Qytaıdyń Shyńjań Uıǵyr avtonomııalyq aýdanynda musylmandarǵa arnalǵan 380-nen astam túrme men lager bar ekendigi anyqtaldy, dep habarlaıdy «Adyrna» ulttyq portaly Avstralııa strategııalyq saıasat ınstıtýtyna (ASPI) silteme jasap.
Taldaý nátıjesinde Shyńjańdaǵy nysandar týraly eń tolyq málimetter bazasy jasaldy. Olardyń ishinde 2017 jyldan beri jumys istep kele jatqan «qaıta tárbıeleý lagerleri» dep atalatyn tergeý ızolıatorlary men túrmeler eskerilgen. Zertteýshiler jerseriktik túsirilimderdi taldaýdyń kómegimen málimetter bazasyn quryp, olardy kartaǵa túsirgen.
Qashqar qalasyndaǵy bul qaıta daıarlaý ortalyǵy bastapqyda mektep retinde salynǵan. 2017 jyly bastalǵan qýǵan-súrgin kezinde ol aýqymdy oqý ornyna aınaldyrylyp, 2018 jyldyń aıaǵy men 2019 jyldyń basynda úgit-nasıhat qyzmetinde keńinen qoldanyla bastady. Jaqynda ol tolyǵymen zalalsyzdandyrylǵan. Spýtnıktik túsirilim nysannyń paıdalanýdan shyǵarylǵandyǵyn boljaıdy.
Sońǵy jyldary Qytaıdaǵy uıǵyrlar men basqa da musylmandarǵa arnalǵan lagerler sany azaımaı, kerisinshe kóbeıgen kórinedi. Keltirilgen derekterge súıenetin bolsaq, 2019 jyldyń shildesinen 2020 jyldyń shildesine deıin 61 nysan salynyp, keńeıtilgen.
Esterińizge sala keteıik, AQSh prezıdenti Donald Tramptyń ákimshiligi Qytaı úkimetiniń musylmandarǵa júrgizgen saıasatyn «genoıd» qataryna jatqyzý múmkindikterin qarastyryp jatqandyǵy týraly habarlanǵan bolatyn. Sondaı-aq, buǵan deıin uıǵyr emmıgranttarynyń bir toby Halyqaralyq qylmystyq sotta genoıd pen adamzatqa qarsy qylmystar týraly aıyptaý aıasynda Qytaı basshylyǵyna qarsy tergeý júrgizbek bolǵan.
Atap aıtqanda, Qytaıǵa Kambodja men Tájikstannan myńdaǵan uıǵyrlardy elge qaıtarý áreketteri týraly másele kóterildi. 80 paraqtan turatyn zańgerlerdiń málimdemesinde musylmandarǵa qarsy qylmystyq naýqanǵa jaýap beretin 30-dan astam qytaılyq sheneýnikterdiń tizimi keltirilgen. Bul tizimge memleket basshysy Sı zınpın de engen bolatyn.
«Adyrna» ulttyq portaly
