بۇل باسىلىم تۇركى مۋزىكاسىن زەرتتەۋدىڭ نەگىزىن قالاعان سافياددين ۋرماۆي، ابدۋلقادير ماراعي جانە ۋزەيىر گاجيبەيليدىڭ ەڭبەكتەرىنىڭ جالعاسى بولا الاتىنىن ايتتى.
سودان كەيىن ءسوز تۇرىك مادەنيەتى جانە مۇراسى قورىنىڭ پرەزيدەنتى اقتوتى رايىمقۇلوۆاعا بەرىلدى. قوردىڭ قىزمەتى تۋرالى بايانداپ، ونىڭ ازەربايجان پرەزيدەنتى يلحام اليەۆتىڭ باستاماسىمەن، قازاقستان، قىرعىزستان جانە تۇركيا مەملەكەت باسشىلارىنىڭ قولداۋىمەن قۇرىلعانىن اتاپ ءوتتى. قور تۇركى ەلدەرىنىڭ باي مادەنيەتى مەن مۇراسىن ساقتاۋ، ونى حالىقارالىق دەڭگەيدە ناسيحاتتاۋ جانە بولاشاق ۇرپاققا جەتكىزۋ باعىتىندا بەلسەندى جۇمىس ىستەپ كەلەدى.
2024 جىلعا بەكىتىلگەن 25 جوبا اياسىندا قور 75-تەن استام ءىرى جوبانى جۇزەگە اسىرعان. ولاردىڭ قاتارىندا:
بىشكەكتەگى الىقۇل وسمونوۆتىڭ ءۇي-مۇراجايىن قالپىنا كەلتىرۋ جانە مۇراجايعا اينالدىرۋ;
«تۇركى الەمىنىڭ كورىنىسى – 2040» جانە «TURKTIME» ستراتەگيالىق قۇجاتتارىنا نەگىزدەلگەن تۇركى مادەني مۇراسىنىڭ كوپتىلدى كاتالوگىن دايىنداۋ;
بەسىنشى دۇنيەجۇزىلىك كوشپەندىلەر ويىندارىنا قولداۋ كورسەتۋ;
تۇركى مەملەكەتتەرى ۇيىمى، TÜRKSOY جانە تۇركى اكادەمياسىمەن بىرلەسىپ، «تۇركى الەمىنىڭ تاريحي جانە مادەني مۇراسىن زەرتتەۋ جانە ساقتاۋ – UNESCO تۇرعىسىنان» اتتى حالىقارالىق كونفەرەنتسيا وتكىزۋ;
UNESCO-مەن بىرلەسە وتىرىپ، تۇركى ەلدەرىنىڭ ماتەريالدىق ەمەس مادەني مۇراسىن كوپۇلتتىق نوميناتسيالاۋ جوبالارىن ۇيلەستىرۋ;
تۇركيانىڭ ىستامبۇل قالاسىندا جانە قازاقستاننىڭ تامعالى مەن قۇلان ايماقتارىندا تۇركى مادەني مۇراسىن باسقارۋ بويىنشا ءبىلىم بەرۋ باعدارلامالارىن جۇزەگە اسىرۋ;
ازەربايجاننىڭ تاريحي قاراباق ايماعىنداعى فيزۋلي قالاسىندا ورنالاسقان XVIII عاسىرعا تيەسىلى گوچاحمەدلي مەشىتىن قالپىنا كەلتىرۋ بويىنشا جۇمىستاردى باستاۋ;
«تۇركى الەمىنىڭ كورنەكتى تۇلعالارى»، «تۇركى الەمىنىڭ ادەبي جاۋھارلارى»، «تۇركى الەمىنىڭ عىلىمي مۇراسى» اتتى جاڭا كىتاپ سەريالارى اياسىندا 18 كىتاپتىڭ جارىق كورۋى;
YouTube-تاعى TurkDiscovery ارناسىنىڭ جۇمىسى;
پاريجدەگى UNESCO شتاب-پاتەرىندە «ديۋاني لۇعات ات-تۇرك» ەڭبەگىنىڭ 950 جىلدىعىنا ارنالعان كورمە مەن حالىقارالىق كونفەرەنتسيا ۇيىمداستىرۋ;
اقتوتى رايىمقۇلوۆا ءوز ءسوزىنىڭ سوڭىندا وتكەن جىلدىڭ قاراشا ايىندا قىرعىزستاننىڭ بىشكەك قالاسىندا وتكەن تۇركى مەملەكەتتەرى ۇيىمىنىڭ مەملەكەت باسشىلارىنىڭ 11-ءشى سامميتىندە قوردىڭ قىزمەتى جوعارى باعالانعانىن اتاپ ءوتتى.
