Qazir qazaq qoǵamy, atylǵaly turǵan janartaý ispetti. Elaralyq hám elishilik, ulttyq máselelerden bastap turmystyq deńgeıge deıinginiń barlyǵy qoǵamnyń, onda da qazaq qoǵamynyń qatań baqylaýynda.
Ásirese, el-jurt Aqorda hám Aqorda aınalasyna shoǵyrlanǵan aq jeıdeli az qaýymnyń (bıliktegiler) ár aıtqan sózi, ár basqan izin ańdyp qarap otyr. Sebebi de túsinikti. Saıasat sabaqtastyǵyn dáripteıtin qazaq bıligi men qalt-qult etip kún kórip júrgen qazaq qoǵamynyń arasy kún sanap alshaqtap barady. Halyqtyń bılikke degen senim kredıti taýsylar bolǵan...
Bıylǵy Jer kodeksiniń keıbir baptaryna salynǵan moratorıı merzimi aıaqtalatyny belgili. Qazaqstan halqynyń 2016 jyldan bergi jalǵyz talaby - aýyl sharýashylyq jáne ózge de maqsattarǵa arnalǵan jerlerdi jekege satý jáne sheteldik tulǵalarǵa jalǵa berýge tyıym salý. Osy maqsatta prezıdent Toqaevtyń pármenimen Zań jobasy ázirlenip, Májilis pen Senatta talqylanyp, maquldandy. Jer kodeksiniń aýyl sharýashylyǵy jerlerin jekege berý ıa bermeý máselesin talqylaǵan Jer komıssııasy uıymdastyryldy.
Mine, osy oqıǵalardyń barlyǵy derlik qoǵamnyń, onda da qazaq qoǵamynyń nazaryn Saparhan Omarov tizginin ustaǵan QR Aýyl sharýashylyq mınıstrligine burdy. Sondyqtan, atalǵan mınıstrliktiń ár basqan qadamyna qoǵam qyraǵy kózben qarap otyr.
Búgin de tikeleı mınıstr Omarov mınıstrligi men Mamın úkimetine qatysty mańyzdy aqparatty sóz etpekpiz. Ret-retimen:
Qazaqstanynń agroónerkásip keshenin damytý boıynsha memlekettik jobaǵa bıýdjetten 5 trıllıon teńge surapty. Bul týraly «QazTAG» agenttigi jazdy keshe.
Memlekettik bıýdjetten qarjylandyrý kezegi kelesideı bolmaq:
2021 jyly – 637,1 mıllıard teńge,
2022 jyly – 970,5 mıllıard teńge,
2023 jyly – 1 035,1 mıllıard teńge,
2024 jyly – 1 115,1 mıllıard teńge,
2025 jyly – 1 151,2 mıllıard teńge. Barlyǵy: 4 909,2 mıllıard teńge. Joba pasportynda solaı dep jazylypty.
Jospar boıynsha kútiletin ekonomıkalyq effekt (sapa jáne san jaǵynan):
-Eńbek ónimdiligin 2,5 esege kóterý,
-Qaıta óńdelgen agroónerkásip kesheni ónimderin eksporttaýdy 2 esege ulǵaıtý,
-Ekojúıege 350 myń fermerlik jáne úı sharýashylyqtaryn tartý,
-70 myń otbasylyq sharýashylyq qurý.
Kútiletin áleýmettik nátıje (san jáne sapa jaǵynan):
-Ishki naryqty tamyq ónimderimen (áleýmettik mańyzy bar ónimdermen) qamtýdy 80 paıyzǵa jetkizý,
-1 mln aýyldyq turǵyndy turaqty tabys kózimen qamtý,
-500 myń aýyldyq turǵyndy jumyspen qamtý.
Joba 5 baǵyt boıynsha júzege asyrylmaq kórinedi. Olar:
1) Eńbek ónimdiligin 2,5 esege kóterý, AÓK ıfrlandyrý, tehnıkalyq jáne tehnologııalyq jabdyqtardy jańartý deńgeıin kóterý, joǵary sapaly tuqymdardy qoldanýdy arttyrý, mıneraldy tyńaıtqyshtardy qoldaný deńgeıin arttyrý,qarqyndy mal sharýashylyǵy,jerdi utymdy paıdalaný, agroónerkásiptik keshendi damytý úshin agrarlyq ǵylymnyń áserin arttyrý t.b.
2) Ishki naryqty tamyq ónimderimen (áleýmettik mańyzy bar ónimdermen) qamtý.
3)Óńdelgen aýyl sharýashylyǵy ónimderiniń eksportyn eki esege arttyrý,eksportqa baǵyttalǵan ınvestıııalyq jobalardy júzege asyrý jáne eksporttyq kedergilerdi joıý, veterınarııany kúsheıtý jáne damytý, fıtosanıtarııany nyǵaıtý jáne damytý.
4)Iri ınvestıııalyq jobalardyń aınalasynda jeti ekojúıeni qalyptastyrý,
5) 1 mln aýyldyq turǵyndy turaqty tabys kózimen qamtý, aýylsharýashylyq kooperaııasyn damytý, aýyl turǵyndary arasynda kásipkerlikti damytýǵa jaǵdaı jasaý.
Joǵaryda atalǵan jobany júzege asyrý 2021-2025 jyldarǵa josparlanypty. Ol úshin bıýdjetten 5 trıllıon teńgege jýyq qarajat bólinbek. 5 trıllıon teńge degenińiz shamamen 12 mıllıard AQSh dollary degen sóz. Orasan zor qarjy. Qazaqstannyń jyldyq bıýdjetiniń teń jarymysyna para-par soma. Ony tıimdi paıdalaný Saparhan Omarov mınıstrliginiń qolynan kele me?
Nurgeldi ÁBDÁǴANIULY,
"Adyrna" ulttyq portaly
