ءماجىلىس دەپۋتاتى مارات ءباشىموۆ زاڭسىز كاپيتالدى قايتارۋ جونىندەگى كوميسسيا قۇرامىنىڭ قۇپيالانۋىن كونستيتۋتسياعا قايشى دەپ اتادى، دەپ حابارلايدى “ادىرنا” ءتىلشىسى KazTAG-قا سىلتەپ.
«قازاقستان كونستيتۋتسياسىنا سايكەس، كاپيتالدى قايتارۋ جونىندەگى كوميسسيا مۇشەلەرىنىڭ ءتىزىمى اشىق بولۋى كەرەك»، - دەپ جازدى باشيموۆ جەكسەنبى كۇنى الەۋمەتتىك جەلىدەگى پاراقشاسىندا.
ول مىناداي دالەلدەر كەلتىردى:
1. بۇل – اتا زاڭىمىزدىڭ تالابى. قازاقستان كونستيتۋتسياسىنىڭ 4-بابىنا سايكەس «كونستيتۋتسيانىڭ ەڭ جوعارى زاڭدىق كۇشى بار جانە رەسپۋبليكانىڭ بۇكىل اۋماعىندا تىكەلەي قولدانىلادى».
2. كونستيتۋتسيا مەن وعان سايكەس قابىلدانعان زاڭداردىڭ نورمالارى كەڭ كولەمدە ءتۇسىندىرىلۋ قاجەتتىگى تۋرالى ناقتى كونستيتۋتسيالىق قاعيدا بار. ياعني، مەملەكەتتىك ورگاندار مەن ۇكىمەتتىڭ ءوز قالاۋىنشا ءوز اكتىلەرىن شىعارۋى مۇمكىن ەمەس.
3. ەگەر زاڭنىڭ وزىندە زاڭ شىعارۋشى قابىلداعان قۇقىقتىق نورما بولماسا، وندا ۇكىمەت كونستيتۋتسيالىق ەمەس وكىلەتتىكتەردى وزىنە الا المايدى. بۇل ۋنيۆەرسيتەتتەردىڭ بارلىق زاڭ فاكۋلتەتتەرىندە ءبىرىنشى كۋرستا وقىتىلادى جانە قازىر وقىتۋشىلار – زاڭگەرلەر تاراپىنان قىزۋ تالقىعا قالۋدا. ۇكىمەت پەن ادىلەت مينيسترلىگىنىڭ زاڭ قىزمەتتەرى قايدا قاراپ وتىر؟
4. وسىلايشا، زاڭسىز الىنعان اكتيۆتەردى قايتارۋ جونىندەگى كوميسسيا مۇشەلەرىن جىكتەۋ تۋرالى ۇكىمەتتىڭ شەشىمى كونستيتۋتسياعا قايشى جانە زاڭسىز بولىپ تابىلادى، ويتكەنى زاڭنىڭ وزىندە مۇنداي قۇقىقتىق نورما جوق.
5. كونستيتۋتسيانىڭ 49-بابىنا سايكەس – «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پارلامەنتى زاڭ شىعارۋ بيلىگىن جۇزەگە اسىراتىن رەسپۋبليكانىڭ ەڭ جوعارى وكىلدى ورگانى بولىپ تابىلادى». ول كۇش. ودان باسقا ەشكiمنiڭ دە قازاقستان حالقىنىڭ اتىنان زاڭ قابىلداپ - زاڭدىق كۇشi بار اكتiلەر شىعارۋعا جانە زاڭنىڭ وزiندە كورسەتiلگەننەن باسقا قۇقىقتىق قاتىناستاردى ورناتۋعا قۇقىعى جوق.
6. كونستيتۋتسيانىڭ 3-بابىندا رەسپۋبليكانىڭ ۇكiمەتi مەن وزگە دە مەملەكەتتiك ورگانداردىڭ وزدەرiنە بەرiلگەن وكiلەتتiكتەرi شەگiندە مەملەكەت اتىنان ارەكەت ەتەتiنi بەلگiلەنگەن. اتاپ ايتقاندا، كونستيتۋتسيا مەن زاڭداردان تۋىندايتىن وكىلەتتىك.
7. ءتىپتى قازاقستان پرەزيدەنتى. قازاقستان رەسپۋبليكاسى كونستيتۋتسياسىنىڭ 45-بابىنا سايكەس – «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى كونستيتۋتسيا مەن زاڭداردىڭ نەگىزىندە جانە ولاردى ورىنداۋ ءۇشىن رەسپۋبليكانىڭ بۇكىل اۋماعىندا مىندەتتى كۇشى بار جارلىقتار مەن وكىمدەر شىعارادى»، ياعني مەملەكەت باسشىسى ءوز اكتىلەرىن تەك زاڭداردى ورىنداۋ ءۇشىن شىعارادى، مىسالى، كاپيتالدى قايتارۋ تۋرالى سول زاڭ.
8. زاڭ شىعارۋشى «زاڭسىز الىنعان مۇلىكتى مەملەكەتكە قايتارۋ تۋرالى» زاڭنىڭ 4-بابىندا زاڭدىلىق، جاريالىلىق، اشىقتىق جانە ەسەپ بەرۋشىلىك قاعيداتتارىن بىرجاقتى جانە ناقتى بەلگىلەدى. بۇل پرينتسيپتەر ءبارىن ايتادى. ياعني، كوميسسيا مۇشەلەرىنىڭ ءتىزىمىن جاريالاۋداعى قۇپيالىق قاعيداسىن اتالعان قۇقىقتىق قاتىناستارعا قولدانۋعا بولمايدى. بارلىعى اشىق جانە قوعامعا بەلگىلى بولۋى كەرەك.
«ياعني، كونستيتۋتسيانىڭ قۇقىقتىق نورمالارى مەن زاڭسىز مۇلىكتى قايتارۋ تۋرالى زاڭنىڭ شىعۋى كونستيتۋتسياعا قايشى كەلەدى جانە كوميسسيا مۇشەلەرىنىڭ ءتىزىمى جاريالانۋى كەرەك»، - دەپ تۇيىندەدى كونستيتۋتسياشىلار.
ەسكە سالايىق، 20 قازاندا ءماجىلىس دەپۋتاتى ەرمۇرات باپي حالىقتىڭ نەسيەسى تاقىرىبىندا وتكەن پارلامەنتتىك تىڭداۋدا ەكس-پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازارباەۆقا جاقىن وليگارحتاردىڭ قارىزى نەگە حالىقتىڭ وزىنەن وندىرىلمەيدى دەگەن سۇراق قويعان بولاتىن. سونىمەن قاتار، ول اكتيۆتەردى قايتارۋ كوميسسياسىنىڭ قۇرامى نەگە جاريالانبادى دەگەن تىكەلەي سۇراقتى دا قويدى.
