Beıbit kúnde bolǵan jarylys saldarynan 15 azamatymyz qaza taýyp, 98 adam jaraqat aldy.
2021 jyldyń 26 tamyzynda saǵat 19:10-da Baızaq aýdany Qaınar aýylynda ornalasqan Qazaqstan Respýblıkasy Qorǵanys mınıstrliginiń No28349 áskerı bóliminiń (ınjenerlik brıgada) oq-dári qoımasy jandy. Áskerı qoıma 250 turǵyny bar Qaınar aýyly 1 shaqyrymǵa jetpeıtin qashyqtyqta ornalasqan.
Saldarynan apat bolǵan jerdiń mańyndaǵy barlyq jol, sonyń ishinde temirjol ýaqytsha jabyldy. Jaqyn mańdaǵy Bazarbaı, Úsh-Bulaq, Jańaturmys aýyldarynyń turǵyndary evakýaııalandy.
Órt ornyna Jambyl oblysy TJD Órt sóndirý bólimsheleriniń kúshteri men quraldary joǵarǵy shaqyrý nómiri boıynsha 34 birlik avtotehnıka jáne 114 adam jiberildi, 15 jedel járdem brıgadasy jumyldyryldy. Ókinishke qaraı, 49 órt sóndirý qyzmetkeri túrli jaraqatpen aýrýhanaǵa tústi.
Bul oqıǵaǵa qatysty Qorǵanys mınıstri Nurlan Ermekbaevtyń sózinshe, áskerı qoımada jarylǵan oq-dáriler 2 jyl buryn Arys ákelingen eken.
Qaıǵyly jaıtqa baılanysty prezıdent Qasym-Jomart Toqaev: «Jambyl oblysy Baızaq aýdanyndaǵy adam ólimine ákep soqtyrǵan qaıǵyly oqıǵaǵa baılanysty 29 tamyzdy Jalpyulttyq aza tutý kúni dep jarııalaımyn. Qaza bolǵan áskerı qyzmetshiler men qutqarýshylar eren erlik pen naǵyz janqııarlyq kórsetti. Erlerimizdiń esimi el jadynda máńgi saqtalady», - dep jazdy.
Qazirgi ýaqytta atalmysh oqıǵaǵa baılanysty qylmystyq is qozǵaldy.
Esterińizge sala keteıik dál osyndaı oqıǵa 2 jyl buryn Arys qalasynda da qaıtalanǵan edi...
ARYSTAǴY ÁSKERI QOIMANYŃ JARYLYSYNA NEShE ADAM SOTTALDY?
1 jylǵa sozylǵan sot proesinen keıin, "Jarylys qaýpi bar nysandarda qaýipsizdik qaǵıdalaryn buzý" (281-bap), "Nemquraılyq" (371-bap) baptary boıynsha 16 adamnyń 12-ine 4-10 jyl aralyǵynda túrme jazasyn berdi, 4-i shartty túrde sottaldy. Shartty jaza merzimi 4 pen 7 jyl aralyǵy. Olardyń 15-i – áskerı qyzmetker bolsa, bireýi – kásipker. Sotqa jetken qujattarda órtengen oq-dárilerdiń quny 1 mıllıard 100 mıllıon teńge (2 mln 600 myń dollar) dep eseptelgen.
2019 jyly 24 maýsymynda Arystaǵy áskerı oq-dári qoımasy jarylyp, sonyń saldarynan 4 adam qaza tapqan. Olardyń 2-ýi – áskerı, 1-ýi – beıbit turǵyn, al " bala evakýaııalaý kezinde jol apatynan mert boldy.
Jarylys bolǵan kúni qaladaǵy úılerdiń 85%-y zaqymdalyp, Arystyń 40 myńnan astam turǵyny Shymkent qalasy men tóńiregindegi eldimekenderge evakýaııalandy.
Resmı málimet boıynsha, qaladaǵy 7 527 úı men kópqabatty 103 turǵyn úı zaqymdanǵan. Paıdalanýǵa jaramsyz bolyp qalǵan 420 úı men 3 kópqabatty turǵyn úı qulatylǵan.
Jaısyz oqıǵadan soń, "Arys qalasyn qalpyna keltirý úshin, 34,5 mlrd teńge qajet degen boljam aıtylǵan edi"
ARYS OQIǴASYNAN KEIIN QANDAI ShEShIMDER QABYLDANDY?
- 2019 jyly Qorǵanys mınıstri Nurlan Ermekbaev Arys qalasy mańynan 28 myń tonna oq-dárini ózge jerge kóshiretinin aıtty.
- Prezıdent Qasym-Jomart Toqaev Qorǵanys mınıstrligi jarylysqa jol bergeni úshin Nurlan Ermekbaevqa qatań sógis jarııalady.
