Memlekettiń syrtqy qaryzy qarapaıym halyqtyń qaltasyn qaqpaýy tıis

2987
Adyrna.kz Telegram

Qazaqstan Respýblıkasy Premer-Mınıstriniń Birinshi Orynbasary Á.A. Smaıylovqa 


DEPÝTATTYQ SAÝAL

Qurmetti Álıhan Ashanuly!

«Aq jol» partııasy parlamentte júrip syrtqy qaryz problemasyn únemi kóterip otyrady. Búginde elimiz syrtqy kredıtorlarǵa 160 mlrd. AQSh dollarynan astam qaryz, bul JIÓ-niń shamamen 90,7 paıyzyn quraıdy jáne bul kórsetkish ósýdi jalǵastyrýda.

Osy úrdistiń teris sıpatqa ıe ekeni týraly bizdiń saýaldarymyzǵa sheneýnikter tek memlekettik qaryzdy esepke alý kerek degen túsiniktemelermen qutylyp ketýde, al kásiporyndardyń syrtqy qaryzy halyqqa áser etpeıtin sııaqty.

Alaıda, bul mundaı tujyrymdar ekonomıkalyq saýatsyzdyqty ǵana bildiredi, bul máselege «Aq jol» partııasynyń depýtattary men partııa Tóraǵasy birneshe ret nazar aýdarǵan bolatyn.

Mysaly, tek Eýropalyq qaıta qurý jáne damý banki (EQDB) jalpy somasy 9,4 mlrd. dollardan asatyn 280 jobany qarjylandyrdy, onyń 66 paıyzy – jeke sektorda.

Mundaı qaryzdar halyqtyń qaltasyn qaǵa ma joq pa ony eki jańa mysalmen keltirýge bolady: jeke kásiporyndar qaryz alýshy bolyp kóringenmen, qaryzdy tóleý  qarapaıym azamattardyń basyna júktelýde.

Máselen, elordada memlekettik-jeke seriktestik (MJS) jelisi boıynsha mektepter salý jobasy daıyndalýda, onda qurylys salýshy kompanııa bir mekteptiń qunyn 7,5 mlrd. teńgege baǵalady, bul rette qarapaıym mektepke memleket 1,5-ten 2 mıllıardqa deıin shyǵyndaıdy eken. Jalpy alǵanda, 30-40 mlrd. teńgeniń ornyna 150 mıllıardqa 20 mektep josparlanǵan. Demek, qala salyq tóleýshilerdiń qaltasynan 110-120 mlrd. teńge artyq alyp otyr. Bul ne degen jalǵan «ınvestıııalar»? Qalanyń ózine bireýdiń nesıesin jyldar boıy 4 ese artyq tólegennen góri 30-40 mıllıardtyq mektepterdi salǵan tıimdirek emes pe?

 

Taǵy bir mysal: Semeı qalasynda MJS jelisi boıynsha 6,8 mlrd. teńgege qoqys óńdeý polıgonyn (QTQ) salý josparlanýda, al Batys Qazaqstan oblysynda smetalyq quny 200 mln. teńgeni quraıtyn osyǵan uqsas polıgon salyndy.

Iaǵnı, Semeı polıgony tipti 4 emes, 34 ese qymbat turady!! Osy sala mamandarynyń esepteýinshe, ár túrli aýdandar men tehnologııalardy eskersek, jobanyń quny 11 esege artyq.

Áleýmettik jelilerde Semeı qalasy ákimdigi janyndaǵy «Keleshek» memlekettik kásipornynyń basshysy Maqsut Nyǵmetovtyń haty paıda boldy, onda ol batyldyq tanytyp, EQDB-ǵa sheneýnikterdiń qysymyna qaramastan, bul jobany jasaýdan bas tartatynyn habarlaıdy.

Ol tez arada jumystan shyǵarylatynyna qaramastan ákimdiktiń EQDB-men senarııi boıynsha tarıfterdiń 15 ese ósýine ákeletin kelisimge qol qoıýdan túbegeıli bas tartatynyn jazady!

Kommýnaldyq kásiporyn basshysy tarıfterdiń josparly túrde tym tez ósýiniń sebebin polıgon qurylysyna arnalǵan sybaılas jemqorlyq smetalarynyń birneshe ese artýymen tikeleı baılanystyrady.

Bul sheneýnikterdiń syrtqy qaryzdardy óte kúmándi maqsattarda qalaı paıdalanatyndyǵynyń aıqyn mysaly. Bul nesıeler úshin aqyr sońynda qarapaıym azamattar jaýap berýde.

Shyn máninde, mundaı qaryzdar halyqtyń aqshasyn bireýdiń jeke qaltasyna tartý quralyna aınalady. Azamattardyń moınyna artatyn syrtqy qaryzdardyń kóleminiń kóbeıýiniń esebinen ákimdikter taqyrǵa otyryp jatyr.

Keshe ǵana úkimet EQDB-men seriktestik týraly 2025 jyldyń sońyna deıingi merzimge kezekti keńeıtilgen negizdemelik kelisimge qol qoıǵany qýantady.

Shetelden tartylatyn ınvestıııalar jáne olar boıynsha jobalardy iske asyrý bizdiń memlekettik múddelerimizge jáne birinshi kezekte jalpy qoǵamnyń múddelerine jaýap berýi tıis dep sanaımyz.

Qurmetti Álıhan Ashanuly, joǵaryda atalǵandarǵa baılanysty «Aq jol» QDP depýtattyq frakııasy tómendegilerdi suraıdy:

1) Tarıfterdiń turaqtylyǵy jáne bul júktemeni Qazaqstan azamattaryna salmaý turǵysynan MJS sheńberinde syrtqy qaryz alý tásilderin qaıta qaraý;

2) Qazaqstan Respýblıkasy Sybaılas jemqorlyqqa qarsy is-qımyl agenttiginiń nazaryn kórsetilgen mysaldarǵa aýdarý (Semeı qalasynan kásiporyn basshysynyń haty qosa berilgen).

3) Áleýmettik jelilerde jarııalanǵandaı, «Keleshek» kásipornynyń basshysy Maqsut Nyǵmetov tıimsiz shartqa qol qoıýdan bas tartqannan keıin ony polıııa qyzmetkerleri ákimdik zalynan alyp ketken. Osyǵan baılanysty, adal adamdy sheneýnikterdiń qýdalaýynan qorǵaýdy talap etemiz.

 

Qurmetpen,

«Aq jol» QDP frakııasynyń depýtattary

Pikirler