Buqaralyq aqparat quraldaryndaǵy materıaldardy saralap, sot proesininiń stenogrammasymen tanysa otyryp, Qyzylorda oblysynyń burynǵy ákimi Qýanyshbek Dosmaıyluly Ysqaqovqa taǵylǵan aıyptardyń birine de dálel joq ekenine kóz jetkizesiz.
Bultartpas DÁLEL:
Eks ákimge qatysty bul oqıǵa Sybaılas jemqorlyqqa qarsy kúres Agenttigi qyzmetimen «jábirlenýshi» dep tanylǵan Abdrahımova Sapýra Zaıtjanqyzynyń 26 naýryz 2020 jyly Sybaılas jemqorlyqqa qarsy is-qımyl Agenttiginiń tapsyrmasymen sol kezdegi Qyzylorda oblysynyń ákimi Ysqaqov Qýanyshbek Dosmaıylulynyń qabyldaýyna kirýden bastalady. Ákimniń aldyna dybys jazý quralymen kirgen Abdrahımovanyń ákimmen áńgimesi túgel aýdıotaspalanady. Dybystaspa Sot zalynda tyńdalyp, sot nazaryna usynylǵan.
№14 ZERTTELINETIN FONOGRAMMANYŃ ANYQTALǴAN MÁTINI
№2 kompakt-dısk («Dısk №6» túsindirme jazýy bar)
«2020_03_26_11-30-53.wav» faıly
Taspadaǵy jazýǵa súıensek, oblys ákimi Qýanyshbek Ysqaqov «Syr Meıirimi» qaıyrymdylyq qorynyń dırektory Sapýra Abdrahımovany ákimdik zańgerimen birge otyryp qabyldaıdy. Ortadaǵy áńgimede Qýanyshbek Ysqakovtyń Sapýra Abdrahımovanyń basqarýyndaǵy «Syr Meıirimi» qorynan shyqqan qarajatqa esh qatysy joq ekeni anyq kórinip tur.
Qýanyshbek Ysqaqov S.Z.Abdrahımovanyń máselesin tyńdap otyryp, 4 qurylys kompanııasyna 20 mlnnan 80 mln aqshany eshbir qujatsyz jibere salǵanyna tańǵalady. «Nege qujatsyz jiberesiz, basyńyz ekeý emes. Kim tapsyrma berse de, qujatsyz aýdarmaımyn dep otyryp almadyńyz ba» dep, nege osy ýaqytqa deıin ol kompanııalardan tıisti qujatty talap etpegenin, nege tıisti kompanııalarǵa qujatty talap etetin resmı hat jazbaǵanyn suraıdy.
Sonymen qatar áńgime barysynda Abdrahımovaǵa tıisti quqyq qorǵaý organdaryna aryzdanýǵa keńes beredi.
Eger Qýanyshbek Ysqaqov bul «alaıaqtyq» dep atalyp otyrǵan iske qatysy bolsa, ózine ózi qastandyq jasap, Abdrahımovaǵa quqyq qorǵaý organdaryna aryzdanyńyz dep aıta ma?
Onyń ústine dál sol kezdesýde Qýanyshbek Ysqaqov Abdrahımovanyń Sybaılas jemqorlyqqa qarsy kúres Agenttigi qyzmetkerleriniń tapsyrmasymen boıyna dybys jazý quralyn taǵyp kelgeninen beıhabar edi.
«2020_03_26_11-30-53.wav» faıldaǵy dybys jazýda taspalanǵan Sapýra Abdrahımova men eks ákim Qýanyshbek Ysqaqovtyń arasynda bolǵan áńgimege den qoısaq, Qýanyshbek Ysqaqov aldyna shaǵymdanyp, «qınalyp» kelip otyrǵan Abdrahımovaǵa taza adamgershilik turǵyda janashyrlyq tanytyp, keńes berip otyrǵany baıqalady. Al shyntýaıtynda Sapýra Abdrahımova Sybaılas jemqorlyqqa qarsy kúres Agenttigi qyzmetkerleriniń tapsyrmasymen oblys ákimin «qylmystyq torǵa» túsirýge kelip otyrǵan edi. Abdrahımovanyń «joryǵynan» soń, sol kúni tústen keıin Q.Ysqaqovty kabınetinen ustap áketedi.
