Mūqaǧalidai alyptardyŋ jerlesı bolǧandyqtan ba, auyl jaqtan jyr jazatyn jylt etken "aqyn bala" körsek boldy, onyŋ aiaq-alysy men şabysyna syn közben qaraitynymyz bar. Ras, jelıgı basylmaǧan köp bozbala ǧaşyqtyqtan qaǧaz büldırıp alyp, artynşa öleŋ auylynan suynyp ketıp jatady. Al, solardyŋ ışınde öleŋge bırjola en salyp, asau şabytty ertep mınıp alyp, sar jeletınder tym az. Sol azdardyŋ ışınen Sanjar Keleke degen jıgıttı körıp edım, bır joly. Özın emes, kıtabyn...
Almaty oblysynyŋ äkımdıgı bır top jastyŋ tūŋǧyş jinaqtaryn şyǧarypty. Ras, ötırık aityp qaitem, solardyŋ ışınen jerlesım (Qaradala öŋırınıŋ Sümbe auylynan eken) Sanjar Kelekenıŋ "Jürek sözı" degen tūŋǧyş kıtabyn suyryp alǧanmyn. Oqyp şyǧyp, poeziia älemınıŋ düldıl tūlparlary Jaras Särsek pen Baqyt Bedelhannyŋ artynan taǧy da bır taidyŋ qūldyraŋdai erıp kele jatqanyn baiqadym. Sümbenıŋ topyraǧynyŋ qasietın moiyndadym ba, joq älde sol eldıŋ qūdıretı bardai sezıldı me, äiteuır aqyn ınımızge ışım jylyp qalǧandai bolǧan.
Däl sol sätte men osy aqyn ınımnıŋ basy tau men tasqa soǧylyp, tar qapasta, taǧdyrdyŋ tauqymetımen Maǧjan babasyndai "abaqtyda aidan künnen jaŋylyp" jatqanyn bılsemşı...
Bılsem, qazırgı Jazuşylar odaǧynyŋ töraǧasy Ūlyqbek Esdäulet bastaǧan aǧalaryma qozǧau salmas pa edım. Tynyştyqbek Äbdıkäkımūly men Äubäkır Qairandai aqyn aǧalaryn ūstaz etken jas perıge araşa tüser arda azamatty tabar em ǧoi... Däuren Quat pen Säken Sybanbai aǧalarymnyŋ jan dosy qazaqtyŋ Ämırhany, Ämırhan Balqybektıŋ "Qasqyr Qūdai bolǧan kez" atty kıtabyn ızdei baryp, qūrbym Maqpal Jūmabaidyŋ "Maqpal şerın" qoltyǧyna qysyp alǧan aqynnyŋ "adam öltırmeitının" tüisınu sonşalyq qiyn bolmasa kerek-tı. Qybyrlaǧan qūmyrsqany aiap, abaisyzda basyp ketpeu üşın aiaǧynyŋ astyna zer sala jüretın aqyndaryn qylmysker atandyru, ony türmege qamap tastap, jas ǧūmyryn tas-talqan etu QR Prezidentı Qasym-Jomart Toqaevtıŋ däuırınde bolmauy qajettei körınedı, maǧan... Būl turasynda Berık Uäli aǧam prezidentımızge de aita jatar. Joǧarǧy sottan bastap, barlyq qūzırettı organǧa talai hat jazylsa da, bylq etken eşkımnıŋ bolmauy, jas aqynnyŋ taǧdyryna köz jūma qarauy, ärine tüsınıksız jaǧdai. Jazuşynyŋ balasy prezident taǧynda, synşynyŋ balasy Senatta otyr. Al, sol Kemel Toqaev pen Saǧat Äşımbaevtıŋ jolyn taŋdaǧan jas örken ızdenetın, kıtaphanada sarylyp otyratyn, qolyn jaiyp jıberıp, jalyndap öleŋ oqityn uaǧynda tiıttei de künäsı bolmasa da, (abaisyzda bolǧan bır oqiǧa qanqūily qylmysqa baǧalanyp),
segız jyldy arqalap abaqtyda otyr.
