2019 jyldyń kúzinde Ońtústik Koreıaǵa issaparmen bardym. Birneshe kúnde sharýamdy bitirgen soń, aqyry kelip turmyn ǵoı, elge kólik jibere salaıyn dep sheshtim. Ondaǵy osymen aınalysatyn jigitter bizdiń eldegi kólikti zańdy rásimdeý - óte qymbatqa túsetinin aıtty.
Sodan, ne kerek, ári oılap, beri oılap qozǵaltqysh kólemi eń kishkentaı (sebebi, kedendik rásimdeý, taǵy basqa alymdar qozǵaltqysh kólemi kishkentaı bolsa arzandaý túsedi degendi estip alǵam) kólik jibermekke bekidim. Ondaǵy oıym, “áýeli bir ret kóreıin, bári sátti bolyp jatsa, artynan taǵy aldyrtarmyn” boldy.
Álqıssa, sodan Inchonnan bir Kia Morning atty 2018 jylǵy, bar-joǵy 11000 shaqyrym “shapqan” shaǵyn kólik taptyq. Qozǵaltqysh kólemi 1 lıtrden aspaıtyn, biraq GDi tektes, týrbo ornatylǵan, komplektaııasy óte jaqsy kólik boldy. Sodan ol kólikti 4800$ (sol kezdegi baǵammen 1 872 000 tg), jóneltý quny 1700$ (663 000 teńge), jıyny Almatyǵa 6500$ (2 535 000 tg) kelip toqtady.
Qyzyqtyń bári elge kelgen soń bastaldy. Maıda-shúıde shyǵyndary este qalmapty, iri bastylaryna toqtalaıyn. Kelgen boıda 710 000 tg kedendik alym úshin brokerge berdim, ol kólikti rásimdep berdi. Endi bolǵan shyǵar desem, kelgen kóligińniń bizdiń Kedendik Odaq atty qamytty moıynǵa kıgende mindettengen jańylyspasam, Euro 5 standartyna sáıkes keletindigin dáleldeıtin Sáıkestik sertıfıkatyn alý qajet eken (janar-jaǵar maılarymyzdyń sapasy keremet artyp ketipti-mis). Bul máseleni 2016 jyldan sońǵy jyldary monopolıst “avtoóndirýshilerdiń” quzyryna berip tastapty. Burynǵy sáıkestik sertıfıkatyn bere alatyr táýelsiz mekemelerdiń bárin japqan. Iaǵnı, káristiń “Hıýndaıyn” ákelseń, Nurlan Smaǵulovtyń “Astana motorsynyń”, “Kıasyn” ákelseń, Nıkolaı Balýshkınniń “Azııa Avtosynyń” “batasyn” alýyń kerek. Olaı bolmaǵan jaǵdaıda, kóligiń esepke qoıylmaıdy. Qysqasy, oǵan da jańylyspasam 200 000 tg shyǵyndadyq. Endi, avtoonǵa baryp, nómir alatyn shyǵarmyz desem, “ýtılsbor” tóleý kerek eken.
Sodan, salyp uryp, Raıymbek pen Rozybakıev kósheleriniń qıylysyndaǵy “Operator ROP” JShS-na keldim. Meniń tańdanysymda shek bolmady. Sebebi, bizdiń qudiretti memleket bizge - túbi kúmándi JEKE kompanııaǵa bir jyl da júrilmegen, qozǵaltqysh kólemi 1 lıtrden aspaıtyn jap-jańa kóligim úshin 380 000 tg “ýtılızaııalyq alym” tóleýge májbúr etti.
Osymen bolǵan shyǵarmyz degenmin. Sóıtsem, kórer “qyzyǵymyz” áli taýsylmapty. Kólik tirkeýge kelsem, “alǵashqy tirkeý” (pervıchnaıa regıstraııa) degen alym aldymnan shyqty. Sonyń ózine meniń “pochtı” jańa kóligime qosymsha 71000 teńge tólep, nómir men tehpasportqa memlekettik alym (12000 tg) taǵy tólep, áreń bitirdim ǵoı.
Sonda Koreıadan 2 535 000 teńgege kelgen meniń kishkentaı ǵana, jyly jańa kóligimdi Qazaqstanda rásimdeý úshin taǵy qosymsha 1 373 000 tg tóledim. Onyń 797 000 teńgesi keden, qarjy mınıstrligi sekildi memlekettik organdarǵa tólengen qarajat bolsa, qalǵan 580 000 teńgesi memleket qoldan lobbı jasap otyrǵan JEKE kompanııalardyń esebine ketken qarajat. Taǵy eske sala keteıin, bul osy kishkentaı ǵana kólikti sol kezdegi AEK (MRP) kólemi 2525 tg bolǵanda ketken qarajat. Al, qazir AEK 2917 tg ıaǵnı, qazir bul alymdarǵa odan da kóp soma ketedi.
Sonymen, dostar, nelikten, bizdegi avtokólik baǵasy qymbat ekenine kózderińiz jete bastady ma? Aldaǵy ýaqytta osy taqyrypqa egjeı-tegjeıli toqtalsam, el jıi minetin kólikterdiń alym-salyǵyn eseptep, nelikten mundaı baǵa shyǵatynyn anyqtap post jarııalap otyrsam sizderge qyzyqty ma? Pikirlerińizdi bildire otsańyzdar!
P.S. Ázirge mynaý siltemedegi petıııaǵa jabylyp qol qoıyp jibere berińizder. Sebebin, kelesi postymda jazatyn bolamyn.
https://www.otinish.kz/ru/petition/73
Nuraddın SADYQOV,
Táýelsiz sarapshy
