Medıına men bilim salasynyń tegin, azyq túliktiń keıbireýlerin halyqqa tegin taratatyn, baılar men kedeıler arasyndaǵy aıyrmashylyqtyń óte az deńgeıindegi, halyqtyń kóbisiniń birdeı aılyqqa jumys isteıtin, jastardyń bolashaqta kim bolamyn degen jospar onsha kóp qurmaıtyn Kýba degen el bar.
Amerıkanyń sankııasy esebinen ómirleri 1960-ynshy jylǵymen qalyp qalǵan Kýbaǵa Fıdel Kastro sol kezdegi Amerıkanyń qoıǵan prezıdentin tóńkerip bılik basyna keldi. Eń aldymen amerıkandyqtardan qalǵan baılyqty halyqqa teńdeı taratyp berdi. KSRO-nyń da kómegimen azyq túlikti de tegin taratatyn boldy. 1960 jylynda halqynyń 10%-y ǵana hat tanıtyn bolsa qazir 99.8% halyq hat tanıdy. 1991-inshi jyly KSRO-nyń ydyraýymen Kýba syrtqy saýdasynyń 80%-yn joǵaltty. Sol jyly ekonomıkasynyń 60%-yn joǵaltty.
Kýbanyń eksportynyń 80%-y qant edi. Bári toqtap qaldy. Árıne Amerıkanyń kesirinen. Amerıka basqa elderge de Kýbamen saýda sattyq jasaýdy toqtatyp qoıdy. Kýbamen saýda sattyq jasaǵan elderge Amerıkamen saýda sattyq jasaýǵa bolmaıtyndaı etti. Kýbaǵa barǵan kemeler 6 aı Amerıkaǵa bara almaıtyn. Kedeılengen Kýbada qazir ortasha aılyq 30-40 dollar shamasynda. Eń kóp aılyq alatyn doktorlar da 50 dollar shamasynda alady. Halqynyń 90%-ynyń úıi bar. Qazir Kýbanyń halqy kóbinese týrıstterdiń arqasynda kún kóredi. Taksıstter bárinen kóp aqsha tabady.
2008-ge deıin halyqqa telefon ustaýǵa ruqsat etilmeıtin. 2012-ge deıin tek qana otelderde ınternet bolatyn. Mobıldi ınternet 2019-da ruqsat etildi. Biraq ınternet óte qymbat bolǵandyqtan (30 dollar shamasynda) bir Kýbalyqtyń ortasha aılyǵy. Kóp adamnyń shamasy jete bermeıdi. Kedeı eldiń halqy kóbinese sheteldegi Kýbalyqtardyń esebinen kún kóredi. Ulttyq qurama boksshylary keıde barǵan elderinen eline qaıtpaı qoıatyn ádetteri bar.
Sábıt RYSBAEV
"ADYRNA" ulttyq portaly
