5 naýryzda Bakýde Nızamı Gánjáýı atyndaǵy Ázerbaıjan Ulttyq ádebıet mýzeıinde Túrik mádenıeti jáne murasy qorynyń Baký mýzykalyq akademııasymen yntymaqtastyǵy aıasynda basyp shyǵarǵan «Túrkitildes Elderdiń Ulttyq Mýzykalyq Aspaptary» kitabynyń tanystyrý rásimi ótti.
Kitaptyń tanystyrylymyna Ázerbaıjan Respýblıkasynda akkredıttelgen dıplomatııalyq korpýs ókilderi, depýtattar, óner men mádenıet salasynyń tanymal tulǵalary, BAQ agenttikteriniń qyzmetkerleri jáne basqa da qonaqtar qatysty.
Túrik mádenıeti jáne murasy qorynyń kezekti aýqymdy jobasy bolyp tabylatyn «Túrkitildes elderdiń ulttyq mýzykalyq aspaptary» kitaby – 6 túrki eliniń ǵalymdary, ónertanýshylary men mýzykanttarynyń birlesken eńbeginiń nátıjesi. Usynylǵan basylymda kóptegen ǵylymı derekkózderge súıene otyryp, túrkitildes halyqtar arasynda keń taraǵan júzden astam dástúrli mýzykalyq aspap týraly jan-jaqty aqparat berilgen. Bul atlas mýzyka zertteýshilerine, mýzykanttarǵa, folklortanýshylarǵa jáne organologtarǵa arnalǵan.
Issharany Nızamı Gánjáýı atyndaǵy Ázerbaıjan Ulttyq ádebıet mýzeıiniń dırektory Rafael Gýseınov ashyp, «Túrkitildes elderdiń ulttyq mýzykalyq aspaptary» kitabynyń jaryq kórýin naǵyz mádenı oqıǵa dep atady, sondaı-aq onyń saıası mańyzǵa da ıe ekenin atap ótti.
Ázerbaıjan Prezıdenti Ilham Álıevtiń bir sózinde aıtqan «Bizdiń basqa otbasymyz joq, bizdiń otbasymyz – túrki otbasy» degen pikiri qanatty sózge aınalǵanyn, al bul kitap ortaq túrki birliginiń qalyptasýyna qosylǵan mańyzdy úles ekenin aıtty.
Baıandamashy atap ótkendeı, bul basylym túrki mýzykasyn zertteýdiń negizin qalaǵan Safıaddın Ýrmavı, Ábdýlqadır Maraǵı jáne Ýzeıir Gajıbeılı eńbekteriniń jalǵasy retinde baǵalanýy múmkin.
5 naýryzda Bakýde, Nızamı Gánjáýı atyndaǵy Ázerbaıjan Ulttyq ádebıet mýzeıinde Túrik mádenıeti jáne murasy qorynyń Baký mýzykalyq akademııasymen birlesip shyǵarǵan «Túrkitildes elderdiń ulttyq mýzykalyq aspaptary» atty kitabynyń tanystyrylymy ótti. Issharaǵa Ázerbaıjan Respýblıkasynda akkredıttelgen dıplomatııalyq korpýs ókilderi, depýtattar, óner men mádenıet salasynyń belgili qaıratkerleri, buqaralyq aqparat quraldarynyń ókilderi jáne basqa da qonaqtar qatysty.
Bul basylym – Túrik mádenıeti jáne murasy qorynyń aýqymdy jobalarynyń biri. Ony ázirleýge alty túrki eliniń ǵalymdary, ónertanýshylary men mýzykanttary atsalysqan. Kitapta ǵylymı derekkózderge súıene otyryp, túrki halyqtary arasynda keń taraǵan júzden astam dástúrli mýzykalyq aspap týraly jan-jaqty aqparat usynylǵan. Bul atlas mýzyka zertteýshilerine, mýzykanttarǵa, folklortanýshylarǵa jáne organologtarǵa arnalǵan qundy eńbek bolyp tabylady.
Issharany Ázerbaıjan Ulttyq ádebıet mýzeıiniń dırektory Rafael Gýseınov ashyp, kitaptyń jaryq kórýin mádenı jáne saıası oqıǵa retinde baǵalady. Ázerbaıjan Prezıdenti Ilham Álıevtiń «Bizdiń basqa otbasymyz joq, bizdiń otbasymyz – túrki otbasy» degen sózi halyq arasynda qanatty sózge aınalǵanyn jáne bul eńbektiń ortaq túrki birligin nyǵaıtýǵa qosylǵan mańyzdy úles ekenin atap ótti. Sonymen qatar, bul basylym túrki mýzykasyn zertteýdiń negizin qalaǵan Safıaddın Ýrmavı, Ábdýlqadır Maraǵı jáne Ýzeıir Gajıbeılıdiń eńbekteriniń jalǵasy bola alatynyn aıtty.
Sodan keıin sóz Túrik mádenıeti jáne murasy qorynyń prezıdenti Aqtoty Raıymqulovaǵa berildi. Qordyń qyzmeti týraly baıandap, onyń Ázerbaıjan Prezıdenti Ilham Álıevtiń bastamasymen, Qazaqstan, Qyrǵyzstan jáne Túrkııa memleket basshylarynyń qoldaýymen qurylǵanyn atap ótti. Qor túrki elderiniń baı mádenıeti men murasyn saqtaý, ony halyqaralyq deńgeıde nasıhattaý jáne bolashaq urpaqqa jetkizý baǵytynda belsendi jumys istep keledi.
2024 jylǵa bekitilgen 25 joba aıasynda Qor 75-ten astam iri jobany júzege asyrǵan. Olardyń qatarynda:
Bishkektegi Alyqul Osmonovtyń úı-murajaıyn qalpyna keltirý jáne murajaıǵa aınaldyrý;
«Túrki áleminiń kórinisi – 2040» jáne «TURKTIME» strategııalyq qujattaryna negizdelgen túrki mádenı murasynyń kóptildi katalogyn daıyndaý;
Besinshi Dúnıejúzilik Kóshpendiler oıyndaryna qoldaý kórsetý;
Túrki memleketteri uıymy, TÜRKSOY jáne Túrki akademııasymen birlesip, «Túrki áleminiń tarıhı jáne mádenı murasyn zertteý jáne saqtaý – UNESCO turǵysynan» atty halyqaralyq konferenııa ótkizý;
UNESCO-men birlese otyryp, túrki elderiniń materıaldyq emes mádenı murasyn kópulttyq nomınaııalaý jobalaryn úılestirý;
Túrkııanyń Ystambul qalasynda jáne Qazaqstannyń Tamǵaly men Qulan aımaqtarynda túrki mádenı murasyn basqarý boıynsha bilim berý baǵdarlamalaryn júzege asyrý;
Ázerbaıjannyń tarıhı Qarabaq aımaǵyndaǵy Fızýlı qalasynda ornalasqan XVIII ǵasyrǵa tıesili Gócháhmedlı meshitin qalpyna keltirý boıynsha jumystardy bastaý;
«Túrki áleminiń kórnekti tulǵalary», «Túrki áleminiń ádebı jaýharlary», «Túrki áleminiń ǵylymı murasy» atty jańa kitap serııalary aıasynda 18 kitaptyń jaryq kórýi;
YouTube-taǵy TurkDiscovery arnasynyń jumysy;
Parıjdegi UNESCO shtab-páterinde «Dıýanı luǵat at-túrk» eńbeginiń 950 jyldyǵyna arnalǵan kórme men halyqaralyq konferenııa uıymdastyrý;
Aqtoty Raıymqulova óz sóziniń sońynda ótken jyldyń qarasha aıynda Qyrǵyzstannyń Bishkek qalasynda ótken Túrki memleketteri uıymynyń memleket basshylarynyń 11-shi sammıtinde Qordyń qyzmeti joǵary baǵalanǵanyn atap ótti.
Bul kitap túrki halyqtarynyń ortaq mádenı murasyn dáripteýge jáne olardyń mýzykalyq dástúrlerin saqtaýǵa baǵyttalǵan mańyzdy eńbek bolyp tabylady.
Aqtoty Raıymqulova óz sózinde tanystyrylǵan «Túrkitildes elderdiń ulttyq mýzykalyq aspaptary» kitaby Qordyń aýqymdy jobalarynyń biri ekenin atap ótti. Bul jobany iske asyrý 2023 jyly bastalyp, ótken jyly Qordyń tolyq qoldaýymen basylym jaryq kórdi. Eńbektiń daıyndalýyna atsalysqan barlyq mamandarǵa alǵys bildirdi.
Kitaptyń mańyzdylyǵy týraly Ázerbaıjan Mıllı Májilisiniń depýtaty Gúnaı Áfándıeva, Ázerbaıjan mýzykalyq akademııasynyń rektory Farhad Badalbeılı, Túrkııanyń Osmanıe Qorqyt Ata ýnıversıtetiniń sáýlet, dızaın jáne óner fakýltetiniń aǵa oqytýshysy Meıser Kaıa sóz sóıledi. Sonymen qatar, Qurmanǵazy atyndaǵy Qazaq ulttyq konservatorııasynyń «Mýzykataný jáne kompozıııa» kafedrasynyń professory, Qazaqstannyń eńbek sińirgen qaıratkeri Saýle Ótegalıevanyń beıneúndeýi kórsetildi.
Tanystyrylymnyń mádenı bóliminde túrki mýzykasynyń jaýharlary oryndaldy. Mýnıs Shárıfov jetekshilik etetin «Ázerbaıjan kóne mýzykalyq aspaptar ansambli» erekshe óner kórsetti. Sondaı-aq, Ázerbaıjan Respýblıkasynyń eńbek sińirgen ártisi, tanymal opera ánshisi Ramıl Kasymov oryndaǵan Úzeıir Gajıbeılıdiń «Sensiz» romansy men halyqaralyq baıqaýlardyń laýreaty Nıgıar Jafarova oryndaǵan Fıkret Ámırovtiń «Ázerbaıjan elderi» áni kórermenderdiń ystyq yqylasyna bólendi.
Tanystyrylym keshi qazaq jáne ázerbaıjan mýzykanttary – Serik Nurmoldaev, Jadra Mýsrepova jáne Adnan Ámirlıdiń oryndaýyndaǵy qazaq halqynyń jaýynger taıpasy týraly «Adaı» kompozıııasymen aıaqtaldy.