2-shi DÁLEL
Kelesi is materıaldaryna sáıkes, «Nur Otan» partııasy basshylyǵy oblys ákimi apparatynyń sol kezdegi basshysy M.N.Delmuhanovqa Arys qalasynyń áskerı bóliminde oryn alǵan tótenshe jaǵdaıǵa baılanysty oblys boıynsha barlyq mekeme qyzmetkerleriniń birkúndik jalaqysyn aýdarýǵa qoldaý kórsetý týraly 25.06.2019 jyly №SQ- 1212-19/318 sandy hatyn joldaıdy (hat qosa jarııalanady). (8-býma 134-bet).
(Qylmystyq istiń negizgi faktisine aınalyp otyrǵan 80 mln qarjy osy bir kúndik jalaqydan jınalǵan qarajattan aýdarylǵan.)
Hat 25 maýsymda joldanǵan. Bul datada Ysqaqov Qýanyshbek Dosmaıyluly oblys ákimi de, oblys ákiminiń mindetin atqarýshy da bolmaǵan. Iaǵnı bul data - Ysqaqovtyń ózi sııaqty oblys ákiminiń orynbasarlaryna tapsyrma beretindeı quzireti joq kez.
Dál sol kezeńde Q.Ysqaqovtyń oblys ákiminiń orynbasary laýazymyndaǵy qyzmet fýnkııasy tek ekonomıka, bıýdjet, eńbek salasyndaǵy máselelerdi ǵana qamtyǵan. Onyń fýnkıonaldyq mindettemeleriniń qataryna áleýmettik sala máseleleri kirmeıdi. Demek ózi sııaqty orynbasarlarǵa tapsyrma berýi múmkin emes.
25.11.2020 jyly ótken sot proesinde sol kezdegi «Nur Otan» partııasy Qyzylorda oblystyq fılıaly tóraǵasynyń birinshi orynbasary 25 maýsymda Qyzylorda oblysynyń burynǵy ákimi óz ornynda bolǵanyn jáne oblys ákiminiń orynbasary Qýanyshbek Ysqaqovtyń tarapynan eshqandaı tapsyrma berilmegendigin rastaıdy.
Qýanyshbek Ysqaqov sot proesinde óziniń bul qylmysqa esh qatysy joq ekenine bylaısha dálelder keltiredi:
«Birinshi dáleldemesi: Aıyptyń jalǵan, ótirik, oıdan qurastyrylǵanyn bir sózden-aq kórýge bolady. Aıypqa kóńil bólýińizdi suraımyn. Onda «oblys ákimi K.D.Iskakov tapsyrma berdi» dep kórsetip otyr. Jarylys 24 maýsymda bolǵan, al men 7 kúnnen keıin 1 shilde 2019 j. ákimniń qyzmetine resmı kiristim. Men ol kezde ákim emespin, ákimniń mindetin de atqarǵan emespin.
Ekinshi dáleldemesi: Arys qalasynda jarylys 24 maýsymda bolsa, al Qor 25 maýsymda sheshim qabyldasa, onda oblys ákimi tarapynan tapsyrma 24 men 25 kúni arasynda berilýi kerek.
Onyń ústine «tapsyrma aldym» dep kórsetim bergen R.Rústemov, óziniń kórsetimderin taǵy bir márte ózgertip, 8 qazan 2020 jyly bolǵan sot proesinde «Ysqaqov tapsyrmany 24-i men 25 –i aralyǵynda berdi» deıdi.
Alaıda, men, K.D.Iskakov, 24-25 maýsym kúnderi aıypta kórsetilgendeı, oblys ákimi emespin. Men, K.D.Iskakov, oblys ákimi laýazymyna 28 maýsym kúni keshke taǵaıyndaldym (2019 jyldyń 29-30 maýsym kúnderi senbi-jeksenbi bolǵandyqtan, jumysqa resmı túrde 2019 jyldyń 1 shildesinde qosyldym), buny tergeýshiniń ózi qaýlyda kórsetti. Alaıda sot osy faktilerdi taǵy da eskermeıdi.
Olaı bolsa, oblys ákiminiń áleýmettik salaǵa jetekshilik etetin orynbasary R.Rústemov sol ýaqytta óziniń laýazymymen birdeı, atqarý fýnkııasy múldem bólek orynbasardyń (K.D.Iskakovtyń-meniń) tapsyrmasyn ne sebepti, neniń negizinde oryndaıdy? Áleýmettik salaǵa túk qatysy joq menimen aqyldaspaıdy da, oryndamaıdy da.
Úshinshi dáleldemesi: Budan bólek, qylmystyq iske «Syr Meıirimi» Qor quryltaıshylarynyń 2019 jyldyń 25 maýsymyndaǵy jalpy jınalysynyń №4 hattamasy tirkelgen. Onda kún tártibinde: «Snarıadtar jarylysynan zardap shekken Arys halqyna kómek kórsetý týraly jáne Arystyqtarǵa kómek kórsetý boıynsha komıssııa qurý týraly» delingen.
Osy jınalysta birinshi suraq boıynsha oblys ákiminiń orynbasary R.Rýstemov baıandama jasap, sóz sóılep, jumyskerlerdiń birkúndik jalaqysyn «Syr Meıirimi» Qoǵamdyq áleýmettik qory esepshotyna aýdarýdy R.Rústemovtyń ózi usynǵan. (1 býma 9 bet)
Tórtinshi dáleldemesi: 2020 j. 30 qazan kúni sot tergeýi kezinde kýá «Syr Meıirimi» qory qamqorshylyq keńesiniń múshesi J.Q. birinshi suraq boıynsha R.Rýstemovtyń baıandama jasaǵanyn tolyq qýattady. Jáne sol jerde óziniń bul aqsha qarajattaryn «Nege «Syr Meırimi» Qoryna aýdaramyz, nege tikeleı Arys qalasyna aýdarmaımyz?» degen suraǵyna baıandama jasaýshy «basshylyqtyń tapsyrmasy» dep aıtty deıdi. Meniń «baıandama jasaýshy Iskakov Qýanyshbek Dosmaıylulynyń tapsyrmasy degen áńgime aıtty ma?» dep qoıǵan suraǵyma ol «Joq, Sizdiń famılııańyzdy aıtqan joq, tek oblys basshylyǵynyń tapsyrmasy degen áńgimeni aıtty» dep jaýap berdi». Al ol kezde men oblystyń ákimi emespin, bul faktini dokýment dáleldep tur. Ol qujat, ol dokýment! Biz árkimniń aıtqanyna senemiz be, álde qujatqa senemiz be?,- deıdi ádildik izdegen Ysqaqov.
Q.Ysqaqov «Qurmetti sot! Eskerýińizdi suraımyn» dep 5-shi, 6-shy dáleldemelerine Sottyń nazaryn erekshe aýdarady.
Q.Ysqaqov óziniń altynshy dáleldemesinde «Syr Meıirimi» Qor esepshotyna aqsha qarajattarynyń jınalýyna óziniń eshqandaı qatysynyń joq ekendigin aıta kele, onyń taǵy bir dáleli retinde sol kezdegi oblys ákiminiń Túrkistan oblysy Arys qalasynda 2019 jyly 24 maýsymda oryn alǵan tótenshe jaǵdaıǵa baılanysty QR Úkimetiniń otyrysynda 2019 jyl 26 maýsym saǵ. 08.00-de sóılegen sóziniń jelisin usynady.
Onda jalpy Arys qalasy boıynsha atqarylǵan kómekterdiń baıandalýymen qatar, «Budan bólek, oblys boıynsha atqarýshy organdardaǵy 2 myńnan astam memlekettik qyzmetshi 1 kúndik jalaqasyn aýdaratyn bolady» delingen. Osylaısha Q.Ysqaqov Qyzylorda oblysynyń ózine deıingi ákimniń Úkimet otyrysynda jasaǵan baıandamasynan úzindi keltiredi. (30 býma 90-bet). Demek mekemelerden 1 kúndik jalaqyny aýdarý da Ysqaqovtyń tapsyrmasy emes.
Óıtkeni bul kezde Qýanyshbek Ysqaqov oblys ákimi bolatynynan beıhabar.
Mine, Sot proesinde osyndaı bultartpas aıǵaqtar kórsetilip, aıtylyp, dáleldense de sot tarapynan oǵan mańyz berilmegeni múldem túsiniksiz.
Sot bastalarda kúdikti dep ustalyp, aıyp taǵylǵan Qýanyshbek Ysqaqov búkil halyq aldynda óziniń kinásizdigin dáleldegisi kelip, sýdıadan sottyń ashyq ótýin ári sot proesine jýrnalısterdiń qatysýyn ótinedi. Bul da kinásiz adamnyń sot proesine jýrnalıster qatyssa, sottyń ádil sheshim shyǵarýyna sep bolar ma eken degen sharasyzdyǵy dep túsinýge bolady.
Bultartpas DÁLEL:
2018 jyly Túrkistan oblysynyń qurylýyna baılanysty Tuńǵysh Prezıdent N. Nazarbaevtyń Jarlyǵymen ár oblysqa Túrkistan qalasynda bir nysannyń qurylysyn júrgizý mindettelgeni belgili. Osyǵan oraı Qyzylorda oblysy da óz úlesin qosý maqsatynda Túrkistan qalasynda «Shyǵys Monshasy» qurylysyn bastaıdy.
20.04.2020 jyly «Bagam Aýdıt» aýdıtorlyq kompanııasy júrgizgen aýdıt qorytyndysymen jáne 6.05.2020 jylǵy № 908 sot-ekonomıkalyq saraptama qorytyndysymen «Syr Meıirimi» Qorynan 4 kásiporynǵa aýdarylǵan qarajattyń Qyzylorda oblysy atynan Túrkistan qalasynda salynǵan «Shyǵys Monshasynyń» qurylysyna jumsalǵandyǵy, odan ári iske qatysty 4 kásiporynnyń esepshotynan aqshanyń qolma-qol múldem bosatylmaǵany dáleldengen.
Osyndaı bultartpas dálelder turǵanda Qýanyshbek Ysqaqovty qandaı aqsha qarajattardy «jymqyrdy» degen aıyppen sottap otyrǵany túsiniksiz ári mıǵa syımaıtyn jáıt.
Eń tańǵalarlyǵy Qýanyshbek Ysqaqovtyń sot barysynda aıtqan dáleldemeleri de, táýelsiz sarapshylardyń zertteý nátıjeleriniń qorytyndysy da sot tarapynan múldem eskerýsiz qalady.
4-shi DÁLEL
Tergeý amaldary men sot proesi bastalǵan sátten bastap, iske qatysty qaı kýádan jaýap alynsa da, Qýanyshbek Ysqaqovtan eshqandaı tapsyrmalardyń bolmaǵandyǵyn málimdeıdi.
Esesine, olardyń barlyǵy da mundaı zańsyz tapsyrma burynǵy Qurylys Basqarmasynyń basshysy M.Alserıkovten túskendigin kórsetken. Al M.Alserıkov sot proesi aıaqtalǵanǵa deıin qyzmetinen ketip otyr. M.Alserıkovtyń sot proesi aıaqtalmaı, qyzmetten ketýi jáne kúdikti tulǵadan kýágerge aýysýy da oılantatyn jáıt.
Sondaı-aq oblys ákiminiń sol kezdegi orynbasarlary Rýslan Rústemov, M.Delmuhanov, burynǵy Qurylys Basqarmasynyń basshysy M.Alserıkov, kásipker J.Iskakov bolǵan jaǵdaıdy «belgisiz sebepterge baılanysty» naqty baıandaýdan jaltaryp, jaýaptaryn ár sot proesinde ár túrli etip aıtyp otyrǵan. Buǵan da bir qyzyǵy sýdıa mán bermeıdi.
Taǵy bir mańyzdy jáıtke mán berilmeı qalǵan. QR Bas Prokýratýrasynyń 22 maýsymdaǵy isti qosymsha tergeýge jiberý týraly Qaýlysynyń 9-pýnktinde 25.06.2019 qaıyrymdylyq qorda aqsha jınaý týraly sheshimge Q.Ysqaqovtyń qatystylyǵyn anyqtaý qajet» dep kórsetilse de QR Prokýratýrasynyń qaýlysynda kórsetilgen «anyqtaý qajet» degen máselege mán berilmegen.
Tergeý organymen Ysqaqovtyń bul iske qatystylyǵynyń joq ekenin anyqtamaq túgili, oǵan sot tarapynan baǵa da berilmeıdi.
Eger «Syr-Meıirimi» Qory aqshany 4 mekemege aýdarsa, nelikten Qor dırektory Abdrahımova tıisti qujattaryn suratpaǵan? Nelikten S.Z.Abdrahımova qarajat qujatyn izdep, tórt mekemeniń ústinen aryz jazýdyń ornyna, aryzdy Qorǵa esh qatysy joq ákimdik basshylyǵynyń ústinen túsirgen?
Nege degen suraqtyń sot proesinde eskerilmegeni qısynsyz. Oılanatyn jáıt.
Qordyń dırektory Abdrahımova 4 mekemege aýdarǵan qarjynyń ıgerilýin rastaıtyn qujattardy jazbasha da, aýyzsha da suratpaǵany tipti túsiniksiz.
Ony sot tergeýi barysynda 3 mekeme basshysy A.Ernazarov, S.Sadyqov, R.Imanova da tolyǵymen rastaıdy.
Iaǵnı Abdrahımova ózi aqymaqtyqpen ne basqalaı sebeppen qujatsyz aýdara salǵan qarajat úshin qoryqsa da, Qor men 4 mekeme arasynda týyndaǵan máseleni azamattyq is tártibimen sheshý úshin eshqandaı áreket jasamaǵan.
Ári qaraı istiń órbýinde «Syr Meıirimi» qaıyrymdylyq qorynan shyqqan 80 mln somanyń «Baq-Bereke» qurylys kompanııasy arqyly Túrkistan qalasyndaǵy «Monsha» qurylysyna jumsalǵany taıǵa tańba basqandaı anyq bolsa da, proess qylmystyń quıturqy senarııine jalǵasady.
Áýeli Ysqaqovtyń kýrstas dosy Jeńisbek Ysqaqov kúdikti retinde iske kirgiziledi. J. Iskakovty tergeý barysynda Qýanyshbek Ysqaqovqa qarsy kórsetim berýge úgitteıdi. Bir qyzyǵy ákim Ysqaqovtyń dosymyn dep júrgen Jeńisbek Iskakov tergýshiler úgitine birden kóne ketedi.
Istiń mán –jaıymen tanysqan adamǵa «quıturqy senarıı» boıynsha Jeńisbek Iskakovtyń áýeli aıyptalýshynyń týysqany retinde iske qatystyrylǵanyn baıqaý qıyn emes. Odan týysy bolmaı shyqqan Jeńisbek Iskakovty bul iste jańa fıgýrant shyǵarýǵa paıdalanady. Sóıtip J. Iskakovtyń kómegimen Qýanyshbek Ysqaqovtyń shyn baýyry Azat Dosmaıylov qylmystyq istiń bir fıgýranty bop shyǵa keledi.
Bir sózben aıtqanda, 4 qurylys kompanııasynyń qujattary boıynsha Túrkistan qalasyndaǵy «Shyǵys monshasy» qurylysyna jumsalyp ketken 80 mln qarajatty, ıaǵnı joq qarajatty aǵasy Q. Ysqaqovqa aparyp berýshi retinde tanylǵan Azat Dosmaılov «qolmaqol aqsha tasýshy» degen aıyppen qamaýǵa alynady.
