Tylsym álem
Mynaý balany keıbireýlerińiz túrin tanıtyn shyǵarsyzdar...
Búgin qazaq eliniń qabyrǵasyn qaıystyryp otyrǵan taǵy bir aýyr kún boldy. Baǵana jumysta otyryp, mazam bolmaı, Aman Abdýjapparuly dosyma "Aman, esep qısapty erteń jasaıyqshy, búgin úıge baryp tynyǵaıyq!" dep aıttym. Aman jaraıdy dep, úıge qaıtyp kettik.
Búgingi bes perishteniń qazasyna oraı biraz ýaqyt buryn bizdiń áýlettiń basynan ótken aýyr jaǵdaı esime túsip, ketpeı turyp aldy. Mynaý kózi ottaı janǵan perishteden biraz ýaqyt buryn aıyrylyp qaldyq. Bala sýǵa ketti. Biraq istiń barlyǵy da kókeıimizde kúmán kúıinde qaldy. Náresteni qorlamaıyq, Jaratýshy Allaǵa ǵana tapsyraıyq dep, men ózim toqtattym. Onsyz da júregimiz qars aıyrylǵan edi.
Bul balanyń esimi Álınur. Óte rýhty, ottaı janyp turatyn, óziniń qatarlastarynan kósh aldynda júretin bala edi. Ózimen qatar balalardyń basynan sıpap, qulap qalsa ornynan turǵyzyp júrýshi edi. Biz kenetten bul perishteden aıyryldyq ta qaldyq. Ákemizdiń ómirden ótkenine az ǵana ýaqyt ótip edi, araǵa sál ýaqyt salyp, osy bala attanyp ketti. Bul bizge ońaı bolmady. Jaǵdaıdyń ózi tylsym álemmen baılanysty sııaqty órbidi.
Bul balapaym óziniń atasyn óte qatty jaqsy kótetin edi. Ákem de bul balany qaladan kelse boldy, aldyna salyp alyp, erkeletip, moınyna otyrǵyzyp alatyn. Sondaı súıkimdi balapan edi. Qozǵalysy basqa balalarǵa uqsamaıdy. Óte ótkir, bir orynda turmaıtyn, ár nárseni búldirip júretin. Balalardy artynan baryp teýip, soǵyp ketetin. Biraq ózine bári de jarasatyn edi. Qaladan úıge kelse boldy, ákemdi izdep, bólmelerdi aralap júretin edi. Bir kúni ákem ómirden ótti. Sonda bul balapannyń atasyn izdeýi kózge qatty kórindi. Úıge kelse boldy, bólmelerdi aralaýǵa kirisetin. Biraq atasy joq. Atań kelmeıtin jaqqa qydyryp ketip qaldy deıtinbiz.
Bala Shymkenttegi qalada júrgen úıinde ómiriniń sońǵy ýaqyttarynda "Ataý, ataý!" degendi qaıtalaı beretindi shyǵarǵan. Ásirese ómirden ótetinine bir apta qalǵanda, "Atama baram, atam aıda júr, meni atama aparyńdar!" degendi shyǵarǵan. Túnde aıǵa qarap "Atam aıda júr, atam aıda júr, atama baram!" dep aıdy kórsetýmen bolǵan. Sodan baýyrym men kelin úreılene bastap, balany oqytýǵa aparǵan. Balaǵa dem salǵan, árýaqtarǵa arnap shelpek jasap taratyp, quran oqytqan. Biraq bala atama baram degen sózin toqtatpaǵan. Sodan baýyrym men kelin toıǵa barǵan kúni, Shymkenttegi Poplavok toıhanasynyń aldynda bala sýǵa ketti (bári de kúmándi). Balapan atasynyń artynan saparǵa attanyp ketti.
Bala joǵalyp ketti. Aýyldan qalaǵa ushyp turdyq. Bárimiz qalany, qaladaǵy sýdy, qalanyń túkpir túkpirlerin tań atqansha araladyq. Balany sol boıy tappadyq. Keýdemiz qars aıyrylyp barady. Janymyzda tynyshtyq joq. Shymkenttiń búkil volonterlary iske kirisip ketti. Kóripkelderdi de aralap kettik. Bári tabylady da, tabylady dep toqtady. Biraq bala joq. Ertesine tańerteń balanyń máıitin badamǵa quıatyn sarqyrmamnyń mańynan tapty. Eń alǵash bolyp basyna men jettim. Sumdyq jaǵdaı. Ishimiz ezilip barady. Tompaıyp, tap taza bolyp balamyz jatyr. Alystan tanyp qoıdym. Kelinim esinen tanyp ózin joǵaltyp aldy. Inim boz-boran jylaýmen ketti. Endi ol kezdegi jaǵdaıdy sózben jetkize almaımyn.
Sonymen balany tekserýge beremiz be, anyqtaımyz ba degen suraq turǵan soń, balany bólshekteıtin bolǵan. Biraq men olaı jasatpaımyz dedik. Oǵan júrek shydamaıdy. Balany aýylǵa alyp kettik. Keshe ǵana qazaly bolǵan úıde taǵy da aýyr qazaly jaǵdaı. Aǵaıyn, el-jurttyń bári de úıge kelip qalǵan. Qudaıdyń salǵanyn kóteresiń. Taǵdyr sol.
Balany jýyndyryp, atasynyń janyna qoıdyq. Jerlep jatyp, balapanymnyń basynan sıpap, "endi seniń jatqan orynyń osy syz jer bolatyna sene alar emespin..." dep júregim syzdap barady. Kózimnen jas bulaqtaı bolyp tur. Mańdaıynan sıpap otyryp qalyppyn. Bir kezde úlkender, jeter endi, ornyńnan tur degennen soń ǵana meni adamdar shyǵaryp aldy. Balany qoıyp qaıttyq. Sodan el tarady, meniń býyndarym bosap, denemdi kótere almaı qaldym. Bir aýyr kúsh boıymda basyp, turǵyzatyn túri joq. Balanyń áke-sheshesiniń kúıin aıtý múmkin emes shyǵar bul kezde. Sodan eki kún aýyryp, tura almaı jatyp qaldym.
Bir kúni aýylda balalar oınap júrip bireýiniń aıaǵy synyp ketipti. Sodan tez arada mashına taýyp, álgi kishkentaı balany kalystaý aýyldaǵy Seıdolla degen (Jarylqap Qalybaı aǵam tanýy kerek, Jylbulaqtyń kisisi) bilimdar, synyqshyǵa apardyq. Shyrqyratyp otyryp balanyń aıaǵyn salyp berdi álgi synyqshy. Sonda synyqshy meniń telefonymdaǵy ómirden ótken balapannyń sýretin kórip qaldy. Oı, mynaý balanyń kózin-aı... janyp tur ǵoı dep tańdanyp edi, bul bala attanyp ketti dedim. Synyqshy bozaryp ketti. Maǵan alyp kelmedińder me, mynaý balany jetekter súırep júrgen ǵoı, oqytyp qaıtarýǵa bolatyn edi ǵoı, degen. Biraq bári de kesh...
Balapannyń keterden aldyn bir apta boıy "Atama baram, atam aıda júr!" degeni meni tań qaldyrdy. Tylsym álemnen perishtege rasynda habar kelip turǵany anyq sııaqty boldy. Sebebi, balapan atasyn, atasy nemeresin óte qatty jaqsy kóretin edi. Bul ne sonda? Tartylys pa?
Balapanǵa arnap sol kezde osy óleńdi shyǵaryp edim.
PEIIShTE BOLShY, QULYNYM!!!
Aınalaıyn, qulynym!
Jelkildegen tulymyń.
Seni oılap, zarlanyp
Zar sońynda qurydym.
Zarymnyń tappaı bir emin,
Qan jylady júregim.
Aman bolsyn dep qulynym
Qudaıdan jylap, tiledim.
Ottaı janǵan ul ediń,
Ozattynyń biri ediń.
Óziń qulyn bolsań da
Qımylyńda iri ediń.
Kóp kóripti bes kún de.
Atańdy izdep kettiń be?
«Atama baram» depsiń ǵoı,
Qoınyna onyń jettiń be?
Erteńi tolmaı es kirgen
Buıyrmaı oryn bes kúnnen.
Bizderdi tastap, qulynym
Ne kóremin dep kettiń sen?!
Mezgilsiz kelip kezegiń
Órtendi meniń ózegim.
Qulynym seni oılasam
Qaıǵyny qalaı jeńemin?
«Qulynym» dep ataǵan
Ańyrap qaldy-aý ata-anań.
Taǵdyryń boldy tym aýyr
Osyndaı hálge mataǵan.
Uıqymdy meniń qashyrǵan
Jumbaq bop qaldyń jasyrǵan.
Ajaldyń oǵy osy ma
Aılasyn taýyp asyrǵan?
Táńirdiń kórip jylýyn,
Peıishte bolshy qulynym!
Duǵa jasaımyz artyńnan
Jelkildep júrsin tulymyń!
Eshkim de qalmas, ótermiz
Ol jaqqa biz de ketermiz.
Jáýteńdep kelip, qarsy alsań
Qýanyp saǵan jetermiz.
Jáýteńdegen Perishtem!
Orynyń bolsyn peıishten!
Búgingi ótken bes perishteni estip, esime túsip otyr. Búgin qaraly kún. Óte aýyr jaǵdaı. Balapandarymyz aman bolsyn! Perishteleri saqtasyn!
Bekbolat Qarjan,
"Adyrna" ulttyq portaly
