توقاەۆ تەلەدەباتقا قاتىسا ما؟

پرەزيدەنتتىككە ۇمىتكەرلەردىڭ پىكىرتالاسى بولسا دا، وتكىر ساۋالداردى كۇتۋدىڭ قاجەتى جوق. ساياساتتانۋشى ءادىل قاۋكەنوۆ قازاقستان-رەسەي ساراپشىلار فورۋمىندا وسىنداي پىكىرىن ايتتى، دەپ حابارلايدى Sputnik قازاقستان.

ونىڭ ويىنشا، سايلاۋالدى ۇگىت-ناسيحات اياسىندا تەلەدەباتتاردى وتكىزگەن دۇرىس. ويتكەنى حالىق مۇنداي شارالارعا قاتتى قىزىعادى. قازاقستاندىقتار اقش پەن ۋكراينا سياقتى شەت ەلدەردە وتكەن تەلەدەباتتاردى دا قىزىعىپ كوردى.

قاسىم-جومارت توقاەۆ تەلەدەباتقا قاتىسا ما؟

"ەندى، وعان Nur Otan پارتياسىنىڭ كانديداتى قاسىم-جومارت توقاەۆ قاتىسا ما، جوق پا، ول جاعىن ايتۋ قيىن. سەبەبى ول قىسقا ۋاقىتتىڭ ىشىندە بارلىق ايماقتاردى ارالاپ، سايلاۋشىلارمەن كەزدەسۋدى جوسپارلاپ وتىر. ال تەلەدەباتتارعا قاتىسۋ ءۇشىن ۋاقىت قاجەت. ەگەر قاسىم-جومارت توقاەۆ دەباتقا قاتىسسا، وندا حالىقتىڭ وسى شاراعا دەگەن قىزىعۋشىلىعى ارتا تۇسەدى. سەبەبى ءبارى قازىرگى پرەزيدەنتتىڭ پىكىرتالاس كەزىندە ءوزىن قالاي ۇستايتىنىن كورگىسى كەلەدى", - دەيدى قاۋكەنوۆ.

ساياساتتانۋشىنىڭ ايتۋىنشا، قاسىم-جومارت توقاەۆ دەباتتى ويداعىداي وتكىزە الادى.

"سەبەبى ونىڭ ديپلوماتيالىق تاجىريبەسى مول. وعان قوسا، بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىندا ءبىراز ۋاقىت ەڭبەك ەتتى. الايدا ءدال قازىر ونىڭ تەلەدەباتقا قاتىسۋ جاعى بەلگىسىز. قاسىم-جومارت توقاەۆ دەباتقا شىقپاسا، سايلاۋشىلارمەن كەزدەسۋ شارالارىنا باسىمدىق بەرەتىن بولادى", - دەيدى ساياساتتانۋشى.

ال ساياساتتانۋشى اندرەي چەبوتارەۆ قازىرگى پرەزيدەنتكە تەلەدەباتقا شىعۋ قاجەت دەپ سانايدى. سەبەبى كانديدات جامبىل احمەتبەكوۆتەن باسقاسىنىڭ ءبارى سايلاۋعا العاش رەت قاتىسىپ جاتىر.

"ماسەلەن، تۇڭعىش پرەزيدەنت ءۇشىن تەلەدەباتقا قاتىسۋدىڭ قاجەتى جوق. ال توقاەۆ ءۇشىن بۇل - ۇلكەن مۇمكىندىك. ول حالىقتىڭ الدىندا ءوزىن كورسەتە الادى. باسقا كانديداتتار دا كەڭىنەن تانىلا الادى. اسىرەسە، ءامىرجان قوسانوۆ ءۇشىن ءتيىمدى. سەبەبى ونى ادامدار جاقسى بىلەدى، بىراق ءوزى تەلەديداردان كوپ كورىنە بەرمەيدى", - دەدى چەبوتارەۆ.

ۋكرايناداعى پىكىرتالاستى قازاقستاندا كورە الامىز با؟

ساراپشىلاردىڭ ويىنشا، دەباتتار كەزىندە وزەكتى دەگەن ماسەلەلەردىڭ ءبارى كوتەرىلەدى. الايدا قىزۋ پىكىرتالاس بولمايتىن سياقتى.

"2016 جىلى بىزدە پارلامەنت سايلاۋى كەزىندە ءبىر دەباتتار بولدى. وعان بارلىق پارتيالاردىڭ وكىلدەرى قاتىستى. سول كەزدە وتكىر سۇراقتار بولعان جوق، قىزۋ پىكىرتالاستى دا بايقامادىق. وسى جولى دا سولاي بولاتىن سياقتى", - دەيدى ساراپشى.

ءادىل قاۋكەنوۆ تە تەلەدەباتتار سايلاۋالدى ۋادەلەرمەن شەكتەلەدى دەپ سانايدى. سوندىقتان  كۇتپەگەن مالىمدەمەلەر بولمايدى. قازاقستانداعى تەلەدەباتتاردى پەتر پوروشەنكو مەن ۆلاديمير زەلەنسكي اراسىنداعى پىكىرتالاسپەن سالىستىرۋعا كەلمەيدى.

"بىزدەگى دەباتتار زەلەنسكي پەن پوروشەنكو اراسىندا بولعان پىكىرتالاسقا ۇقسامايدى. ارينە، ءاربىر كانديداتتىڭ ءوزىنىڭ "فيشكاسى" بولادى. كەيبىرەۋلەرى پوپۋليزمگە دە سالىناتىن شىعار. ونى قازىردىڭ وزىندە بايقاۋعا بولادى", - دەدى قاۋكەنوۆ.

ايتا كەتسەك، قازاقستاندا پرەزيدەنت سايلاۋى الدىنداعى تەلەدەبات 2005 جىلدىڭ 17 قاراشاسىندا وتكەن بولاتىن. 14 جىل بۇرىن قر ورتالىق سايلاۋ كوميسسياسى "حابار" تەلەارناسىندا قازاقستان پرەزيدەنتتىنە كانديداتتار اراسىندا پىكىرتالاس ۇيىمداستىردى. وعان ءتورت كانديدات: ەراسىل ابىلقاسىموۆ، ءاليحان بايمەنوۆ، مەلس ەلەۋسىزوۆ جانە جارماحان تۇياقباي قاتىستى. قازاقستاننىڭ سول كەزدەگى پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازارباەۆ پىكىرتالاسقا قاتىسقان جوق.

وسى جولى قازاقستان پرەزيدەنتتىگىنە جەتى ادام تالاسادى. ولار:

• Nur Otan پارتياسى اتىنان قاسىم-جومارت توقاەۆ;
• "ۇلت تاعدىرى" قوزعالىسى اتىنان ءامىرجان قوسانوۆ;
• قازاقستان كوممۋنيستىك حالىق پارتياسى اتىنان جامبىل احمەتبەكوۆ;
• "اۋىل" پارتياسى اتىنان تولەۋتاي راقىمبەكوۆ;
• "اق جول" دەموكراتيالىق پارتياسى اتىنان دانيا ەسپاەۆا;
• كاسىپوداقتار فەدەراتسياسى اتىنان امانگەلدى تاسپيحوۆ;
• "ۇلى دالا قىراندارى" قوعامدىق بىرلەستىگى اتىنان سادىبەك تۇگەل.