بۇل كىتاپ تۇركى حالىقتارىنىڭ ورتاق مادەني مۇراسىن دارىپتەۋگە جانە ولاردىڭ مۋزىكالىق داستۇرلەرىن ساقتاۋعا باعىتتالعان ماڭىزدى ەڭبەك بولىپ تابىلادى.
اقتوتى رايىمقۇلوۆا ءوز سوزىندە تانىستىرىلعان «تۇركىتىلدەس ەلدەردىڭ ۇلتتىق مۋزىكالىق اسپاپتارى» كىتابى قوردىڭ اۋقىمدى جوبالارىنىڭ ءبىرى ەكەنىن اتاپ ءوتتى. بۇل جوبانى ىسكە اسىرۋ 2023 جىلى باستالىپ، وتكەن جىلى قوردىڭ تولىق قولداۋىمەن باسىلىم جارىق كوردى. ەڭبەكتىڭ دايىندالۋىنا اتسالىسقان بارلىق ماماندارعا العىس ءبىلدىردى.
كىتاپتىڭ ماڭىزدىلىعى تۋرالى ازەربايجان ميللي ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتى گۇناي افانديەۆا، ازەربايجان مۋزىكالىق اكادەمياسىنىڭ رەكتورى فارحاد بادالبەيلي، تۇركيانىڭ وسمانيە قورقىت اتا ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ساۋلەت، ديزاين جانە ونەر فاكۋلتەتىنىڭ اعا وقىتۋشىسى مەيسەر كايا ءسوز سويلەدى. سونىمەن قاتار، قۇرمانعازى اتىنداعى قازاق ۇلتتىق كونسەرۆاتورياسىنىڭ «مۋزىكاتانۋ جانە كومپوزيتسيا» كافەدراسىنىڭ پروفەسسورى، قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى ساۋلە وتەگاليەۆانىڭ بەينەۇندەۋى كورسەتىلدى.
تانىستىرىلىمنىڭ مادەني بولىمىندە تۇركى مۋزىكاسىنىڭ جاۋھارلارى ورىندالدى. مۋنيس ءشاريفوۆ جەتەكشىلىك ەتەتىن «ازەربايجان كونە مۋزىكالىق اسپاپتار ءانسامبلى» ەرەكشە ونەر كورسەتتى. سونداي-اق، ازەربايجان رەسپۋبليكاسىنىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن ءارتىسى، تانىمال وپەرا ءانشىسى راميل كاسىموۆ ورىنداعان ۇزەيىر گاجيبەيليدىڭ «سەنسىز» رومانسى مەن حالىقارالىق بايقاۋلاردىڭ لاۋرەاتى نيگيار جافاروۆا ورىنداعان فيكرەت ءاميروۆتىڭ «ازەربايجان ەلدەرى» ءانى كورەرمەندەردىڭ ىستىق ىقىلاسىنا بولەندى.
تانىستىرىلىم كەشى قازاق جانە ازەربايجان مۋزىكانتتارى – سەرىك نۇرمولداەۆ، جادرا مۋسرەپوۆا جانە ادنان ءامىرليدىڭ ورىنداۋىنداعى قازاق حالقىنىڭ جاۋىنگەر تايپاسى تۋرالى «اداي» كومپوزيتسياسىمەن اياقتالدى.
