2020 جىلدىڭ باسىندا قاتتى ناۋقاستاندىم. ءبىر جىلعا جۋىق ۋاقىت جۇمىستان دا، قوعامنان دا شەتتەپ كەتتىم. شىنىمدى ايتسام، ءومىر ءۇشىن كۇرەستىم.
سول ۋاقىتتا بايان ۇيگە كەلىپ: «تۇرەكە، ءسىز اۋىرىپ جاتىرسىز عوي، مەن جۇمىستى جۇرگىزە بەرەيىن، كەيىن ءسىز جازىلعاندا ءبارىن اكەپ ءوز قولىڭىزعا تاپسىرامىن، «قارا شاڭىراق» ماعان امانات»،-دەپ ءموردى، قۇرىلتايشىلىق قۇجاتتاردى ۇيدەن الىپ كەتتى. شىنىمدى ايتسام، اۋىر ەم، اۋىر ءدارى قاتتى اسەر ەتىپ، دۇرىس تۇسىنەتىندە جاعدايدا ەمەس ەدىم. كەيىن بەتىم بەرى قاراپ، ومىرگە ورالا باستادىم. سول كەزدە بايانمەن حابارلاسسام، تەلەفون كوتەرمەيدى، مەننەن قاشقاقتايدى. فەيسبۋكتەگى، ينستاگرامداعى دوستىقتى بۇعاتتاپ تاستاعان. ءوزارا ارالاساتىن، جاقسى سىيلايتىن ءبىر اپايعا حابارلاسىپ قويامىن. ول كىسىنىڭ ءوزى دە، ءسوزى دە وزگەرگەن.ارالاسىپ جۇرگەن جانداردىڭ ءوزى باسقاشا سويلەيدى. بارلىعى مەننەن قاشادى. ءسويتىپ جۇرگەندە قۇرىلتايشىلىقتاعى ءبىر كەلىنشەك حابارلاسىپ: ءسىزدى «قارا شاڭىراقتىڭ» استاناداعى فيليالىنا باسشى ەتپەك دەيدى. قالاي؟ قايداعى فيليال؟ نەگە؟ ءوزىم قۇرعان قوعامدىق بىرلەستىكتىڭ باسشىسى بولۋعا لايىق ەمەسپىن بە؟ «قارا شاڭىراقتى» ءدال مەندەي ۇعىنىپ، ونى تۇپكى ماقساتىنا جەتكىزە الا ما ولار؟ سول كەزدە اعامنان ايىرىلىپ، سۇيەگى شەتەلدە قالىپ، قايعىدان قان جۇتىپ جۇرگەن كەزىم ەدى. تۇك تۇسىنبەدىم. ودان كەيىنگى اڭگىمەنى ماعان ايتۋ وتە اۋىر. بۇگىندە رەسپۋبليكالىق انالار كەڭەسىن باسقارىپ وتىرعان ءنازيپا شاناي ماعان حابارلاسىپ: تۇرار، اعاڭ ومىردەن وزىپتى، شايعا شاقىرامىن دەدى. قازاقتىڭ كوڭىلشايى بولار دەپ ايتقان مەكەنجايىنا كەلدىم. بىرەر مينۋتتان سوڭ بايان مەن تاعى ءبىر اپاي كەلدى. ءبىر ۋاقىتتا ءنازيپا ىدىرىسقىزى اڭگىمەنى باستاپ: ءبىز «قارا شاڭىراقتىڭ» كەڭەس مۇشەلەرى شەشتىك، ەندى قوعامدىق بىرلەستىكتىڭ ءتورايىمى بايان بولادى دەدى. مەن الدىمدا قارسى وتىرعان بايانعا قاراپ: بايان، مىنا كىسىلەر نە ايتىپ وتىر؟ «قارا شاڭىراقتى» قۇرعان كەزدە بۇل كىسىلەر بولعان جوق ەدى، سەن امانات دەپ الىپ ەدىڭ عوي-دەدىم. سول كەزدە بايان تومەن قاراپ ۇندەمەدى. شىنىمدى ايتسام، سول كەزدە كىممەن، قالاي سويلەسكەنىم، ءبارىن ەسكە الۋ مەن ءۇشىن وتە اۋىر. ودان كەيىن 3 اي ۇيدەن شىقپاي، توسەك تارتىپ جاتىپ قالدىم.
توقەتەرى. بايان احاتاي «قارا شاڭىراق» قوعامدىق بىرلەستىگىنە قايتا تىركەتۋ جاساتىپ، ءوزى ءتورايىم بولىپ الادى.
مەنىڭ ۇيىمە تىركەلگەن قوعامدىق بىرلەستىكتى ءوزىنىڭ بالاباقشاسىنىڭ مەكەنجايىنا تىركەتەدى. مەنىڭ ۇسىنىسىممەن سايلانعان قۇرىلتايشىلاردىڭ بارلىعىن-دەرىك شىعارىپ تاستايدى دا، ءوزىنىڭ ءسوزىن سويلەيتىندەردى سايلايدى. قۇرىلتايشىلىق قۇجاتتاردىڭ بارىنە مەنىڭ اتىمنان جالعان قول قويىپ، قوعامدىق بىرلەستىكتى قايتا تىركەتەدى. «قارا شاڭىراق دەگەن كيەلى ۇعىم. ءىس قوزعاۋ بولماس. قازاقتىڭ قىزى عوي، ۇيات بولار. ءبىر حابارلاسار»، -دەپ 9 اي كۇتتىم. بىراق حابارلاسپاق تۇگىلى تەلەفونىمدى دا المايتىن. مەنى قارالاعان نەشە ءتۇرلى اڭگىمەلەر جەتىپ جاتتى. ءوزارا تانىستار حابارلاسىپ، سەن ءسويتىپسىڭ عوي، مەن جايلى ءبۇيتىپسىڭ دەگەن رەنىشتەرىندە ءبىلدىرىپ جاتتى. اقتالدىم. ايتپادىم دەدىم. جىلادىم. قينالدىم. سوندا دا جانىمدا جۇرگەن سىڭلىمدەي قىز ەدى عوي دەپ، جاماندىققا قيمادىم. سوندا دا ءبىر كۇنى حابارلاسار دەگەن ءۇمىتىمدى ۇزبەدىم. «اپاي، مۇنداي ادامدار ەشتەڭەدەن تايىنبايدى. الدىنداعىسىن تاپتاپ وتەدى. ءسىز قىزىقسىز. ول ءسىز قاتتى اۋىرىپ جاتقان كەزىڭىزدە ساتقىندىق جاسادى، ءسىزدى جىلاتتى. ەرتەڭ تاعى بىرەۋدى جىلاتادى. بۇلاي بولمايدى. «قارا شاڭىراعىڭىزدى» قايتارىپ الىڭىز،-دەگەن جاناشىر جانداردىڭ قولداۋىمەن، وسى جىلدىڭ 18 ماۋسىمىندا سارىارقا اۋداندىق ىشكى ىستەر ورگانىنا ارىز تاستادىم. سودان بەرى مىنە، ەكى ايدان استام ۋاقىت ءوتتى. ءىس تاپسىرىلعان انىقتاۋشى مەنى بۇگىن عانا شاقىردى. ونىڭ وزىندە ءوزىم قايتا-قايتا حابارلاستىم. شىن مانىندە بۇل ءىستىڭ سوزىلۋىنا، سوسىن مەرزىمى جەتىپ، «قىلمىس قۇرامى تابىلمادى» دەپ جابىلۋىنا مۇددەلى ىقپالدى ادامدار بار ەكەنىن سەزەمىن.
ولاردىڭ ماعان قارسى جاساپ جاتقان شابۋىلىنا دا، مەنى بارلىق جەرگە جامانداپ، ءتىپتى جانىمداعى ادامداردى دا مەنەن الىستاتۋ ءۇشىن بارلىعىن جاساپ، ءتىپتى «قارا شاڭىراق» ۇجىمى ماۋسىمدا ۇيىمداستىرعان ەڭ ماڭىزدى ءىس-شارامنىڭ وتكىزىلمەي قالۋى ءۇشىن، اياقتان شالىپ جاتقانىنا دا وسى كۇنگە دەيىن، قازاقشىلىققا سالىنىپ، قوي، ۇيات بولار، قويار دەپ ۇندەمەي كەلەمىن.
ءتىپتى قالالىق دەڭگەيدەگى ءبىر كوميسسياعا ەكى جىل قاتارىنان مۇشە بولعان ەدىم. ول مۇشەلىكتەن شىعارىپ تاستاۋعا دا «ىقپالدىنىڭ» قولى تيگەنىن ءبىلدىم. ايتپەسە، وسى استانادا ۇلتتىق قۇندىلىقتى دارىپتەپ، بالالارمەن جۇمىس ىستەپ جۇرگەن مەندەي ادامدى «جۇمىس ىستەمەدى» دەپ شىعارا ما؟ شىدامنىڭ دا شەگى بار ەكەن. بۇگىن ايتپاسام، بۇل ءىستىڭ توقتاپ قالعالى تۇرعانىنا كوزىم جەتتى. سوندىقتان سارىارقا ىشكى ىستەر بولىمىندە قارالىپ جاتقان ءىس توقتاپ قالماسىن دەگەن ۇمىتتە جازۋعا ءماجبۇر بولىپ وتىرمىن، اعايىن. سوگە جامانداماڭىزدار. وسى ەكى جىل ىشىندە مەنىڭ باسىمنان كەشكەن جاعدايدى، مەن كوتەرگەن سىناق پەن اۋىرتپالىقتى ەشكىمنىڭ باسىنا بەرمەسىن. قوعامدىق بىرلەستىك قولىمدا بولماعاندىقتان، قانشاما نارسە جوعالتتىم. وسى زاڭسىز ءىستىڭ ارتىندا قر پرەمەر-ءمينيسترى ەرالى توعجاننىڭ كەڭەسشىسى، قازاق حالقى اسسامبلەياسى جانىنداعى انالار كەڭەسىنىڭ ءتورايىمى، پرەزيدەنت جانىنداعى ايەلدەر ىستەرى جانە وتباسىلىق دەموگرافيالىق ساياسات جونىندەگى ۇلتتىق كوميسسيانىڭ مۇشەسى نازيپا شانايدىڭ تۇرعانىنا سەنىمدىمىن.
جاڭا قازاقستان دەيمىز. جاڭا رەسپۋبليكا دەيمىز. ادىلدىك دەيمىز. ادىلدىك اۋىلى الىس پا دەپ قالامىن.
بۇگىندە بايان احاتايدى جانىنا ەرتىپ الىپ، رەسپۋبليكانى ارالاپ، انا، بالا، ۇرپاق ماسەلەسىن كوتەرىپ ءجۇر. بايان احاتاي «امانات» پارتياسىنىڭ رەسپۋبليكالىق ءبىر كەڭەسىنە مۇشە ەكەن. جاقىندا ءبىلىم مۇعالىمدەردىڭ تامىز كونفەرەنتسياسىندا ءوزى مۇشە بولىپ تابىلمايتىن، «قازاق حالقى اسسامبلەياسى» جانىنداعى انالار كەڭەسىنىڭ، دالىرەك ايتقاندا، ونىڭ ءتورايىمى ءنازيپا شانايدىڭ اتىنان ۇرپاق تاربيەسىنە قاتىستى «تاماشا» سوزدەر ايتىپ وتىرعانىن كوردىم. اماناتقا قيانات جاساعان جاننىڭ ۇرپاق تاربيەسىنە قاتىستى ءسوز ايتۋعا قانداي قاقى بار؟ ايدىڭ كۇننىڭ امانىندا بىرەۋدىڭ يدەياسىن ۇرلاپ، تارتىپ الىپ، رەيدەرلىكپەن اينالىسىپ جۇرگەن ادامدار قالاي ەلگە اقىل ايتىپ، ونەگە كورسەتپەك؟
قۇرمەتتى اعايىن، بۇل مەنىڭ جان ايعايىم. باستىسى، «اققا قۇداي جاق بولىپ»، ىقپالدىلاردىڭ ارالاسۋىمەن قوزعالعان ءىس توقتاپ قالماسىن. ويتكەنى ماعان ساتقىندىق جاساعان جان كۇنى ەرتەڭ باسقاسىنا دا ساتقىندىق جاساپ، باسقا بىرەۋدى جىلاتپاسىنا كىم كەپىل؟!. مەن ءتوزىمدىمىن، قيىندىققا سىنبادىم. تىزەرلەپ قالسام دا، جىعىلمادىم. قايتا تۇردىم. ال باسقا ادام مۇنداي سىناققا توزە الا ما ەكەن؟!", - دەپ جازدى تۇرار ساتتارقىزى.
"ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى
