ەلىمىز ينتەرنەت پەن سمارتفونداردى، ءتۇرلى تەحنولوگيا جەتىستىكتەرىن پايدالانۋدا الەمدە الدىڭعى قاتاردا دەسەك ارتىق بولماس. بىزدە بالا تۋعاننان قولىنا سمارتفون ۇستاتامىز. ءبارىن ەسكەرسەك تە، كيبەرشابۋىلدار جايلى وي تاسادا قالادى. «قازاقستان كيبەرقالقانى» دەگەن نە؟ بۇل تۇجىرىمداما كىمگە ءتيىمدى؟ وسى جانە IT تۋرالى وزگە دە تاقىرىپتار تۋرالى ايتىپ كورەلىك.
قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تسيفرلىق دامۋ، يننوۆاتسيالار جانە اەروعارىش ونەركاسىبى مينيسترلىگى جانىنان قۇرىلعان اقپاراتتىق قاۋىپسىزدىك كوميتەتى بارىن ءبىرى بىلسە، ءبىرى بىلمەس. اتالعان ۇيىمنىڭ ەنشىسىنە قازاقستاننىڭ كيبەرقاۋىپسىزدىگى جۇكتەلگەن. ەلىمىز جۋىردا «قازاقستان كيبەرقالقانى» ۇلتتىق كيبەرقاۋىپسىزدىك تۇجىرىمداماسىن بەكىتىپ، ىسكە اسىرۋدى باستاپ كەتتى. شىنىن ايتقاندا، جاڭا تەحنولوگيالار مەن ەلەكتروندىق قىزمەتتەر ءاربىر ازامتاتتىڭ ومىرىندەگى اجىراماس بولىككە اينالدى. جالپى، كيبەر قالقان قۇرۋ يدەياسى 5 جىل بۇرىن باستالعان. سول كەزدەگى ەل پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازارباەۆ 2017 جىلى قاڭتاردا ۇكىمەتكە قازاقستاننىڭ كيبەر قالقانىن قۇرۋدى تاپسىرعان-ءدى.ۇكىمەت 5 ايدان كەيىن تۇجىرىمدامانى بەكىتتى. العاشىندا تۇجىرىمداما سيپاتى تىم سۇرەڭ بولعان. ولاي دەيتىنىمىز ۇكىمەتتىڭ قابىلداعانى ەلدەگى كيبەرقاۋىپسىزدىك جاعدايىنا نەگىزدەلگەن تۇجىرىمداما جوباسى ەدى. وندا تەك مەملەكەتتىڭ مۇددەلەرى عانا ەسكەرىلدى. بۇل تۋرالى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تسيفرلىق دامۋ، يننوۆاتسيالار جانە اەروعارىش ونەركاسىبى مينيسترلىگى جانىنان قۇرىلعان اقپاراتتىق قاۋىپسىزدىك كوميتەتىنىڭ توراعاسى رۋسلان كەنجەبەكۇلى ابدىقالىقوۆ ءماس وڭىرلىك بولىمشەسىمەن اڭگىمەلەسكەندە ايتقان بولاتىن. ودان كەيىن وتكەن قوعامدىق تالقىلاۋلار بارىسىندا تالاي رەت تۇجىرىمداما سىنعا ۇشىرادى. مامانداردىڭ دەنى «بىرجاقتى» دەپ سىنعا دا الدى.
قازاقستان سوڭعى جىلداردا كيبەرقاۋىپسىزدىكتى دامىتۋدى نىقتاپ قولعا الدى. تاعى بىرەر جىلدا وزگە مەملەكەتتەرگە ۇلگى بولارلىق ىستەر اتقارارى انىق. بۇلاي دەۋىمە نەگىز بار. ەلىمىزدىڭ كيبەرقاۋىپسىزدىك تۇرعىسىنان العان رەيتينگتەگى پوزيتسياسى بار-جوعى ءۇش جىلدىڭ ىشىندە 103-ءشى ورىننان 31-ءشى ورىنعا كوتەرىلدى. مەملەكەتتىڭ مۇددەسىنەن بولەك جەكە سەكتوردىڭ جاي-كۇيى قالاي دەگەن قالىپتى ساۋال تۋاتىنى انىق. اقپاراتتىق قاۋىپسىزدىك كوميتەتىنە كيبەرقاۋىپسىزدىك سالاسىنداعى مەملەكەتتىك ساياساتتى ىسكە اسىرۋ مىندەتى جۇكتەلگەن. سول جاقتان جەتكەن حابار بويىنشا، بۇگىنگى تاڭدا قازاقستاندا 40-قا جۋىق كومپانيا، سونداي-اق 19 جەكە قاۋىپسىزدىك وپەراتسيالىق ورتالىعى، 7 جەكە اككرەديتتەلگەن سىناق زەرتحاناسى، 8 جوعارى وقۋ ورنى جانە كيبەرقاۋىپسىزدىك ماسەلەلەرىمەن اينالىساتىن 25 ورتا وقۋ ورنى بار ەكەن.
دەمەك، «قازاقستان كيبەرقالقانى» ۇلتتىقكيبەرقاۋىپسىزدىك تۇجىرىمداماسى جەمىسىن بەرىپ جاتىر.
