“Peter Şlemildıŋ basynan ötken qyzyqty tarihy” atty oquǧa tūrarlyq, mänı bar kıtap. Şamisonnyŋ būl eŋbegın türlı baǧytqa sai taldauǧa bolady.
Şamisonnyŋ bärıne ortaq «ömır» atty şaŋyraqty türlı baǧytqa, tapqa bölıp alǧan adamdardyŋ közqarasyna sai keiıpkerlermen jaza bıluı – şeberlık.
Şyǧarmadaǧy sūr kigen adam - siqyrşy. Siqyrşynyŋ basty mındetı – adamdy aldau, arbau. Sendıru, sezımıne erık berıp, emosiiasyn şyǧaru. Al adamnyŋ ışkı jan düniesındegı tylsym küşterdı qozǧau – jynnyŋ ıs-äreketı. Sondyqtan bolar, synşylar ony äzäzıl dep ataǧany.
Adamnyŋ eŋ qymbat bölıgı – jan jäne mi. Eger, sızdıŋ älsız tūsyŋyz miyŋyzǧa baqylau jasap, janyŋyzǧa ielık ete almasaŋyz, demek ony arbau oŋai dünie. Jaman ataulyǧa bırden jolyǧasyz. Jä, mi men jan bölek äŋgıme, köleŋke şe? Köleŋke bızdıŋ egızımız ǧoi. Egızıŋe ielık etu qolyŋnan kelmese, onyŋ da basqa qūzyrǧa ötıp ketuı jeŋıl. Şamissonyŋ şyǧarmasyndaǧy basty keiıpker de siqyrǧa aldanyp, köleŋkesın äzäzılge beredı. Bailyqqa közı bailanǧan qarapaiym qala tūrǧyny, «tūrǧyn» degen atauǧa da zar bop, öz ortasynan bırjolata alşaqtaidy. Köleŋkesı joq adam boluy – qoǧamnyŋ üreiın ūşyrady. Qalypty dünie...
Qysqaşa mazmūn osy. Al däl osy şyǧarmanyŋ qazaqy versiiasy şyqsa ony qalai örbıtemız? Mysal keltıreiık.
Sūr kigen adam – saqaly sapsiǧan, balaǧy qysqa, namazy özge, ūlty joq, distruktivtı aǧymda adasyp jürgen adam. Onyŋ siqyry, bır auyz sözımen-aq qasyna on adamdy bırden jiyp aluy. Öz aǧymyna tartuy. Al ūsynatyn düniesı jūmyssyz aqşa, eŋbeksız mäşıne, sapasy joq saiahat. Saiahaty – soǧys. Tek aldanǧan adamdar ony keş tüsınedı. Oŋai aqşaǧa ūmtylǧan adamdar oŋbaidy. Dını, ūlty, dılı, tıptı özı de qūrtylyp ketedı. Sūr kigen adam bızdıŋ qoǧamda – säläfit.
Peter Şlemil syndy qarapaiym azamattardy qyzyqtyratyn jūmyssyz jemıs, jeŋıl jürıs, bıraq qyruar aqşa. Äzäzılge aldanyp, baqytty küi keşem deulerı miǧa qonbaidy.
Bendel men Minna bızdıŋ qoǧamda da kezdesetını anyq. Öitkenı on adamnyŋ ışındegı ekeuınıŋ sanasy bar. Olar oilanu arqyly, oŋai dünie joq ekenın aŋǧarady da özderı jönıne ketedı. Olarǧa bastysy adam bop qalu. Adamnyŋ küiın keşu.
Şyǧarma happy end-pen aiaqtaldy. Sūr adamǧa adasqan adamdar öz jolyn adami tūrǧyda qaitardy. Bızde de solai. Adasqandar türlı ekstremistık operasiialar arqyly elge oralady. Qaraŋǧy qapastaǧy ötken künderınen sūhbat berıp, oŋ jolǧa tüskenderın aityp, aqtalyp älek. Jännatty ızdep, bailyqqa kenelemız degenderdıŋ barlyǧy – qara küie.
PS: Men oqyǧan är düniemnen qoǧamdyq derttı nemese qoǧamdyq quanyşty körıp, bailanystyrǧym keledı. Älemde adasuşylar men arandatuşylar öte köp. Olardyŋ ūsynatyn düniesı – aqşa, bailyq. Būl jerde äleumettık problemanyŋ da bary aiqyn. Tepe-teŋdık joq qoǧamda ünemı tüzu jolda jüretın adamdardyŋ bola bermeitını de haq. Sūr adamdar köp, aldanbau sanadan!
Inju ÖMIRZAQ,
”Adyrna” ūlttyq portaly
