Búgingi sanymyzda Barak Obamanyń 8 jyldyq prezıdenttik kezinen faktiler usynamyz: stendaptar jáne BAQ-qa jańa kózqaras
1-fakt. Alǵashqy afroamerıkandyq prezıdent
Barak Obama - Amerıka Qurama Shtattary tarıhyndaǵy alǵashqy qara násildi prezıdent. Bir qyzyǵy, Obama mýlat, biraq kóptegen afroamerıkandyqtardan aıyrmashylyǵy, ol quldardyń urpaǵy emes. Onyń ákesi - kenııalyq, Lýo halqy dárigeriniń uly, al anasy - aq amerıkandyq jáne alǵashqy qonys aýdarýshylardyń urpaǵy. Barak Obamanyń ata-anasy úsh jasynda ajyrasqan. Obama, sonymen qatar, ýnıversıtettik Harvard Law Reviewbasylymynyń tarıhyndaǵy alǵashqy afro-amerıkandyq redaktor boldy.
Ol Amerıka Qurama Shtattarynyń prezıdenti retinde alǵash qyzmetke kirisken kezde taptyq jáne ultaralyq arazdyqty toqtata alatyn qara násildi lıder bolyp kóringen edi. Biraq sońǵy jyldardaǵy oqıǵalar (afroamerıkandyqtardyń «aq» polıeılerdi óltirgendigi týraly) bul úmitterdiń beker ekenin kórsetti. Associated Pressagenttiginiń habarlaýynsha, AQSh-ta Barak Obamanyń prezıdenttik saılaýdaǵy jeńisinen keıin dinı jáne násildik qozǵalystar sany kóbeıgen.
2-fakt. Rekord jasaýshy
2007 jyldyń birinshi jartysynda Obamanyń saılaý naýqany kezinde 58 mıllıon dollar jınady. Bul soma saılaýǵa deıingi kúntizbelik jyldyń alǵashqy alty aıynda prezıdenttik naýqanǵa qarajat jınaý boıynsha rekord ornatty.
2008 jyldyń qańtarynda naýqan 36,8 mıllıon dollar jınap, taǵy bir rekord ornatty. CNN-niń habarlaýynsha, 2009 jyldan bastap Barak Obamanyń ınaýgýraııasy men ulyqtaý saltanattarynyń quny AQSh tarıhyndaǵy eń joǵarǵy kórsetkish (shamamen 160 mıllıon dollar). The New York Times gazetiniń habarlaýynsha, ekinshi saılaý jarystarynda Obama rekordtyq $ 934 mıllıonyn jınaı aldy, al saılaý naýqanynyń shtabyn ustaýǵa 200 mıllıon dollardan astam qarajat jumsaldy.
Sonymen qatar, Obama 2012 jyly AQSh prezıdenttigine saılaý naýqanyndaǵy memlekettik qarjylandyrýdan bas tartqan alǵashqy jáne jalǵyz úmitker. 2008 jylǵy kelgen saılaýshylardyń sany da rekord kórsetti (64%). Inaýgýraııa saltanatyna buryn sońdy bolmaǵan mıllıonnan astam adam jınaldy.
3-fakt. «Obamamanııa»
Obamanyń jeńisi álemniń birqatar elderinde eıforııany týdyrdy. Bul qubylys «obamamanııa» dep ataldy, onyń belgileri saılaý naýqany kezinde paıda boldy. Kenııa men Afrıka jáne Taıaý Shyǵystyń keıbir elderi oǵan qatty áser etti.
Bir qyzyǵy, Caloplaca obamae, Paragordius obamai, Etheostoma obama balyǵy men Aptostichus barackobamai órmekshisi syndy ónimder shyǵaryla bastaǵan.
4-fakt. Abort jaıynda
Obama jasandy túsik jasatýǵa, onyń ishinde merzimi jaqyndaǵanda abort jasatýǵa ruqsat berý týraly sheshim qabyldady. Obama sonymen birge jasóspirimder arasynda júktiliktiń aldyn-alý jáne jynystyq saýattylyqty arttyrý baǵdarlamalaryn jasaýǵa atsalysty.
5-fakt. Lıberaldy
1996 jyldan bastap Barak Obama AQSh-taǵy bir jynysty nekeni zańdastyrýdyń jaqtaýshysy boldy. 1990 jyldarda mundaı neke álemdegi eshbir elde bolmaǵan edi, degenmen bir jynysty azamattyq nekeler az mólsherde tirkelgen bolatyn. Obama stýdenttik shaqtarynda Mıshelge úılenbesten buryn bir jigitpen áýeıi bolǵan degen qaýesetter de kezdesedi.
6-fakt. Amerıkalyqtar Barak Obamany saılaýaldy kóp ýádeler men nátıjeniń joqtyǵyna baılanysty Aq úıdiń negizsiz basshysy dep esepteıdi. Irak jerinen amerıkalyq áskerılerdi shyǵarýǵa baılanysty ýádelerinde sáıkessizdik bar.
