«AMANAT» پارتياسىنىڭ ورتالىق اپپاراتىندا قوعامدىق ساياسات ينستيتۋتىنىڭ بازاسىندا ىسكە قوسىلعان «TALQYLAU» ديالوگ الاڭىنىڭ كەزەكتى وتىرىسى ءوتتى. اشىق پىكىرتالاس بارىسىندا ساراپشىلار، مەملەكەت جانە قوعام قايراتكەرلەرى، ءماجىلىس دەپۋتاتتارى الداعى جالپىۇلتتىق رەفەرەندۋمنىڭ ماڭىزىن تالقىلادى.
پارلامەنت سەناتىنىڭ توراعاسى ماۋلەن اشىمباەۆ ءوز سوزىندە جالپىۇلتتىق رەفەرەندۋم ارقىلى كونستيتۋتسياعا ەنگىزۋ ءۇشىن ۇسىنىلىپ وتىرعان تۇزەتۋلەر جاڭا قازاقستاننىڭ نەگىزگى قۇندىلىقتارى – اشىقتىق پەن دەموكراتياعا تابان تىرەيتىنىن جەتكىزدى.
«كونستيتۋتسيالىق رەفورما اتا زاڭعا تۇزەتۋلەر ەنگىزۋمەن شەكتەلمەيدى. الداعى ۋاقىتتا پارلامەنت بىرقاتار جاڭا زاڭ قابىلداپ، قولدانىستاعى كەيبىر زاڭنامالارعا وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزەدى. بۇل جۇمىس جىل سوڭىنا دەيىن جالعاسادى. جاڭعىرۋدىڭ ماقساتى – اشىق، تەڭگەرىمدى، دەموكراتيالىق ساياسي جۇيە جانە باسەكەگە قابىلەتتى، ءادىل، سىبايلاس جەمقورلىقسىز ەكونوميكالىق ورتا قۇرۋ. سوندىقتان ازاماتتارىمىزدىڭ 5 ماۋسىم كۇنى رەفەرەندۋمگە بەلسەندى قاتىسىپ، جاڭا قازاقستان ءۇشىن داۋىس بەرۋى اسا ماڭىزدى»، -دەدى سەنات سپيكەرى.
ءوز كەزەگىندە «AMANAT» پارتياسىنىڭ اتقارۋشى حاتشىسى اسحات ورالوۆ ۇسىنىلعان تۇزەتۋلەرگە داۋىس بەرە وتىرىپ، قازاقستاندىقتار «ەكىنشى رەسپۋبليكا» ءۇشىن قۇقىقتىق نەگىز قامتاماسىز ەتەتىنىن اتاپ ءوتتى.
«كونستيتۋتسيالىق رەفورما جانە بۇكىلحالىقتىق رەفەرەندۋم وتكىزۋ قازاقستاننىڭ ادىلدىك ورناعان ەل بولۋعا بەتبۇرعانىنا ازاماتتاردىڭ سەنىمءىن وياتتى. ءبىزدىڭ پارتيامىز – مەملەكەت باسشىسىنىڭ قوعامدىق تىرەگى. سوندىقتان اماناتتىقتار بۇكىل ەل اۋماعىندا كونستيتۋتسيالىق تۇزەتۋلەردى ءتۇسىندىرۋ جۇمىستارىنا بەلسەندى قاتىستى. وڭىرلەردە حالىقپەن كەزدەسە وتىرىپ، ءبىز قازاقستاندىقتاردىڭ الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق قانا ەمەس، قوعامدىق-ساياسي سالالارداعى وزگەرىستەرگە دە ۇلكەن سۇرانىسى بار ەكەنىنە تاعى دا كوز جەتكىزدىك», دەپ اتاپ ءوتتى اسحات ورالوۆ.
پارلامەنت سەناتىنىڭ دەپۋتاتى ءلاززات قالتاەۆانىڭ پىكىرىنشە، رەفەرەندۋمنىڭ باستى ماقساتى – ەل بولاشاعىنا قاتىستى ماسەلەلەردى شەشۋگە ءاربىر ازاماتتىڭ اتسالىسۋىنا مۇمكىندىك بەرۋ.
«مەن – كەز كەلگەن وزگەرىستەر مەن رەفورمالاردىڭ سىنشىسى بولاتىن ازاماتتىق سەكتوردىڭ وكىلىمىن. بىراق قازىر ازاماتتىق قوعام ادام قۇقىقتارى جونىندەگى ۋاكىل ينستيتۋتىن كۇشەيتۋ، جەرگىلىكتى ءوزىن-ءوزى باسقارۋدى دامىتۋ، كونستيتۋتسيالىق سوت قۇرۋ بولىگىندەگى تۇزەتۋلەردى تولىق قولدايدى. ءبىز حالىقپەن كەزدەسۋلەردە مىندەتتى تۇردە ءوز قۇقىن پايدالانىپ، رەفەرەندۋمعا قاتىسۋ كەرەك ەكەنىن ايتامىز»، دەدى ءلاززات قالتاەۆا.
قر جوعارعى سوتى جانىنداعى سوت تورەلىگى اكادەمياسىنىڭ رەكتورى، كونستيتۋتسياعا وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزۋ جونىندەگى جۇمىس توبىنىڭ مۇشەسى زاۋرەش بايمولدينانىڭ ايتۋىنشا، ۇسىنىلىپ وتىرعان تۇزەتۋلەر ساياسي جۇيەنى تەرەڭ وزگەرتۋگە، قوعامداعى ەكونوميكالىق، الەۋمەتتىك جانە مادەني قاتىناستاردى جاڭارتۋعا باعىتتالعان.