Azat Dosmaılovty qamaýǵa alǵan sátten bastap qarjy polıııasynyń qyzmetkerleri ony Qýanyshbek Ysqaqovqa naqaqtan jala jabýǵa, qarsy túsinikteme berýge úgitteıdi.
Biraq istiń basy-qasynda bolmaǵan Azat Dosmaılov úgitteýge kónbeı, ózine qarsy jáne aǵasy Qýanyshbek Ysqaqovqa qarsy jalǵan kórsetimder berýden bas tartady. Ol úshin karerge qamalady.
Osyndaı sot proesindegi sýdıa men tergeýshilerdiń áreketterine qarap, bizdiń Qazaqstan Respýblıkasynyń sot júıesine, quqyq qorǵaý organdarynyń qyzmetine qandaı baǵa berýge bolady? Zańdylyqtyń sqatalýyn qadaǵalaýshy organ qaıda qarap otyr?
Qýanyshbek Ysqaqovtyń isimen tanysqan tájirıbeli zańgerler, Ysqaqovtyń qorǵaýshy advokattary joǵaryda atalǵan organ qyzmetkerleriniń mundaı áreketterin óz ýákilettikterin asyra paıdalaný jáne adamgershilik prınıpterge jat nárse dep ashyq aıtyp otyr.
Eger dál osy sot proesine órkenıetti elder sotynyń ókili qatysatyn bolsa, Qazaq Elin demokratııalyq, Prezıdenttik emes, shekten shyǵýshy quqyq organdary bıleıtin el retinde baǵalar edi.
52 tomǵa qattalǵan bul sot proesinde aıyptalýshy, búginde 7 jylǵa bas bostandyǵynan aıyrylǵan Q. Ysqaqov pen onyń osy iske negizsiz tartylǵan inisi Azat Dosmaıylovtyń kinásiz ekenin dáleldeıtin aıǵaqtar kóp keltirilgen. Telefon detalızaııasy, kýágerlerdiń júrgen, kezdestik degen aýmaqtarynyń sáıkessizdigi sot barysynda anyq kórsetilgen.
Sot proesinde berilgen aıǵaqtar men sóz jarystarynda keltirilgen naqty bultartpas dálelderge mán bermegen sýdıa Saıdýllaev Abdýllajan Saıdjapparulynyń áreketi – tapsyrys kartınasyna uqsaıdy deıi zańgerler.
Bul jerde joǵarǵy jaqtaǵy laýazymdy kisilerdiń abyroıyn saqtaý tapsyrmasy da turýy múmkin degen boljam da joq emes.
Elimizde eń mańyzdy saıası naýqan – QR Parlamenti jáne barlyq deńgeıdegi máslıhattar depýtattaryn saılaýy kúni jaqyn qaldy. Osyndaı jaýapty naýqan aldynda turǵan qoǵamymyzǵa sottyń ádiletsiz sheshimine narazalyq tanytyp, ádildik izdegen shýdyń qajeti joq.
Sondyqtan osy ádeletsizdiktiń qaıraǵyna túsken burynǵy ákim Qýanyshbek Ysqaqovqa qatysty qylmystyq istiń aq-qarasyn ashýǵa, onyń ádiletti sheshilýine
QR Konstıtýııasynyń kepili, QR Prezıdenti Qasym-Jomart Toqaev,
QR Joǵarǵy Soty, QR Bas Prokýratýrasy,
Qalyń halyqtyń senim-yqylasyna ıe bop kele jatqan «Nur Otan» partııasy istiń qaıta qaralýyna yqpal etip, ádil sheshilýin qadaǵalaýyna alsa ǵana otbasynda 8 balasy, bala kútimindegi jan jary, 85 jastaǵy qart anasy bar kópbalaly otbasynyń taǵdyry sheshilmek.
