Ǧalymjan Bädıljanūly Jaqiianovty keiıngı buyn ūmyta bastaǧan siiaqty. Öitkenı onyŋ Qazaqstannan ketkenıne 10 jyldyŋ jüzı bolyp qaldy.
Kezınde «jas türkıler» degen atqa ie bolǧan elımızge belgılı azamattarmen bırge «Qazaqstannyŋ Demokratiialyq taŋdauy» degen partiia qūrǧan Ǧalymjan Jaqiianov 2002 jyldyŋ jazynda 7 jylǧa sottalǧan. Sol kezdegı jüie men Rahat Äliev bastaǧan topqa qarsy şyqqan Jaqiianov elımızde demokratiialyq qūndylyqtardy ornatuǧa barynşa atsalysqan. 2001 jyldary qūrylǧan QDT qozǧalysynyŋ mälımdemesı sol kezdegı bilıkke asa auyr soqqy bolyp tigenın de jasyruǧa bolmaidy.
2002 jyldyŋ qaŋtar aiynda Jaqiianovqa qatysty qylmystyq ıs qozǧalyp, qūqyq qorǧau organdarynyŋ ökılderı onyŋ soŋyna tüsedı. Nauryz aiynda ol Almaty qalasyndaǧy Furmanov köşesındegı Fransiia, Ūlybritaniia jäne Germaniia elşılıgınıŋ ǧimaratyna kelıp tyǧylady. Bes kündık kelıssözden keiın «täuelsız sot taǧaiyndalady» degen kepıldıkten soŋ ǧana ol ǧimarattan şyǧady. Bıraq 7 jylǧa sottalyp ketedı.
2004 jyly ol basynan ötken qiyndyqtar turaly «Trudnosti jizni» atty kıtabyn jariialaidy.
Üş jarym jyldan asa uaqyt Qazaqstandaǧy eŋ las Qūsmūryn türmesınde otyrǧan Jaqiianov 2006 jyldyŋ 14 qaŋtarynda bostandyqqa şyqty.
«Örge ūmtylǧan» ömırbaian
Sovhoz direktorynyŋ balasy bolǧan Ǧalymjan Jaqiianov Şyǧys Qazaqstannyŋ Kürşım audanynda tuǧan. Mekteptı bıtırgennen keiın Mäskeudıŋ Bauman atyndaǧy universitetın bıtırgen. 1986-1989 jyldary Semeidegı maşina jasau zauytynda master bolyp jūmys ıstep, atalǧan zauyttyŋ komsomol komitetınıŋ basşysy bolǧan ol şamaly uaqyttan keiın «Maqsat» dep atalatyn oblystyq jastar ūiymyn qūrady. Mūnan keiıngı ömırbaianyn qarasaq, bilık lauazymynda örge qarai ūmtylǧan qairatker azamattyŋ aişyqty joldaryn köremız.
1990-1992 jyly «Toman» kommersiialyq firmasynyŋ direktory, 1992-1994 jyly «Semei» qarjy-öndırıstık kompaniiasynyŋ bas direktory, 1994 mausym men 1997 nauryz aralyǧynda Semei oblysynyŋ äkımı, 1997 jyldyŋ nauryz ben 1997 jyldyŋ qaraşa aiyna deiın Qazaqstan Respublikasy strategiialyq resurstardy baqylau agenttıgınıŋ töraǧasy bolyp qyzmet atqarady. Odan keiın 1997 jyldan 2001 jylǧa deiın Pavlodar oblysynyŋ äkımı bolyp taǧaiyndalady.
Jaqiianovatyŋ būdan keiıngı taǧdyry jūrtqa belgılı. Jüiege qarsy şyqqany üşın jazyqty bolyp, ol sottaldy.
Jaqiianov Qazaqstan tarihyndaǧy eŋ jas äkım bolǧan.
Ǧalymjan Bädıljanūlynyŋ Pavlodar oblysyn basqaryp tūrǧan kezındegı qazaq tılınıŋ bedelın köteruge qatysty qabyldaǧan ataqty «Altyn tıl» baǧdarlamasyn bıreu bıler, bıreu bılmes. Būl baǧdarlamany jas äkım aimaqtaǧy orystıldılerdıŋ qatty qarsylyǧyna qaramastan qabyldattyrǧan. Sol uaqyttan berı 19-20 jyl ötse de, qazaqtyŋ. memlekettıŋ tıldıŋ taǧdyry tüitkıldı mäsele küiınde qalyp otyr. Orystıldılerdıŋ qarsylyǧyn eleŋ qylmai, tızege basyp, mūndai jobany qabyldai alatyn äkım bar ma, qazır Qazaqstanda?!.
Jaqiianovtar otbasy
Şetel asqan şeneunık
Jaqiianovqa basqa jol qalmady. Bostandyqqa şyqqannan keiın ol qūrlyq asty. Qazaqstan qadırın bılmedı. Eks-şeneunık AQŞ-qa qonys audardy. Naqty aitsaq, şetelge ketuge rūqsat aluǧa üş jyldan asa uaqyt ötken. Aqyry 2009 jyly AQŞ-qa tūraqtady.
Al internet közderınde Jaqiianovtarǧa qatysty derekter köp kezdespeidı. 2014 jyly elımızdıŋ bırqatar būqaralyq aqparat qūraldary Ǧalymjan Jaqiianovtyŋ Massachusetsk universitetınıŋ magistry atanǧanyn jazdy.
2013 jyldyŋ 18 qaŋtarynda forbes.kz jurnalyna bergen sūhbatynda ol Tölen Toqtasynov ekeuı (būrynǧy Mäjılıs deputaty) Qytai men Monǧoliiada kömır öndırısımen ainalysatynyn aitqan. 2013 jyldyŋ 6 mamyr künı «Azattyq» radiosyna bergen sūhbatynda Ǧalymjan Bädıljanūlynyıŋ zaiyby Qarlyǧaş Jaqiianova Boston qalasynda bolǧan jarylysqa qatysty sūhbat bergen.
Al Ǧalymjannyŋ ülken ūly Berıktıŋ Garvard biznes mektebın bıtırıp, «Şevron» kompaniiasynda bes jyl jūmys ıstegenı turaly aqparat bar. Kışı ūly Elejannyŋ Massachusetsk tehnologiialyq universitetın bıtırgenı jaily ǧana mälımet kezdesedı. Al Qarlyǧaş Jaqiianovanyŋ Bostonnyŋ tıl mektebın bıtırgenı aitylady.
Būdan keiın Jaqiianovtarǧa qatysty eşqandai mälımet joq. Keibır derekterge qaraǧanda, olar Qytai, Monǧoliiadaǧy zauyttaryn satyp jıbergen. Qarlyǧaş Jaqiianova özınıŋ feisbuk paraqşasynda Bostan qalasynda tūryp jatqanyn naqty atap körsetken.
Ǧalymjan Jaqiianov nege jym- jyrt jatyr?
Aqiqatyn aitu kerek, qazırgı uaqytta şetel asqan Jaqiianovtardyŋ ünsızdıgı qatty oilandyrady. Mümkın Ǧalymjan Jaqiianov saiasattan bırjola ketken bolar. Ol jaǧy da mälımsız. Bıraq ol 2013 jyly forbes.kz jurnalyna bergen sūhbatynda tübınde saiasatqa qaita oralatynyn aitqan. Al odan berı 7 jyl öttı. Ünsızdık. Ünsızdık nege ūzaqqa sozylyp otyr? Mūnyŋ sebebı nede? Bıraq Ǧalymjan Jaqiianovtarǧa qatysty süisınıp aitatyn bır närse bar.
Şetelge ärtürlı jaǧdaimen qudalanyp, sottalyp ketken «oppozisiiadamyz» dep jürgen azamattardyŋ barlyǧy Qazaqstandy synaidy, elde jürgızılıp jatqan reformalardy joqqa şyǧarady.
Mūhtar Äbliazov ta, Äkejan Qajygeldin de, Älnūr Mūsaev ta, tıptı Erjan Tūrsymbai men Ermek Narymbai da qazırgı jürgızılıp jatqan reformalardy joqqa şyǧarady. Jüienı synaidy.
Elde jürgen Janbolat Mamai da bilıkpen köşede tıreskısı keledı. Bıraq bırnärsenı bıtırıp jatqan bırı joq.
Al Ǧalymjan Jaqiianov jym-jyrt. Synamaidy. Elden, memleketten mın ızdemeidı. Ötkenge ökpelemeidı. Bıraq Strategiialyq resurstardy baqylau agenttıgınıŋ töraǧasy qyzmetınde bolǧan ol talai qūpiiany bıledı. Tabiǧi bailyq pen öndırıstıŋ qalai jekeşelengenın de habardar.
Ǧalymjan Jaqiianov janaiqaiǧa basyp, qazaq qoǧamyn qaralap jatqan joq. Bıraq kökeide bır sūraq bar: Jaqiianovty jyraqta jürse de jūrty nege ızdemeidı?
Ǧalymjannyŋ basyna kün tuǧanda jan jary Qarlyǧaş şyryldap qanatymen su septı. Bilıkpen taitalasty.
Bır qyzyǧy, Jaqiianovtar otbasy äleumettık jelıde de ünsız. Mysaly, Qarlyǧaş Jaqiianova feisbuk paraqşasyna biylǧy jyldyŋ 5 mausym künı ǧana kırgen. Ol anda -sanda ǧana jelıdegı keibır tılekterge jauap qaitarady.
Bıraq jeke paraqşasynan baiqaǧanymyz, onyŋ Qazaqstanǧa, tuǧan jerge degen saǧynyşy basym.
«Netken baitaq, netken ūly jer edıŋ,
Nendei küige jüregımdı böledıŋ?!
Sende tudym, sende östım men, sende ölsem,
Armanym joq būl düniede der edım!».
Būl Qarlyǧaş Jaqiianovanyŋ feisbuk paraqşasynda tūrǧan qazaq aqyny Qasym Amanjolovtyŋ jyry.
Jaqiianov aqiqatty aitty. Ǧalymjan Bädıljanūly strategiialyq agenttıktı basqaryp otyrǧan şaqta milliardtaǧan dollar tūratyn ırı öndırısterdıŋ kök tiynǧa satylǧanyn, keibır tau-ken oryndary men mūnai kenışterınıŋ tegın berılıp ketkenıne aşyq narazylyǧyn bıldırdı.
Jaqiianov elımızge 5 saiasi reforma qajet ekendıgın aitty. Ol: täuelsız sot, äkımderdı sailau, täuelsız BAQ (söz bostandyǧy), parlamenttıŋ ökılettılıgın keŋeitu jäne taza ärı ädıl sailau. Ol jüiege qarsy şyqty.
Ǧalymjan Jaqiianovtyŋ zor äleuetın bızdıŋ bilık memlekettıŋ damuy men qalyptasuyna paidalanu kerek edı.
...Aitpaqşy bügın Ǧalymjandai qairatker azamattyŋ qysyltaiaŋ kezeŋde qasynda bolǧan, ony qadırlei bılgen Qarlyǧaş Jaqiianovanyŋ tuǧan künı.
Qūtty bolsyn!
Jaqiianovtar otbasy
Şetel asqan şeneunık
Jaqiianovqa basqa jol qalmady. Bostandyqqa şyqqannan keiın ol qūrlyq asty. Qazaqstan qadırın bılmedı. Eks-şeneunık AQŞ-qa qonys audardy. Naqty aitsaq, şetelge ketuge rūqsat aluǧa üş jyldan asa uaqyt ötken. Aqyry 2009 jyly AQŞ-qa tūraqtady.
Al internet közderınde Jaqiianovtarǧa qatysty derekter köp kezdespeidı. 2014 jyly elımızdıŋ bırqatar būqaralyq aqparat qūraldary Ǧalymjan Jaqiianovtyŋ Massachusetsk universitetınıŋ magistry atanǧanyn jazdy.
2013 jyldyŋ 18 qaŋtarynda forbes.kz jurnalyna bergen sūhbatynda ol Tölen Toqtasynov ekeuı (būrynǧy Mäjılıs deputaty) Qytai men Monǧoliiada kömır öndırısımen ainalysatynyn aitqan. 2013 jyldyŋ 6 mamyr künı «Azattyq» radiosyna bergen sūhbatynda Ǧalymjan Bädıljanūlynyıŋ zaiyby Qarlyǧaş Jaqiianova Boston qalasynda bolǧan jarylysqa qatysty sūhbat bergen.
Al Ǧalymjannyŋ ülken ūly Berıktıŋ Garvard biznes mektebın bıtırıp, «Şevron» kompaniiasynda bes jyl jūmys ıstegenı turaly aqparat bar. Kışı ūly Elejannyŋ Massachusetsk tehnologiialyq universitetın bıtırgenı jaily ǧana mälımet kezdesedı. Al Qarlyǧaş Jaqiianovanyŋ Bostonnyŋ tıl mektebın bıtırgenı aitylady.
Būdan keiın Jaqiianovtarǧa qatysty eşqandai mälımet joq. Keibır derekterge qaraǧanda, olar Qytai, Monǧoliiadaǧy zauyttaryn satyp jıbergen. Qarlyǧaş Jaqiianova özınıŋ feisbuk paraqşasynda Bostan qalasynda tūryp jatqanyn naqty atap körsetken.
Ǧalymjan Jaqiianov nege jym- jyrt jatyr?
Aqiqatyn aitu kerek, qazırgı uaqytta şetel asqan Jaqiianovtardyŋ ünsızdıgı qatty oilandyrady. Mümkın Ǧalymjan Jaqiianov saiasattan bırjola ketken bolar. Ol jaǧy da mälımsız. Bıraq ol 2013 jyly forbes.kz jurnalyna bergen sūhbatynda tübınde saiasatqa qaita oralatynyn aitqan. Al odan berı 7 jyl öttı. Ünsızdık. Ünsızdık nege ūzaqqa sozylyp otyr? Mūnyŋ sebebı nede? Bıraq Ǧalymjan Jaqiianovtarǧa qatysty süisınıp aitatyn bır närse bar.
Şetelge ärtürlı jaǧdaimen qudalanyp, sottalyp ketken «oppozisiiadamyz» dep jürgen azamattardyŋ barlyǧy Qazaqstandy synaidy, elde jürgızılıp jatqan reformalardy joqqa şyǧarady.
Mūhtar Äbliazov ta, Äkejan Qajygeldin de, Älnūr Mūsaev ta, tıptı Erjan Tūrsymbai men Ermek Narymbai da qazırgı jürgızılıp jatqan reformalardy joqqa şyǧarady. Jüienı synaidy.
Elde jürgen Janbolat Mamai da bilıkpen köşede tıreskısı keledı. Bıraq bırnärsenı bıtırıp jatqan bırı joq.
Al Ǧalymjan Jaqiianov jym-jyrt. Synamaidy. Elden, memleketten mın ızdemeidı. Ötkenge ökpelemeidı. Bıraq Strategiialyq resurstardy baqylau agenttıgınıŋ töraǧasy qyzmetınde bolǧan ol talai qūpiiany bıledı. Tabiǧi bailyq pen öndırıstıŋ qalai jekeşelengenın de habardar.
Ǧalymjan Jaqiianov janaiqaiǧa basyp, qazaq qoǧamyn qaralap jatqan joq. Bıraq kökeide bır sūraq bar: Jaqiianovty jyraqta jürse de jūrty nege ızdemeidı?
Ǧalymjannyŋ basyna kün tuǧanda jan jary Qarlyǧaş şyryldap qanatymen su septı. Bilıkpen taitalasty.
Bır qyzyǧy, Jaqiianovtar otbasy äleumettık jelıde de ünsız. Mysaly, Qarlyǧaş Jaqiianova feisbuk paraqşasyna biylǧy jyldyŋ 5 mausym künı ǧana kırgen. Ol anda -sanda ǧana jelıdegı keibır tılekterge jauap qaitarady.
Bıraq jeke paraqşasynan baiqaǧanymyz, onyŋ Qazaqstanǧa, tuǧan jerge degen saǧynyşy basym.
«Netken baitaq, netken ūly jer edıŋ,
Nendei küige jüregımdı böledıŋ?!
Sende tudym, sende östım men, sende ölsem,
Armanym joq būl düniede der edım!».
Būl Qarlyǧaş Jaqiianovanyŋ feisbuk paraqşasynda tūrǧan qazaq aqyny Qasym Amanjolovtyŋ jyry.
Jaqiianov aqiqatty aitty. Ǧalymjan Bädıljanūly strategiialyq agenttıktı basqaryp otyrǧan şaqta milliardtaǧan dollar tūratyn ırı öndırısterdıŋ kök tiynǧa satylǧanyn, keibır tau-ken oryndary men mūnai kenışterınıŋ tegın berılıp ketkenıne aşyq narazylyǧyn bıldırdı.
Jaqiianov elımızge 5 saiasi reforma qajet ekendıgın aitty. Ol: täuelsız sot, äkımderdı sailau, täuelsız BAQ (söz bostandyǧy), parlamenttıŋ ökılettılıgın keŋeitu jäne taza ärı ädıl sailau. Ol jüiege qarsy şyqty.
Ǧalymjan Jaqiianovtyŋ zor äleuetın bızdıŋ bilık memlekettıŋ damuy men qalyptasuyna paidalanu kerek edı.
...Aitpaqşy bügın Ǧalymjandai qairatker azamattyŋ qysyltaiaŋ kezeŋde qasynda bolǧan, ony qadırlei bılgen Qarlyǧaş Jaqiianovanyŋ tuǧan künı.
Qūtty bolsyn!
Erkın Qaldan,
«Adyrna» ūlttyq portaly
Ūqsas jaŋalyqtar