«ءىس جۇزىندە بۇل تۇزەتۋلەر كەشەنى قازاقستاندا قوعامنىڭ جاڭا مودەلىن قۇرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. ازاماتتاردىڭ قۇقىقتارى مەن بوستاندىقتارىن قورعاۋدى قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن قۋاتتى تەتىكتەر جاسالادى. بۇل ەلىمىزدىڭ بۇكىل حالقىنىڭ قالاۋى دەپ ويلايمىن»، دەدى زاۋرەش بايمولدينا.
«QAZAQSTAN» ۇلتتىق تەلەارناسىنىڭ باس پروديۋسەرى ماقسات تولىقباي الەۋمەتتىك ادىلەتتى مەملەكەت ۇراندارعا نەگىزدەلە المايتىنىن، ونى زاڭ جۇزىندە بەكىتۋ كەرەك ەكەنىن اتاپ ءوتتى.
«ءبارىمىز وزگەرىستى قالايمىز، بىراق اركىم وزىنەن باستاۋ كەرەك. العاشىندا تۇزەتۋلەردىڭ ءمانىن ءبارى بىردەي تۇسىنبەدى. بىراق اۋقىمدى ءتۇسىندىرۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلدى. ەندى ءوز ەلى، بالالارىنىڭ بولاشاعى ءۇشىن الاڭدايتىن ءاربىر ادام مىندەتتى تۇردە سايلاۋ ۋچاسكەسىنە بارىپ، ءوز داۋىسىن بەرەدى»، دەپ ەسەپتەيدى جۋرناليست.
قولدانبالى ەتنوساياسي زەرتتەۋلەر ينستيتۋتىنىڭ ديرەكتورى تالعات قاليەۆتىڭ پىكىرىنشە، رەفەرەندۋم – بۇل سايلاۋ مادەنيەتى مەن ازاماتتىق جاۋاپكەرشىلىك دەڭگەيى تۇرعىسىنان بۇكىل قوعامىمىز ءۇشىن جاقسى سىناق ءارى ساباق.
«دەگەنمەن ەڭ باستىسى، وزگەرىستەر بىرجاقتى تارتىپتە تەك بيلىكتەن بولمايدى. تيىسىنشە، حالىق ۇدەرىستەرگە بەلسەندى ارالاسۋى كەرەك. ويتكەنى ەلدىڭ ءومىرىن ءبىر جاعىنان عانا جاقسارتۋ مۇمكىن ەمەس، بۇل – ءاربىر ازاماتقا قاتىستى ءىس»، دەپ اتاپ ءوتتى تالعات قاليەۆ.
ل.ن.گۋميلەۆ اتىنداعى ەۇۋ قازاقستان حالىق اسسامبلەياسى كافەدراسىنىڭ مەڭگەرۋشىسى ناتاليا كالاشنيكوۆا «TALQYLAU» ديالوگ الاڭى وتە وزەكتى ەكەنىن جانە ول كونستيتۋتسيالىق نورمالاردى قوعامنىڭ قالاي قابىلدايتىنىن تۇسىنۋگە كومەكتەسەتىنىن ايتتى.
«مەن العاشقى رەفەرەندۋمعا قاتىستىم. ول كەزدە ەلىمىز ەندى عانا تاۋەلسىزدىككە قول جەتكىزىپ، قوعام جاڭا كونستيتۋتسيانى وڭ قابىلدادى. قازىرگى رەفورمالار بۇگىنگى جاعدايلارعا جەدەل جاۋاپ بەرۋ كەرەك ەكەنىن كورسەتتى جانە حالىق ونىڭ ماڭىزدىلىعىن تۇسىنەدى دەپ ويلايمىن»، دەدى ناتاليا كالاشنيكوۆا.
ءوز كەزەگىندە ءماجىلىس دەپۋتاتى، «TALQYLAU» الاڭىنىڭ مودەراتورى ساياسات نۇربەك، «حالىقتىڭ جارتىسىنان كوبى – تاۋەلسىز قازاقستاندا دۇنيەگە كەلگەن، قۇندىلىقتارى مۇلدەم باسقا ۇرپاق. بىراق ءدال قازىر ءبارىمىز بىرىگىپ، ورتاق بولاشاق ءۇشىن رەفەرەندۋمدى قولداپ، كونستيتۋتسيالىق وزگەرىستەر ءۇشىن داۋىس بەرۋىمىز كەرەك», دەگەندى ايتتى.
ەسكە سالا كەتەيىك، «TALQYLAU» ديالوگ الاڭىن قۇرۋ باستاماسى «AMANAT» پارتياسىنىڭ 1 ناۋرىزدا وتكەن كەزەكتەن تىس سەزىندە پارتيالىق ترانسفورماتسيا باعدارلاماسى تارماقتارىنىڭ ءبىرى رەتىندە كوتەرىلگەن بولاتىن. الاڭدا ساراپشىلار، دەپۋتاتتار، مەملەكەتتىك ورگاندار مەن ۇەۇ وكىلدەرى ازاماتتاردى تولعاندىراتىن وزەكتى ماسەلەلەردى شەشۋ جونىدە ۇسىنىستار ازىرلەۋ ءۇشىن تۇراقتى تۇردە كەزدەسىپ وتىرادى.
"ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى
