سەمەي قالاسىنىڭ اكىمى ەرماك ءسالىموۆ اباي مۇراجايىندا بولىپ، 1885 جىلعى قۇندى قۇجاتپەن تانىستى.
مۇراجايى قىزمەتكەرلەرى قالا اكىمىنە تاتارستانداعا عىلىمي-زەرتتەۋ جۇمىسى بارىسىندا ن.ي.لوبوچاۆسكي اتىنداعى قازان مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتى كىتاپحاناسىنان 1885 جىلى قارامولا جەرىنەن تابىلعان "قاراپايىم قازاقتارعا ارنالعان كودەكس" ءبىرىنشى قۇقىقتىق قۇجاتىنىڭ تۇپنۇسقاسى تابىلعانىن ايتتى. وندا اباي قۇنانباەۆ توراعا بولىپ سايلانعان بولاتىن.
– شىنىندا دا، بىرەگەي ولجا، - دەدى ەرماك بيداحمەتۇلى. -تابىلعان قۇجات ۇلى ويشىلدىڭ قوعامدىق ءومىرى جايىندا مول ماعۇلمات بەرەدى. بۇل جۇمىستار "رۋحاني جاڭعىرۋ" باعدارلاماسى اياسىندا وتكىزىلدى. مۇراجاي قىزمەتكەرلەرىنىڭ وسى باعىتتا اتقارعان ەڭبەگى زور.
مامانداردىڭ ايتۋىنشا، زاڭ اراب شريفتىمەن شىعارىلعان. فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور اراي ەسپەنبەتوۆ قۇجاتتى مۇقيات قاراپ، ءتىپتى بىرنەشە جولدى اۋدارا الدى.
- بۇل وتە ماڭىزدى قۇجات، ونى مىندەتتى تۇردە زەرتتەۋ كەرەك، - دەدى پروفەسسور.
اباي وسى قۇجاتتى قۇراستىرۋعا قاتىسقان. اقىن ءۇش كۇن بويى زاڭعا بايلانىستى ماقالالار جازدى. قۇجات 1885 جىلى مامىردا قابىلدانىپ، ءبىر جىل وتكەن سوڭ قازان قالاسىنداعى يمپەراتور ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ باسپاحاناسىندا شىعارىلدى
مامانداردىڭ ايتۋىنشا زاڭ قۇراستىرۋ كەزىندە اقىن سول كەزدەگى ادامداردىڭ ءومىرىن جەڭىلدەتۋ ءۇشىن ءار ءتۇرلى جاڭالىقتاردى ۇسىنعان دەموكرات رەتىندە ءسوز سويلەدى.
قازاقستان مۇراعاتتارى مەن كىتاپحانالارىندا وسى قۇجاتتىڭ تۇپنۇسقاسى جوق. مۇراجاي قورىندا 1959 جىلى جاسالعان كيريلليتساداعى ماشينكامەن باسىلعان كوشىرمە عانا ساقتالعان. تابىلعان قۇجات فاكسيميلدى نۇسقانى باسىپ شىعارۋعا جانە وسى بىرەگەي زاڭدى تەرەڭىرەك زەرتتەۋگە مۇمكىندىك بەرەدى.
"ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى
