(Smaǵul Elýbaevtiń «Ajalǵa qarsy amal» áńgimesi negizinde jazyldy)
Adamdy ańdyp ajal júr. Dál osylaı bastalatyn Smaǵul Elýbaevtiń «Ajalǵa qarsy amal» shyǵarmasy meniń kóńilime bir tereń oı uıalatty. Ólimnen keıingi máńgilik ómir shynymen bar ma eken? Pende baqılyq ǵumyrdy keshýge laıyq bolý úshin bu dúnıeniń synaǵyna kele me ? Dinsizder ajal jaıynda ne oılaıdy? Osy sekildi alýan túrli suraqtar aqyl-esimdi túgel torlap aldy.
Keı adam ajaldyń atynan qorqyp, «qaryzǵa» berilgen ómirdi laıyq súrý úshin sájdege bet qoıyp, tilin kálımaǵa mashyqtaıdy. Jumyrbasty pendelerdiń endi bir toby asyǵyp ajal kelgenshe asyqpaı jalǵan dúnıeniń arzan qyzyǵyna bas qoıyp, áýel basta tizesin búgip qoıady. Bul eki taraptyń qaısysy rasynda ajaldyń «alapatynan» seskenetini kúmánsiz. Senetin adam – sabyrshyl. Jazýshy shyǵarmasynda musylmandyq paryzdaryn úzbeı ótep, Allaǵa túbegeıli moıynsunǵan aq basty aqsaqaldardyń ajalmen qaýyshýyn sıpattaıdy, ózi bastan keshirgen shırek ǵasyrlyq oqıǵany oqyrmanǵa joldaıdy. Jany murnynyń ushyna kelgen pendeniń táni aýyrsynyp, qıyndyq qursaýyna shyrmalǵanymen, rasynda, rýhy mamyrajaı kúı keship, tirshilik ǵumyrynan beıtanys bir tynyshtyq rahatyna bólenedi deıdi. Degenmen de o dúnıeni kózimen kórip kelip, óz aýzymen sıpattap jatqan adamdy áli jolyqtyrmadyq. Túpki sanada bir jyltyraǵan úmit shyraǵy janǵandaı áserdemin. E, ajal degen ádette adamdar aıtatyn jantúrshiktirerlik sezim emes-aý, myna dúnıedegi sońǵy úzilgen dem arǵy dúnıedegi máńgilik tynystyń bastamasy shyǵar degen pikirge jantaıa ketemiz. Óıtkeni aýzyna Allasy bar adam úshin ómir bizdiń dúnıemen shektelmeıdi. Osy tusta avtordyń pikirimen qos qoldap kelise ketemin: bu dúnıede ımandy adam – baqılyq ǵumyrda baqytty. Dinı adam sońǵy demin qorqynyshsyz, asqan sabyrlyqta úzip, o dúnıege bostandyq, tynyshtyq sezimimen attanady.
Jazýshy shyǵarmasynda Sokrat oıshyldyń pikirin dóp túsirip qoldanǵan: «Bizdiń rýhymyz biz ómirge kelmesten buryn bar bolsa, biz ómirden ótkennen keıin de bolatyny haq».
Iaǵnı, ajal – aýzyn ashsa jutyp qoıyp jol qylatyn aıdaHar emes, tek pende tirshilik ete alatyn eki birdeı dúnıe arasyndaǵy dáneker, bu dúnıeni o dúnıemen jalǵastyrýshy kópir. Ajal – synaqtan qaıtqan adamzat balatyn «naǵyz» dúnıege jetkizer qysqa ǵana jol. Júreginiń túpkirine dindi nyq bekitken, ólimnen keıingi ómirge senetin adam úshin ajal – qysqa kidiris.
Danat Janataev, Ál-Farabı atyndaǵy Qazaq ulttyq ýnıversıtetiniń doenti, fılosofııa ǵylymdarynyń kandıdaty;
Aızada Oralbekova, Ál-Farabı atyndaǵy Qazaq ulttyq ýnıversıtetiniń magıstranty.
