رەسەيدە كەلەر جىلدىڭ 17 ناۋرىز كۇنى پرەزيدەنت سايلاۋى وتەدى. اتالعان سايلاۋعا ەلدىڭ قازىرگى پرەزيدەنتى ۆلاديمير پۋتين قاتىساتىنىن مالىمدەدى. ىرگەمىزدەگى قۇدايى كورشىمىز رەسەيدەگى سايلاۋ قازاق ەلىنە قالاي اسەر ەتەدى؟
حالىقارالىق ساراپشى جانات مومىنقۇلوۆ كورشى ەلدەگى سايلاۋدىڭ قازاق ەلىنە قانشالىقتى اسەر ەتەتىنىن باعامداپ كوردى. سونداي-اق ول بۇل سايلاۋدا ءبىزدىڭ بيلىك ءپۋتيننىڭ جەڭىسكە جەتۋىنە تىلەكتەس بولاتىنىن ەسكەرتتى.
«مەنىڭ ويىمشا، ءپۋتيننىڭ بيلىكتە قالۋىن ءبىزدىڭ مەملەكەتىمىزدەگى ساياسي، اسكەري ەليتاداعى ازاماتتار قالاپ وتىر. ارينە، حالىق ونى قالامايدى. بىراق ءبىزدىڭ ەليتاداعى رەسەيمەن ەكونوميكالىق جاعىنان بايلانىستى وليگارحتار قالاپ وتىرۋى مۇمكىن. ويتكەنى بىرىنشىدەن گارانتيا ماسەلەسى بار. اشىعىن ايتار بولساق، قازاقستاننىڭ باسىنا كۇن تۋىپ، نازارباەۆ ايتقانداي ەكى جاق بيلىككە تالاسىپ جاتقاندا ەكى جاقتىڭ ءبىرىن بيلىكتە قالدىرىپ، كەپىلدىك بەرگەن كىم دەگەندە ءپۋتيندى ەسكە تۇسىرەمىز. ول الاي، بۇلاي بولىپ كەتسە، بىزدە الاڭداۋشىلىق بولادى دەپ ويلايمىن. سەبەبى بۇل جەردە قازاقستاننىڭ ساياسي رەجيمىنىڭ گارانتياسى ماسەلەسى دە بار. ءبىزدىڭ ساياسي رەجيمگە كىم كەلىپلدىك بەردى؟»
ساراپشى ءسوزىن بىلاي جالعاستىردى.
«قازاقستاندا پۋتيننەن دە جامان ادام بيلىككە كەلەتىن بولسا، نە ىستەيمىز دەگەن وي بار. سەبەبى قاڭتار وقيعاسى كەزىندە قازاقستانداعى جاعدايدى تۇراقتاندىرۋعا ءپۋتيننىڭ دە ۇلەسى بولدى. ارينە، ءبىز ەلدەگى بيلىككە تالاستىڭ استارىن تولىق تۇسىنبەيمىز. قاڭتاردان ءبىر اپتا بۇرىن سانكت-پەتەربۋرگتا پۋتين، توقاەۆ جانە نازارباەۆ كەزدەستى عوي. ونىڭ الدىندا ەكى اپتا بۇرىن پۋتين قىتاي باسشىسى سيمەن تەلەفون ارقىلى سويلەستى. ولاردىڭ اراسىندا قازاقستانعا بايلانىستى نە اڭگىمە بولدى، ساۋدالاسۋ بولدى ما؟ بۇل سۇراقتىڭ جاۋابىن ءبىز بىلە المايمىز. وسىنداي جاعدايدان كەيىن رەسەيدىڭ قازاقستاندا ىقپالى زور دەپ ويلايمىن»، – دەدى ول.
جانات مومىنقۇلوۆ كرەملگە كىم كەلسە دە، اتالعان ەلدىڭ ساياساتى وزگەرمەيتىنىن ايتادى.
«رەسەيدە قالىپتاسقان ۇلكەن بيۋروكراتيالىق مەملەكەتتىك قىزمەتكەرلەر مەن اسكەريلەر 3-4, ارى كەتسە 5 ميلليون ەليتا بار. مەملەكەتتىڭ وزەگىن قۇراپ وتىرعان توپتار قانداي جاعداي بولماسىن، وسى بيلىكتى ساقتاۋعا مۇددەلى. سەبەبى رەسەيدىڭ قوعامدىق-ساياسي جۇيەسىنە اسەر ەتەتىن كوپشىلىك جانە ازشىلىق دەگەن ۇعىم وندا اسا ماڭىزدى ەمەس. مىسالى، دەموكراتيالىق ەلدە كوپشىلىكتىڭ داۋىسى ارقىلى باسشى سايلانادى. ال رەسەيدە كوپشىلىك دەپ حالىقتى اتامايدى، كرەملدەن باستاپ، مەملەكەتتىك ورگاندا قىزمەت ەتەتىن 4-5 ملن ازاماتتاردى اتايدى. ەگەر وسىلار ءپۋتيندى قولدايتىن بولسا، رەسەيدىڭ ۇعىمىنداعى كوپشىلىك دەگەن وسى. رەسەيدە حالىقتى تەك قانا ماسسا دەپ، ونى ۇلكەن كۇش دەپ قابىلدامايدى. ال حالىقتى پروپاگاندامەن تويدىرىپ قويعان».
ال رەسەي الدا ءوزىنىڭ باسىمدىعىن ساقتاپ قالۋ ءۇشىن نە ىستەيدى؟
«ارينە، اقپاراتتىق سالادا ءوزىنىڭ جۇمىسىن ىشتە، سىرتتا جانە ورتالىق ازيا ەلدەرىندە ارتتىرا تۇسەدى. ەكىنشى ەكونوميكالىق سالادا بارلىق قيىندىقتى ەڭسەردىك دەپ حالىقتىڭ ءوپتيميزمىن ارتتىرۋعا تىرسادى. ودان كەيىن حالىقارالىق دەڭگەيدەگى قايشىلىقتاردى ارتتىرۋعا جۇمىس ىستەيدى. مىسالى حاماس-تىڭ بۇرق ەتە قالۋى مەن ءپۋتيننىڭ يران پرەزيدەنتىن رايسيدى كرەملدە قابىلداۋى جانە ونىڭ ساۋد ارابيا مەن امىرلىكتەرگە بارۋى تاياۋ شىعىستا يزرايلگە، دالىرەك ايتقاندا اقش-قا قارسى اليانستىڭ قالىپتاسقانىن بىلدىرەدى. بۇل جەردە ءبىر تۇتاس اليانس بولماسا دا ءبىر بىرىمەن باسەكەلەسىپ جاتقان بىرلەستىكتەر دەپ اتاۋعا بولادى»، – دەيدى ول.
سەرىك جولداسباي
«ادىرنا» ۇلتتىق پورتالى
