Ükımettıŋ keŋeitılgen otyrysynda memleket basşysy Qasym-Jomart Toqaev Jer kodeksıne tüzetuler engızudı tapsyrdy. Sondai-aq prezident Jer jönındegı komissiiany qaita jandandyru qajet ekenın aitty, dep habarlaidy «Adyrna» ūlttyq portaly Arasha.kz saityna sılteme jasap.
Bilık jer turaly jyrdy qaita köterıp jatqanyna qaraǧanda qytaiǧa jerdı jalǧa bermei tynbaityn sekıldı. Al mūnyŋ arty halyqtyŋ jappai alaŋǧa şyǧyp, köterılıs jasauyna türtkı bolmai ma? 2016 jyly elımızde auyl şaruaşylyǧy jerın şeteldıkterge satu jäne ūzaq merzımge jalǧa berudı qarastyratyn dauly özgerısterge halyq jappai narazy bolǧan. Halyqtyŋ narazylyǧynan keiın bilık jerge bailanysty bes jylǧa moratorii jariialady. Biyl atalǧan moratoriidıŋ merzımı aiaqtalady.
«Osyǧan orai, Jer jönındegı komissiianyŋ jūmysyn qaita jandandyru qajet. Ūsynystar baiyppen talqylanyp, tübegeilı şeşım qabyldanuǧa tiıs. Ükımetke biylǧy qaraşa aiyna deiın Jer kodeksıne tüzetuler engızıluın qamtamasyz etudı tapsyramyn» degen prezident naqty qandai tüzetuler engızıletının aitpady.
Osyǧan deiın Qasym-Jomart Toqaev bır emes, bırneşe ret «jer şeteldıkterge satylmaidy» dep aitty. Sarapşy Qazybek Beisebaev jerdı satylmaitynyn jaqsy bıletının, alaida jerdı şeteldıkterge jalǧa beru mäselesı tübegeilı şeşılmegenın aitady.
«Negızı moratorii jariialanǧan zaŋda jerdı şeteldıkterge jalǧa beruge rūqsat etılgen. Naqtyraq aitsam, şeteldıkterge jerdı 49 jylǧa jalǧa beru zaŋ boiynşa şeşılıp qoiǧan. Prezident «Jer satylmaidy» dep qaita-qaita aita bergennen, «Şeteldıkterge jer jalǧa berılmeidı» dep naqty aituy kerek edı. Būl bır. Ekınşıden, zaŋnan jerdı şeteldıkterge jalǧa beruge mümkındık beretın bapty alyp tastau kerek. Toqaev naqty äreket etpei Jer mäselesıne bailanysty komissiia qūryp, talqylaiyq dep otyr. Komissiia qūryp äure bolǧanşa Jer turaly zaŋdy Parlamentke qaitaryp, jerdı şeteldıkterge satylmaityn jäne jalǧa bermeitındei etıp bekıtu kerek. Basqa sözdıŋ bärı – bos söz», – deidı sarapşy.
Qazaqtyŋ jerıne ırgemızdegı qytai elı qyzyǧuşylyq tanytyp otyrǧany belgılı. Qazybek Beisebaev qytaiǧa jerdı jalǧa bergennen qaraǧanda özımız önım öndırıp satqan tiımdı ekenın aitady.
«Ükımet jerdı kımge jalǧa bergısı kelıp janyǧyp otyr? Mäselen ırgemızdegı Reseide auyl şaruaşylyǧyna qajettı jer jetedı. Al ekınşı bır alyp körşımız qytaiǧa auyl şaruaşylyǧyna qajettı qūnarly jer kerek. Sebebı halqy miliardtan asqan qytaiǧa kündelıktı qorek etetın azyq-tülık qajet. Bızdıŋ bidaiymyzdan bastap et, kökönısımızge deiın qytai qyzyǧyp otyr. Sondyqtan da joǧary şendı şeneunıkter qytaiǧa jer beruge qūlşynyp otyr dep oilaimyn. Qytaiǧa jerdı jalǧa bergenşe bız nege sol jerge ärtülı önım egıp, sol tauardy satpaimyz? Nege osy jūmysty Ükımet ūiymdastyryp, jürgızbeidı? Bilıkte otyrǧan adamdar halyqtyŋ qamyn oilap otyrǧan joq, özınıŋ qaltasynyŋ küiın küittep otyr», – deidı ol.
İä, rasynda qazaqtyŋ jerıne qytaidyŋ köz alartyp otyrǧany jasyryn emes. 2009 jyly eks-prezident Nūsūltan Nazarbaev Qytai Qazaqstannan soia men raps ösıru üşın 1 mln. gektar jer sūraǧanyn aitqan bolatyn. Būl mäsele qoǧamda pıkırtalas tuǧyzyp, halyq qatty narazylyq bıldırgennen keiın basylǧan.
Äitse de arada 10 jyldan astam uaqyt ötkende jer mäselesı taǧy aldymyzdan şyǧyp otyr. Denesınen et kesıp alsa ündemeitın halyq jer degende alaŋǧa alqynyp şyǧatyny belgılı. Osy rette «bilık nege jer satuǧa qūlşynyp otyr?» degen zaŋdy sūraq tuyndaidy.
Qasym-Jomart Toqaev Jer jönınde komissiia qūramyz dep halyqty aldaǧanşa, nege jer turaly zaŋdy Parlamentke qaitaryp, halyqtyŋ köŋılınen şyǧatyn zaŋ qabyldap bermeidı? Eger jer turaly zaŋ halyqtyŋ talap-tılegıne sai qabyldanbasa, onda biyl narazylyq oty būrq ete qaluy mümkın. Bilık mūny nege esepke almai otyr? Nede bolsa, biyl «ne bel keter, ne belbeu keter» deitın jyl bolmaq.
Foto aşyq derekközden alyndy.
Ūqsas jaŋalyqtar
