Buǵan deıin Qazaqstandaǵy ár adamnyń jeke nómiri bolady degende, jurt ári qaýiptenip, ári tańyrqaǵan edi. Kóp uzamaı, árbirimizge JSN nómiri bekitildi. Al qazir 12 sandy terip jiberseńiz, sol JSN ıesi týraly aqparat alasyz. Qarapaıym adamnyń qoly jete bermes, quzyrly mekeme ókili úshin álgi 12 san eldegi ár adamdy tikeleı baqylaý quralyna aınaldy desek, artyq bolmas. Endi mine, taıaýda Qazaqstandaǵy ár adamnyń saýsaq tańbasyn alý naýqany bastalmaq.
2016 jyldyń 30 jeltoqsanynda elimizde «Daktıloskopııalyq jáne genomdyq tirkeý týraly» Zań qabyldanyp, ol 2021 jyldyń 1 qańtarynda kúshine enýi kerek bolǵan. Alaıda, QR Ishki ister mınıstrligi Zańnyń engizilýin keıinge qaldyrý týraly usynys tastady. QR Ishki ister mınıstrligi Ishki jáne syrtqy kommýnıkaııalar departamenti dırektorynyń mindetin atqarýshy A.Mahambetova keıinge qaldyrý usynysy ne úshin jasalǵanyn jáne saýsaq izderin tirkeý ne úshin qajet ekeni týraly aıtty.
«Ishki ister mınıstrligi múddeli memlekettik organdarmen birlesip, saýsaq izderin tirkeýge qatysty Zańnyń jekelegen normalaryn 2023 jyldyń 1 qańtaryna qaldyrý týraly usynys tastady. Qazirgi ýaqytta Zańǵa qatysty túzetýler Qazaqstan Respýblıkasynyń Parlamentinde pysyqtalýda», – dep habarlady ol dep jazady «Qadam.asia».
Sonymen qatar, ol qazaqstandyqtar saýsaq izderin tirkeý proedýrasynan tek 16 jasqa tolýyna baılanysty tólqujat nemese jeke kýálik alǵan kezde, sondaı-aq olardyń qoldanylý merziminiń aıaqtalýyna nemese joǵalýyna baılanysty qujattardy aýystyrǵan kezde ǵana ótetinin atap ótti.
Daktıloskopııalyq aqparat, ıaǵnı saýsaq izderi – bul adam saýsaqtarynyń papıllıarlyq órnekteriniń qurylymdyq erekshelikteri týraly bıometrııalyq málimetter, bul onyń jeke basyn jáne jeke derekterin anyqtaýǵa múmkindik beredi.
Papıllıarlyq órnekterdiń elektrondyq kody Qazaqstan Respýblıkasy azamattarynyń bıometrııalyq pasporttarynda jáne jeke kýálikterinde bolady.
Ishki ister mınıstrliginiń túsindirýine sáıkes, Qazaqstan azamattarynyń saýsaq izderi týraly aqparat ıesizdendiriletin bolady, ıaǵnı málimetter bazasynda saýsaq izderiniń sandyq modeli jáne biregeı ıdentıfıkator ǵana bolady, onda tolyq aty-jóni men JSN-niń jeke derekteri kórsetilmeıdi.
Sonymen qatar, zańǵa sáıkes saýsaq izderi týraly aqparat qol jetimdiligi shekteýli jeke derekterge jatady.
Siz ne deısiz?
Almas Qaınarbekov, jumyssyz: «Qazir onsyz da JSN nómirimiz bar emes pe? Saýsaq izderin alý ne úshin kerek? Menińshe, sol baıaǵy bıýdjet aqshasyn bolatynǵa da, bolmaıtynǵa da qurtý sııaqty bul da. Basqa sharýanyń bári bitip, endi saýsaq izin alý ǵana qalyp pa?»
Álııa Rahymberdiqyzy, satýshy: «Halyqty baqylaýda ustaý úshin kerek te, basqa ne úshin kerek? Telefonymyz tyńdalady. Internette baqylaýdamyz. JSN nómirimizben jerdiń túbine tússek te, tabady qazir. Endi saýsaq tańbasyn alyp, shyrmap baılap ustap otyrmaq shyǵar bılik».
Márııam Orazaly, zeınetker: «Saýsaq tańbasyn alý-almaýdy bizden suraı ma? Árıne, suramaıdy. Sheneýnikter oıyna ne kelse, sony isteıdi ǵoı qazir. Ár adamnyń jeke málimeti qolynda tursa da, naǵyz qylmyskerdi «tappaı» qalady. Al biz sııaqty qarapaıym adam múl ketse, sol zamatta ustaıdy. Bul naýqan da sol baıaǵy bıliktiń halyqty baqylaýda ustaýy úshin kerek dep oılaımyn».
Gúldana Áshirbekova, magıstrant: «Saýsaq izin alýda turǵan eshteńe joq. Eýropa elderiniń kóbisi bul sharýany baıaǵyda rettep qoıǵan. Mysaly, men shetelge oqýǵa barar aldyn solaı saýsaq tańbasyn tapsyrǵanmyn. Mundaıdan qorqýdyń qajeti joq».
P.S Saýsaq izin alýǵa qatysty bizge pikir bildirgen azamattar osylaı deıdi. Rasymen bul is-shara halyqtyń qaýipsizdigi úshin be, álde basqasha ma? Siz qalaı oılaısyz, qurmetti oqyrman?
Raýana DIMAShQYZY,
«Adyrna» ulttyq portaly.
Foto ashyq derekkózden alyndy.
