2024 جىلعى 13 قاراشادا ازەربايجان استاناسى باكۋدە وتكەن COP 29 دۇنيەجۇزىلىك كليمات ءسامميتى اياسىندا قازاقستان، ازەربايجان جانە وزبەكستان پرەزيدەنتتەرى "جاسىل" ەنەرگيانى ءوندىرۋ مەن جەتكىزۋ سالاسىنداعى ستراتەگيالىق سەرىكتەستىك تۋرالى كەلىسىمگە قول قويدى، دەپ حابارلايدى "ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى.
قازاقستان پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقاەۆ بۇل قۇجاتتىڭ ماڭىزدىلىعىن اتاپ ءوتىپ، ونى ءۇش ەلدىڭ تۇراقتى دامۋ جولىنداعى جاڭا تاريحي قادام رەتىندە سيپاتتادى:
"ستراتەگيالىق سەرىكتەستىك تۋرالى كەلىسىمگە قول قويۋ – ورتالىق ازيا مەن وڭتۇستىك كاۆكاز ايماقتارىن دامىتۋداعى ماڭىزدى كەزەڭ. قۇجات ەلدەرىمىزدىڭ ەنەرگەتيكالىق جۇيەلەرىن ينتەگراتسيالاۋعا جانە ەكولوگيالىق تازا ەنەرگيانى ەۋروپا مەن باسقا دا نارىقتارعا جەتكىزۋگە ارنالعان سەنىمدى دالىزدەر قۇرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. بۇل باعىتتا قازاقستان ءىرى ترانزيتتىك اۋماق رەتىندە ماڭىزدى ءرول اتقارادى. سونداي-اق، بۇل كەلىسىمنىڭ پراكتيكالىق ناتيجەلەرى "جاسىل كوپىر" رەتىندە ارەكەت ەتەتىن ورتا ءدالىزدى دامىتۋعا ىقپال ەتەدى. ءۇش ەل اراسىنداعى ىنتىماقتاستىق زاماناۋي تەحنولوگيالار مەن تاجىريبە الماسۋدى كۇشەيتىپ، ەنەرگەتيكالىق قاۋىپسىزدىكتى نىعايتۋعا جول اشادى".
قازاقستان "جاسىل" ەنەرگەتيكانى دامىتۋدى باسىم باعىت رەتىندە قاراستىرادى. مەملەكەت باسشىسى ەلدىڭ كومىرتەكتى بەيتاراپتىققا جەتۋ جولىنداعى شارالارىن ەرەكشە اتاپ ءوتتى:
ء"بىز قازبا بايلىقتارعا تاۋەلدىلىكتى ازايتۋ ءۇشىن بەلسەندى جۇمىس اتقارۋدامىز. تەحنولوگيالىق يننوۆاتسيالاردى دامىتۋ جانە ەكولوگيالىق تۇراقتىلىقتى قولدايتىن ينفراقۇرىلىم قۇرۋ ارقىلى ءىرى جەتىستىكتەرگە قول جەتكىزدىك. قازىرگى ۋاقىتتا شەتەلدىك سەرىكتەستەرمەن 43 گۆت قۋاتتىلىققا يە "جاسىل" جوبالاردى جۇزەگە اسىرۋ تۋرالى كەلىسىمدەر جاسالدى."
ازەربايجان پرەزيدەنتى يلحام اليەۆ كەلىسىمنىڭ ەلدەر اراسىنداعى باۋىرلاستىق جانە ستراتەگيالىق ارىپتەستىك قارىم-قاتىناستارىن جاڭا دەڭگەيگە كوتەرەتىنىن ايتتى:
"ورتالىق ازيا مەن كاۆكاز وڭىرلەرى كوپتەگەن سالادا، سونىڭ ىشىندە "جاسىل" ەنەرگەتيكانى دامىتۋ باعىتىندا ۇيلەسىمدى جۇمىس ىستەپ كەلەدى. وزبەكستان مەن قازاقستاندا جاڭارتىلاتىن ەنەرگيا كوزدەرىن قۇرۋ بويىنشا ۇلكەن جوسپارلار مەن جەتىستىكتەر بار ەكەنىن بىلەمىز."
