Kedendık odaq arqyly Qazaqstan Reseidı barlyq tarapynan būrynǧy SSSR kezındegıdei asyrap otyr
Reseige matalyp qaldyq, ol az bolǧandai özımızdıŋ ūrylarǧa taǧy da oŋbai tonaldyq.
Būryn dollar 150 teŋgenıŋ kezınde Dubaidan salonnan 25 000$-ǧa su jaŋa kölık alyp, keiın İran arqyly parommen Aqtauǧa kelgesın barlyq 'kedendeu' jūmystaryna asyp ketse, 1500-2000$ töleitın edık.
Bylai qarasaŋ salyq tauardyŋ max 8%-ın qūrap tūr. Logikaǧa sai sifr, al qazırgı salyq jobamen tauardyŋ 30-40%-ın qūraityn şyǧar. Tehnikalyq sipattaryna sai keide odan da köp boluy mümkın (bıletınder bolsa, naqty sifrlardy kommentke jaza otyrar).
Keiın 2014 jyldary qalai Resei Ukrainamen soǧysyp bastady bızde BÄRI aiaq astynan qymbatsyp şyǧa keldı. Dollar kettı şaryqtap. Oǧan qosa şet elderden keletın kölıktıŋ "rastamojka"-sy ūşynyp şyqty da esesıne Reseiden keletın kölıkterdı räsımdeu arzansi qaldy. Oilap qarasaŋ şet elderden (Reseiden basqa) keletın kölıkterdıŋ rastamojkasyn qymbatsytuǧa tük negız joq. Tranzit sol baiaǧy tranzit. Endı naryq aǧymyna sai salyq somasy säl-päl ösuı mümkın, bıraq "ne do takoi stepeni, esje. K tomu je rossiiskii tazik s boltami ne sravnit, naprimer, s leksusom ili toiotoi".
Endı osynyŋ barlyǧyn kezdeisoqtyq dep oilaisyzdar ma, dostar? Orekemder bızdı ot duşi schetchikke otyrǧyzyp qoiǧan ǧoi. Qalai bolǧanda da soǧys - öte qymbat ıs. Bıreudıŋ soǧysy üşın de bız tölep otyrmyz negızı...
Bızde ekonomikalyq täuelsızdık bar ma özı?
Dastan MYRZA,
Täuelsız sarapşy
