احمەت بايتۇرسىنۇلى: دۇمشەلەر حالىق ونەرىن كۇنا دەپ تىيعىسى كەلگەن

3771
Adyrna.kz Telegram

بابالاردىڭ رۋحى

قاستەرلى قازاق ءۇشىن كيەلى جەر،
ماڭگىلىك باسىن ءيىپ، سۇيە بىلەر.
كونەرگەن زامانداردىڭ سىرىن قوزعاپ،
اسپەتتەپ، جىر توگىلەر، كۇي ەڭىرەر.

ءتاۋ ەتسە، ەل مەرەيى وسە بەرەر،
ۇلتتىڭ مارتەبەسى ەسەلەنەر.
ەلدىككە، ەرلىككە دە جول نۇسقاپ تۇر،
كۇمبەزدەر، مازارلار مەن كەسەنەلەر.

كەي ءدىندار ۋ شاشىپ ءجۇر جان-جاعىنا،
«اتانىڭ سىيىنبا – دەپ – ارۋاعىنا!».
يەسى ۇلى وتاننىڭ ءبىز ەمەس پە،
جالعاسقان بابالاردىڭ ارمانىنا؟!

ۇزىلمەس ۇلگى مەنەن ونەگە دە،
جەتكىزەر نەبىر بىلىك مارەگە دە.
الىسقان ارۋاقتارمەن ءدىندارلاردى
قوسپايمىز تىرىگە دە، ولىگە دە!

ءداستۇردىڭ سىرى دا اڭىز، نۇرى دا اڭىز،
سىيلايمىز سالتىمىزدى، ۇعىنامىز.
دانىشپان دانالاردىڭ ارۋاعىنا،
بۇگىنگى ۇرپاقتاردىڭ ءبارى قارىز!

 

دۇمشەلەر دومبىرا تارتۋ، ءان سالۋ، ولەڭ ايتۋ سياقتى حالىقتىڭ ۇيرەنشىكتى زاۋىقتارىنا دەيىن كۇنا دەپ تىيعىسى كەلگەن. بىراق ۇزىن ارقان، كەڭ تۇساۋعا قالىپتانعان قازاق شاريعاتتىڭ تار تۇساۋىنا ۇيرەنە الماعان.

احمەت بايتۇرسىنۇلى

 

قوبىز بەن دومبىرا

ءبىر ءدىندار ۋاعىز ايتتى ەندى جاڭا –
بۇل قازاق باتقان ەكەن مول كۇناعا.
جينايتىن جىن-پەرىنى قوبىز ەكەن،
سايتاننىڭ سىرلاسى ەكەن دومبىرا دا!

مۇناۋ كىم وسىنشا تىم اسقاقتار –
قازاقتىڭ قاسىرەتىنەن بۇراۋ تاستار؟!
قوبىز بەن دومبىرامىز ماڭگى بىزبەن،
ءىلۋلى تورىمىزدە بۇل اسپاپتار.

بۇل سوزدەن جۇرتتىڭ قاتتى شوشىعانى- اي،
«وتىر - دەپ - ۋاعىز ايتىپ وسى قالاي؟».
ساقالىن ساۋا ءتۇسىپ، سويلەر ءدىندار،
قۇراننان وسى ءسوزدى وقىعانداي.

ءبىر جىگىت اتىپ تۇردى ورىنىنان،
«الدىمەن اتسىن – دەدى – سەنى قۇران!
سەن، ءدىندار، ساداعا كەت دومبىرادان،
قازاقتىڭ ساداعا كەت قوبىزىنان!

جۇرسەك تە جاماندىقپەن مايدانداسىپ،
قويامىز بىرەۋلەردى تايراڭداتىپ.
قوبىز بەن دومبىراعا ءتىل تيگىزگەن،
بۇل ۋاقىت، ايتىڭدارشى، قانداي ۋاقىت؟!».

 

نە سۇمدىق؟!

 

قازاق قىزعا قىرىق ۇيدەن تىيىم ساپ،
يناباتقا، عيبراتقا ۇيرەنگەن.
تۋعان كەزدە ەل باسىنا قيىن شاق
قايسار قىزدار ەركەكتەرشە كيىنگەن.

قىزدىڭ جولى تىم جىڭىشكە دەپ ءبىلىپ،
ارۋلاردىڭ اداسپاۋىن ويلاپتى.
قىزدارىنا «التىباقان» تەپتىرىپ،
«اقسۇيەك» پەن «قىز قۋدى» ويناتتى.

اي ماڭدايىن اشىق ەتىپ، وبەكتەپ،
قازاق قىزعا ورىن بەرگەن تورىنەن.
ەلدىڭ كوركى قىز دەپ ءبىلىپ، ەرەكشە،
«قىز – قوناق» دەپ ارتىق كورگەن بارىنەن.

«ايەل – قىرىق شىراقتى» دەپ، و باستان،
ارداق تۇتقان انالاردىڭ ەسىمىن.
ايەل زاتى ەش شىقپاعان ساناتتان،
قۇرمەتتەگەن الدىنداعى بەسىگىن.

بۇگىن، مىنە، قارا كيىم جامىلىپ،
دىنپازدانعان ايەلدەرگە وكىندىك.
قايعى جوقتا قارا كيىپ، قامىعىپ،
بەتىن بۇركەپ ءجۇرۋ دەگەن نە سۇمدىق؟!

 

ءبىز ءوز جۇرتىمىزدىڭ ءتىل سالتىنا، زاڭىنا تۇسسەك، ەلگە جىلدام جاقىنداسامىز، ەلگە جاناسقان سايىن ەل اعارتقان ءىس گۇلدەيدى.

مىرجاقىپ دۋلاتۇلى

 

وتقا ماي قۇيۋ تۋرالى

وت پەن وشاق – ادامدى ادام ەتكەن –
وتتىڭ نۇرى، جىلۋى سانالى ەتكەن –
تىم ەرتەدە تۇركىنىڭ وشاعىنا
ۇماي انا كۇن نۇرىن الا جەتكەن.

وت – شاڭىراق، وتاۋدىڭ تىنىس، جانى،
وت – ۇرپاقتىڭ جالعاسار ىرىس، باعى.
ءتۇزۋ ۇشسا ءتۇتىنى وشاقتاردىڭ،
سول بولادى ءومىردىڭ گۇلستانى!

بەرەكە مەن مولشىلىق – «ماي» دەگەن زات.
مايمەن قاتار تۇرادى ورلەگەن باق.
وتقا مايدى قۇيعىزسا جاس كەلىنگە،
باعى اشىلىپ، ءىسى دە وڭعارىلماق.

«ماي» دەگەن زات – ماڭىزدى استىڭ ءنارى،
وت پەن استى سىيلاسىن جاستىڭ ءبارى.
وڭبايدى وتتى اتتاعان، استى اتتاعان،
مۇندايلارعا تەز تيەر حاقتىڭ كارى.

دىنگە جات دەپ ەڭ جاقسى ۇلى ىرىمدى،
بۇل كەسەلگە كەيبىرەۋ تەز ۇرىندى.
سالت-ءداستۇردى ۇستانعان ادامداردىڭ
ۇلى جىندى بولمايدى، قىزى مۇڭدى.

 

"ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى

پىكىرلەر