- Arystaǵy jarylystan keıin elimizdiń barlyq aımaqtaryndaǵy 44 áskerı qoımaǵa tekserý júrgizilip, 2023 jylǵa deıin oq-dárini saqtaý boıynsha keshendi jospar quryldy.
- 2020 jyl. 15 qańtar. Májilis spıkeri Nurlan Nyǵmatýlınnyń QR Parlamenti Májilisiniń plenarlyq otyrysy barysynda aıtqan sózi: "Bizde maýsym aıynda Arys oqıǵasy boldy. Sizder, normatıvtik-quqyqtyq aktiler deńgeıinde bolsyn, qajetti is-sharalardy osy ýaqytqa deıin áli de istemegensizder. Taǵy bir Arys oqıǵasyn kútip júrsizder me? Sizderde eki kategorııa boıynsha ereje bar, biri – tyıym salynǵan aımaqtar, ekinshisi – aýdandar. Tyıym salynǵan aımaqtar boıynsha 400 metrge deıin, tyıym salynǵan aýdandar boıynsha 3 kılometrge deıin eshqandaı obekt bolmaýy tıis. Alaıda bul erejeler múldem saqtalmaıdy. Elimizde 58 oq-dári saqtaý obektisi bolsa, sonyń 18-ininiń aınalasynda túrli obektiler bar eken. Olardyń kóbi óndiristik nysandar, turǵyn úıler, jol jáne energetıkalyq ınfraqurylym. Basqa sózben aıtqanda, ereje bar da, al baqylaý tetikteri ornatylmaǵan".
ELIMIZDE ÁSKERI QOIMALAR NEShE RET JARYLǴAN?
- 2001 JYL. 8 TAMYZ. Qaraǵandy oblysy, Balqash qalasynan 45 shaqyrym jerde ornalasqan Toqraý aýylyndaǵy áskerı qoıma 1 aptadaı órtke oranǵan. Ol jerde Aýǵan soǵysynan qalǵan Keńes áskeriniń snarıad pen mınalary, 1998 jyly Armenııada bolǵan iri jer silkinisi saldarynan májbúrli túrde kóshirilgen áskerı quraldar bolypty. Órttiń qatty bolǵany sonshalyqty eshqandaı órt sóndirý kólikteri jaqyndaı almaǵan. Al sol kezdegi premer-mınıstr Qasym-Jomart Toqaev Toqraý aýylynan 35 shaqyrym qashyqtyqta operatıvti shtab qurypty.
- 2009 JYL. 20 NAÝRYZ. Arys qalasynan 7 shaqyrym qashyqtyqta ornalasqan “Kazarsenal” JShS qoımasynda áskerı snarıadtardy ýtılızaııalaý barysynda 3 jarylys bolyp, oqıǵa saldarynan 4 adam kóz jumdy, 16 adam aýrýhanaǵa tústi.
- 2009 JYL. 8 ShILDE. Almaty oblysy, Ile aýdanyna qarasty Qaraoı poselkesinde UQQ qarasty shekaralyq qyzmettiń áskerı qoımasyndaǵy jarylystan 20 jastaǵy áskerı qyzmetshi qaza tapqan.
- 2013 JYL. 27 TAMYZ. Jambyl oblysy Qordaı aýdanynyń "Otar" stanııasynda ornalasqan "Qazaqjarylysónerkásibi" AQ aýmaǵynda oq-dárilerdi joıý jumystaryn júrgizý barysynda jarylys boldy. 8 adam aýyrlyǵy ártúrli termııalyq kúıik alyp, onyń 4-ýi kóz jumdy.
- 2014 JYL. 26 MAÝSYM. Arys qalasyndaǵy "Qazaqjarylysónerkásibi" akıonerlik qoǵamy aýmaǵynda jarylys bolyp, sol mekemedegi 32 jastaǵy áıel men 26 jastaǵy er adam qaza tapqan. 1 adam jaraqat aldy. Qaza tapqandardyń otbasyna - 1 mln teńge, zardap shekkenge - 200 myń teńge kóleminde aqsha berildi.
- 2015 JYL. QARAShA. Arys qalasyna qarasty polıgon aýmaǵynda jarylys bolyp, 1 adam mert boldy.
- 2019 JYL. 24 MAÝSYM. Arys qalasynan birneshe metr ǵana qashyqtyqta ornalasqan áskerı qoımadaǵy jarylys.
- 2021 JYL. 26 TAMYZ. Jambyl oblysy, Baızaq aýdany, Qaınar aýylynan 1 shaqyrym qashyqtyqta ornalasqan áskerı qoımanyń jarylysynan 13 adam qaza taýyp, 98 adam jaraqat aldy.
Túıin: Sabaq almaǵan qatelik taǵy da azamattarymyzdyń ómirin jalmady... Arys, Taraz... Kelesi qaı qala?
Qanat BAIUZAQOV,
"Adyrna" ulttyq portaly
