Tamyz aıynyń basynda «Qazaqstan kommýnıstik halyq partııasynyń» ókilderi eldegi ultshyldaryń is-áreketin jiti qaraý kerek degen másele boıynsha QR-nyń bas prokýratýrasyna ashyq hat joldaǵan bolatyn. Kommýnısterdiń atyshýly bastama kóterýiniń astarynda qandaı emeýrin jatyr? Jaǵdaı qalaı órbýi múmkin degen máselelerdi camonitor.kz saıty qoǵam belsendileriniń talqysyna tastapty.
Ultshyldyq – qylmys emes
- QKHP-nyń málimdemesi ulttyq jáne tildik máselelerdi sheshýge qatysty ekstremaldy kózqaras ókilderiniń sany artýyna alańdaǵan elektoratty tartý maqsatynda jasalǵan saılaýaldy qadamǵa uqsaıdy. Bul degenimiz – is júzinde kommýnıstik ıdeıalardy qoldaıtyn janashyr elektorattyń joq ekendiginiń belgisi. Al, QKHP-nyń aldaǵy saılaýda Parlamentte qalǵysy keletini belgili dúnıe. Bas prokýratýraǵa QKHP-nyń málimedemesine jaýap berý ońaıǵa soqpasy anyq. Sebebi, «radıkaldy ultshyldar» degen qandaı ultshyldar? Ony kim qalaı túsinedi jáne olar qandaı jaǵymsyz áreketter isteıdi degen máseleleri naqty emes. Jalpy alǵanda ultshyldyqtyń qaısysyn alyp qarasańyz da ekonomıkalyq ultshyldyq, saıası ultshyldyq, mádenı ultshyldyq qylmys bolyp tabylmaıdy,-deıdi saıasattanýshy Ǵazız ÁBIShEV.
Al táýelsiz jýrnalıst Mıras Nurmuhambetov QKHP ózderin «besinshi kolonna» retinde kórsetti deıdi.
- QKHP ózin «besinshi kolonna» jáne Qazaqstandaǵy kollaboraıonızmniń áleýetti kózi retinde kórsetti. Sondyqtan bas prokýratýraǵa olardyń ózine nazar aýdarý kerek. Óıtkeni, úndeýde ultaralyq arazdyqty qozdyrýdyń tikeleı jáne jasyryn notalary bar.
Sondaı-aq, ol 90-jyldary bılik durys saıasat júrgizgende qazirgideı problemmalar týyndamas edi degen pikirde:
- Ultshyldyqty árkim ózinshe túsinedi. Sondyqtan buǵan naqty jaýap berý múmkin emes. Biraq, mynany este ustaǵan jón. Ultshyldyq ta kommýnızm sekildi sońǵy úsh on jyldyqta memlekettiń durys ustanbaǵan saıasatynyń «jemisi». Eger 90-jyldardyń basynda bılik bolshevıkterdiń qylmysyn áshkerelep, dekommýnızaııa júrgizip, saıası jáne ekonomıkalyq reformalardy júzege asyrǵan bolsa, qazirgideı kommýnıster nemese ultshyldar týyndatyp júrgen máseleler bolmas edi. Keńes odaǵyn eshkim ańsary aýyp eske almaıtyn edi. Al durys júrgizilgen ulttyq saıasat (bul tilge, bilimge, aýyldyń damýyna, oralmandarǵa qatysty ) radıkaldy nemese qandaı da bir ıdeologııany jaqtaýshylarǵa múmkindishilik bermeıdi.
Ultshyldyq bir jaqty dúnıe emes
-Bir jaqty ǵana ultshyldyq degen nárse bolmaıdy. Bizdiń ultshyldyq dep júrgenimiz – etnoultshyldyq. Iaǵnı, naızmniń bir túri. Naızm degen Germanııadaǵy Gıtler tusyndaǵy (1933-1945) naızm emes. Onyń da óz ishinen birneshe túri bar. Bul Horvatııadaǵy ýstashı, Vengrııadaǵy Hortı rejımderi jáne Rýmynııadaǵy general Antoneský taǵy basqalary. Bul elderdiń barlyǵyn Gıtler jaýlap alǵan joq, biraq 1939-1945 jyldary erikti túrde, ıdeıalyq sebeptermen naıstik Germanııanyń áskerı odaqtastary retinde áreket etti jáne barlyq maıdandarda, eń aldymen Shyǵys maıdanynda Keńes Odaǵyna qarsy, ıaǵnı bizdiń ákelerimiz ben atalarymyzǵa qarsy soǵysty. Bizdi óltirýge keldi. Olar shamamen 10 mıllıon sarbazdy (sanaý ádisterine baılanysty ártúrli sandar atalady: jaralanýdan qaıtys bolǵan jáne t. b.) jáne 17 mıllıondaı qarapaıym halyqty óltirdi,-deıdi tarıhshy Nurtaı MUSTAFAEV.
«Adyrna» ulttyq portaly