وزبەكستان پرەزيدەنتى شاۆكات ميرزيوەۆ جوبانىڭ ەكونوميكالىق قانا ەمەس، ەكولوگيالىق ماڭىزدىلىعىن اتاپ ءوتتى:
"بۇل جوبا جەل جانە كۇن ەنەرگياسىن پايدالانۋ ارقىلى كليماتقا تەرىس اسەردى ازايتادى. وسىلايشا، پاريج كەلىسىمى اياسىنداعى كليماتتى قورعاۋ جونىندەگى ورتاق ماقساتتارىمىزدى جۇزەگە اسىرۋعا ىقپال ەتەمىز."
بۇل كەلىسىم ءۇش ەل اراسىنداعى ىنتىماقتاستىقتى نىعايتىپ قانا قويماي، "جاسىل" ەنەرگەتيكانى دامىتۋدىڭ ايماقتىق جانە جاھاندىق دەڭگەيدەگى جاڭا مۇمكىندىكتەرىن اشادى.
قازاقستان "جاسىل" ەنەرگەتيكانى دامىتۋدى باسىم باعىت رەتىندە قاراستىرادى. مەملەكەت باسشىسى ەلدىڭ كومىرتەكتى بەيتاراپتىققا جەتۋ جولىنداعى شارالارىن ەرەكشە اتاپ ءوتتى:
ء"بىز قازبا بايلىقتارعا تاۋەلدىلىكتى ازايتۋ ءۇشىن بەلسەندى جۇمىس اتقارۋدامىز. تەحنولوگيالىق يننوۆاتسيالاردى دامىتۋ جانە ەكولوگيالىق تۇراقتىلىقتى قولدايتىن ينفراقۇرىلىم قۇرۋ ارقىلى ءىرى جەتىستىكتەرگە قول جەتكىزدىك. قازىرگى ۋاقىتتا شەتەلدىك سەرىكتەستەرمەن 43 گۆت قۋاتتىلىققا يە "جاسىل" جوبالاردى جۇزەگە اسىرۋ تۋرالى كەلىسىمدەر جاسالدى."
ازەربايجان پرەزيدەنتى يلحام اليەۆ كەلىسىمنىڭ ەلدەر اراسىنداعى باۋىرلاستىق جانە ستراتەگيالىق ارىپتەستىك قارىم-قاتىناستارىن جاڭا دەڭگەيگە كوتەرەتىنىن ايتتى:
"ورتالىق ازيا مەن كاۆكاز وڭىرلەرى كوپتەگەن سالادا، سونىڭ ىشىندە "جاسىل" ەنەرگەتيكانى دامىتۋ باعىتىندا ۇيلەسىمدى جۇمىس ىستەپ كەلەدى. وزبەكستان مەن قازاقستاندا جاڭارتىلاتىن ەنەرگيا كوزدەرىن قۇرۋ بويىنشا ۇلكەن جوسپارلار مەن جەتىستىكتەر بار ەكەنىن بىلەمىز."
وزبەكستان پرەزيدەنتى شاۆكات ميرزيوەۆ جوبانىڭ ەكونوميكالىق قانا ەمەس، ەكولوگيالىق ماڭىزدىلىعىن اتاپ ءوتتى:
"بۇل جوبا جەل جانە كۇن ەنەرگياسىن پايدالانۋ ارقىلى كليماتقا تەرىس اسەردى ازايتادى. وسىلايشا، پاريج كەلىسىمى اياسىنداعى كليماتتى قورعاۋ جونىندەگى ورتاق ماقساتتارىمىزدى جۇزەگە اسىرۋعا ىقپال ەتەمىز."
بۇل كەلىسىم ءۇش ەل اراسىنداعى ىنتىماقتاستىقتى نىعايتىپ قانا قويماي، "جاسىل" ەنەرگەتيكانى دامىتۋدىڭ ايماقتىق جانە جاھاندىق دەڭگەيدەگى جاڭا مۇمكىندىكتەرىن اشادى.
