Resei Federasiiasynyŋ ǧylym jäne bılım ministrlıgınıŋ aqparattyq derekterı boiynşa qazaqstandyqtardyŋ basym bölıgı öz ūl-qyzdaryn Reseidıŋ universtietterınde oqytady eken. Jalpy reseilık oqy oryndaryndaǧy statistika älem boiynşa şeteldıkterden Resei universitetterınde eŋ köp oqityn da qazaqstandyqtar dep körsetıp otyr. Onyŋ ışınde "Bolaşaq" baǧdarlamasy boiynşa Reseidıŋ universitetterınde oqityndar da köş aldynda keledı.
Resei tarapynan bızdıŋ elge kerı äser etetın eŋ bırınşı faktor - būl tıl. Reseide oqyp kelgenderdıŋ qazırgı memlekettık qyzmette otyrǧandarynyŋ köpşılıgı qazaq tılınen maqrūm, tıptı bılmeidı de, qazaq tılın qajet dep te tappaidy. Būl özderınıŋ ūl-qyzdarynyŋ bolaşaǧyn absoliuttı türde Qazaqstanmen bailanystyrmaidy dep te aituǧa bolady.
Ekınşıden, bızdegı aqparattyq keŋıstık älı de orys tılınıŋ yqpalynda qalyp otyr. Kıtaphanalardaǧy 90 paiyz oqulyq orysşa, äleumettık jelıde de orys tılı auditoriiasy basymdyqqa ie. Eldegı eŋ maŋyzdy sektorlardyŋ barlyǧy da orys tılınıŋ jetegınde. Özımız de bırneşe kompaniialarmen serıktes bolyp jūmys jasaimyz, bıraq barlyq jiyn derlık orys tılınde ötedı. Qūjattardyŋ barlyǧy da orys tılınde. Bıraq, jinalystarda otyrǧandardyŋ barlyǧy da qazaqtar. Nege?
Qazaq tılı eŋ maŋyzdy ıskerlık sektorlarda keŋınen qoldanys tappasa, syrtta otyryp alyp, jalǧan ūltşyl boluyŋ eşteŋenı de şeşpeidı. Şeşse osy uaqytqa deiın şeşıler edı ǧoi. Sol tasada qalǧany sol, qalyp kete beredı. Tıl memlekettıŋ basty ideologiialyq ūstynyna ainaluy üşın ol eŋ maŋyzdy sektorlarda qyzmet etuı kerek. Qazaq tılı ǧylym salasynda, bılım salasynda, memlekettık basqaru salasyndaǧy, jekelengen käsıporyndar men kompaniialarda, ūlttyq kompaniialarda qyzmet etuı kerek.
Ūlttyŋ tılı ǧylym men bılım salasynda ozyq türde qoldanylmai, ūlttyq damu eşqaşan da bolmaidy. Ony bız özımız qyzmet etkızuımız kerek. Eger tıl būlai qyzmet etpese, yqpalyn körsetpese, onda būl bodandyq qana. Basqa eşteŋe emes.
Memlekettık tıldıŋ taǧdyry men bolaşaǧy bır sekund bolsa da qaperden şyqpauǧa tiıs ärı ony eŋ maŋyzdy oryndarda qoldanysqa engızuge mındettımız. Eger de bız däl qazırgı ürdıspen qazaq tılınıŋ yqpalynan aiyrylǧanyna jol bere bersek, resmi ǧana el bolyp, praktikada otarǧa ainalamyz. Ūlttyq baǧyttaǧy damudy özımız şektep tastaimyz. Men Elordada qyz-kelınşekterdıŋ büldırşınderge tek qana orysşa söileitının ünemı kezdestıremın ärı büldırşınderdıŋ bırtegıs orysşa söilep kele jatqany qatty alaŋdatady.
Bekbolat QARJAN,
"Adyrna" ūlttyq portaly