7-fakt. Shyǵarmashyl tulǵa
Barak Obama tek saıasatker ǵana emes, sonymen birge óte daryndy jazýshy. Búgingi tańda onyń úsh kitaby jaryq kórdi.
Birinshisi - «Ákemniń armany» ómirbaıany, onda ol óziniń balalyq shaǵy týraly baıandaıdy jáne jastyq shaǵynda biraz moraldyq quldyraýǵa ushyrap, spırttik ishimdikpen áýestenip, kokaın men temeki shegip, marıhýana qabyldaǵanyn, biraq ýaqytynda toqtap, joǵary bilim alyp, saıasatta da úlken jetistikke qol jetkizgenin aıtady. 2006 jyly birinshi kitabynyń aýdıo nusqasy Grammy syılyǵyn jeńip alǵan.
Ekinshisi - «Úmit batyldyǵy» saıası tujyrymdar kitaby. Obamanyń eki kitaby da bestsellerge aınaldy. Obama úshinshi kitabyn áıeli jáne qyzdarymen birigip jazdy. «Sen týraly án aıtamyn: meniń qyzdaryma joldaý» kitaby balalar aýdıtorııasyna arnalǵan.
Sonymen qatar, Amerıka Qurama Shtattarynyń 44-shi Prezıdenti eki Grammy músinimen maqtanady. 2006 jáne 2008 jyldary bul músinder oǵan oratorlyq óneri úshin tabystalǵan.
8-fakt. Qarapaıym
Barak Obama eshqashan óz mansabyn paıdalanyp maqtangershilikke salynbaǵan adam. Qarapaıym tazalyqshy kisilermen de únemi sálemdesip júretin.
9-fakt. Medıa-revolıýııashyl
Obama áleýmettik jeli arqyly saılaýda jeńiske jetken AQSh-tyń alǵashqy prezıdenti boldy. Ol memleket basshysynyń ınternet-medıamen jumys isteýi týraly dúnıejúzilik kózqarasty túbegeıli ózgertti. Obama tóńkeris jasap, álemdegi saıasatkerler qazir ustanýǵa tyrysatyn oıynnyń jańa erejelerin ornatty. 2015 jyly prezıdent úsh tanymal YouTube bloggerimen sóılesip, olardy Aq úıge ekskýrsııaǵa shaqyryp, jumys kúninen ýaqyt bóldi. Bul jýrnalıstermen ótkizetin dástúrli suhbattyń ornyna jańa bir serpilis ákeldi.
2008 jyly prezıdenttik naýqan kezinde Obama óziniń qoǵamdyq belsendiligin arttyrý úshin Facebook pen Twitter-de jıi kórine bastady. Sonymen qatar barackobama.com veb-saıty iske qosyldy, ol kandıdattyń ınternettegi turaqty kórinisi ǵana emes, sonymen birge bolashaq ult kóshbasshysynyń barlyq jaqtaýshylary úshin áleýmettik jelidegi ózindik analogy boldy. Kóptegen sarapshylardyń pikirinshe, mundaı ınternettegi belsendilik Obamanyń saılaýda jeńiske jetýinde mańyzdy ról atqardy.
Sonymen qatar, jańa prezıdent jastar aýdıtorııasyn óz jaǵyna tartý úshin ázil-ospaq keshterine únemi qatysatyn. Obama Amerıkadaǵy jastar arasynda keńinen tanymal bolǵan «Late Night Show» baǵdarlamasyna shyqqan AQSh-tyń alǵashqy prezıdenti boldy. Amerıkandyq prezıdentter Obamaǵa deıin de mundaı shoýlarǵa qatysatyn, biraq tek kandıdat kezinde ǵana.
Obama prezıdent bolǵannan keıin 1 jyl ótken soń, alǵash ret 2009 jyly Tonight Show with Jay Leno baǵdarlamasyna qatysty. Keıinnen bul kesh shoý tarıhyndaǵy eń sátti shyǵarylym boldy.
Obama prezıdenttik kezinde «Late Night Show»-ǵa 14 ret qatysty jáne prezıdenttiń ár epızody YouTube-ta birneshe mıllıon qaralym jınaǵan.
Onyń áıeli Mıshel Obama da keshki shoýlarǵa belsendi qatysyp, kúıeýiniń reıtıngin kóterýge atsalysty. Mysaly, kezekti shoý baǵdarlamada Djımmı Fallonmen bıleýi sátti shyqty.
10-fakt. Ázilqoı prezıdent
Aldyńǵy fakt boıynsha, Barak Obamanyń tamasha ázilqoı ekenin boljaý qıyn emes. Obama qalaı kúldirýdi biledi.
Onyń qoshtasý sóziniń ózi qandaı! 20 mınýttyq stendaptyń sońynda ol «Obama ketip bara jatyr» dep mıkrofondy jerge tastaı saldy. Iá, ádemi kete bilý de óner.
Munyń bári Obamany «halyqqa jaqyn» qyldy. Ol Amerıka halqynyń esinde hattamadaǵy sheneýnik qana emes, qarapaıym adam retinde saqtaldy.
“Adyrna” ulttyq portaly
