Bul halyqaralyq Freedom House uıymynyń shyǵarǵan reıtıngisi. Bul reıtıng halyqaralyq qýdalaýda júrgen, óz elinde saıası qýdalaýǵa ushyraǵan saıasatkerler men azamattardy negizge alyp júrgizilgen.
Sonyń ishinde óz eliniń bıligine qaýipti, ashyq syn aıtqan, demokrat azamattardy "terrorıst", "ekstremıst" degen aıyppen qýdalaýǵa sebep tapqan eldiń kóshin Reseı bıligi bastaǵan.
Keıingi orynda dıktatýra qazyǵy myqty qaǵylǵan - Iran tur. Ókinishke oraı, bul qatarda bizdiń Qazaqstan da ornyn tapty.
Qazaqstanda saıası qadýlaýǵa ushyraǵan tulǵalardyń ishinde eń birinshi Muhtar Áblıazovtyń aty atalǵan. Saıası qýdalaýdy shekaradan tys júrgizetin elderdiń eń birinshi jetiligin Reseı, Iran, Pákstan, Qytaı, Ázerbaıjan bastap tur. Sonyń ishinde shekaradan tys saıası qýdalaýda kóshti Qytaı bastapty.
Qytaı bıligi ózinen ósip shyqqan mıllarder azamattardyń AQSh-qa ketkenine qynjylatyn sııaqty. Qazir Qytaıda mıllıarderlerge de qater tóngen. Onyń ishinde Alibaba halyqaralyq korporaııasynyń tóraǵasy Djek Manyń ózi Qytaı bıligimen qyrqysyp otyr.
Freedom House úkimettik emes halyqaralyq táýelsiz uıym bolyp sanalady. Sońǵy kezdegi Irandaǵy shekaradan tys saıası qadalaýǵa ushyraǵan tulǵalar isine AQSh aralasyp jatyr. Aldaǵy ýaqytta Irandy ózge dıýtatýraly elderge tóngen sııaqty sankııalar kútip tur. Atalǵan uıym álem eldiriniń birnesheýin tizimge alyp, onyń ishinde saıası qýdalaýǵa barynsha kirisken elderdiń alǵashqy legin kórsetken.
Bekbolat QARJAN,
"Adyrna" ulttyq portaly