Äŋgımenı mümkındıgınşe tüsınıktı etıp baiandasaq. Sanjar "Kök bazarǧa" kıtap aluǧa barady. Qaltasynan ekı-üş ret telefony tüsıp ketken soŋ, sol jerde kıtaptardyŋ şaŋyn sürtıp jürgen äiel "Telefonyŋdy anau üsteldıŋ üstıne qoiyp qoisaŋşy" dep keŋes beredı. Älgı jerge telefonyn qoiyp kıtaptar älemıne kırıp ketedı, jas aqyn. Söitedı de, Ämırhan Balqybektıŋ "Qasqyr Qūdai bolǧan kezı" men Maqpal Jūmabaidyŋ "Maqpal şerın" satyp alady. Arada köp uaqyt ötpei, taksige mınıp, "Talǧar qaidasyŋ?" dep tartyp otyrady. "Maqpal şerdı" oqyp bıte bere telefonyn ızdeidı. Būl kezde taksi jarty jolǧa jetken edı. Telefony älgı äiel aitqan jerde qalǧany esıne tüsıp, qaitadan Kök bazarǧa qarai qūstai ūşady. Telefon sonşalyq qūndy emes edı, Sanjar üşın. Ol özınıŋ ekınşı kıtabyna daiyndaǧan bar öleŋderın sol telefonda saqtaityn. Soŋǧy bır-ekı jylǧy eŋbegı äne sol telefonmen bırge qūryǧaly tūr. Öleŋ degen aqynnyŋ ömırı emes pe?
Ol kıtap satatyn butikke alqyna jetedı. Saudager Düisenbek Momynhanov "Bäleŋdı jappa" dep aqyndy butikten iterıp şyǧaryp jıberedı. "Telefon üşın qaltamdaǧy 10 myŋ teŋgenı süiınşıge bereiın" dep jalynady bala-aqyn.
Oǧan könbegen soŋ būl ışke kırmek bolǧanda saudagerge dem jetpei qalyp türı būzylyp ketken. Bar bolǧany sol. Esı şyqqan Sanjar bet oramalmen onyŋ auzyna dem berıp, "Jedel järdem" şaqyrtady.
Jüregınıŋ būrynnan talmasy bar adam eken. Sol künı därısı de tausylyp qalǧan körınedı. Ras, jas aqyn men saudagerdıŋ arasyndaǧy kikıljıŋ onsyz da auyryp jürgen nauqastyŋ ajalyna döp kelıptı.
Sanjardyŋ tuystary qaza bolǧan adamnyŋ otbasynan keşırım sūraidy. Ol tarap 10 mln teŋge talap etken. Jalaqysy 50 myŋ teŋgelık Sanjardyŋ anasy ol aqşany tauyp bere almaidy. Sonyŋ saldarynan ıs abaisyzda bolǧan kısı ölımı emes, qasaqana jasalǧan qylmysqa ainalyp şyǧa kelgen.
Ämırhan Balqybek pen Maqpal Jūmabaidyŋ kıtabyn qoltyǧyna qysqan "qauıptı qylmysker" sodan berı abaqtyda otyr.
Qazır onyŋ jazasyn jeŋıldetu üşın qarsy tarapqa moroldık şyǧyndy ötep beru kerek eken. Memleket ol şyǧynnyŋ somasyn 10 mln-nan 3 mln-ǧa tüsırgen. Sol aqşa tölense, aqyn jıgıttıŋ jazasy jeŋıldep, türme maŋyna jūmys ısteuge, tuǧan-tuystarymen emın-erkın kezdesuge mümkındık alatyn bolsa kerek.
Anasy bügın maǧan habarlasty. 3 mln nesie almaq bolǧan eken, bank kelısım bermeptı. Ana baiǧūs qūlynşaǧynyŋ jazasy säl de bolsa jeŋıldetsem be dep
(Kaspii Gold 87757100959 JSN 720811402021, Boltaeva Gülmira Satybaldyqyzy, jeke kuälık nömırı 038456183) şapqylap jür.
Men "Jürek sözın" osydan bırneşe jyl būryn qolyma alyp oqyǧandyqtan, özıme bimälım häm öleŋderı arqyly öte belgılı aqyn jıgıttıŋ osynşama tauqymettı taǧdyrdy bastan keşıp jatqanyn elden būryn bılgendıkten ony barşaǧa jar saludy jön sanadym.
Tym qūrysa, älgı 3 mln-dy jinap berermız. Äitpese,
"Ömırdı Alla jazady, öleŋdı aqyn,
Kım bar deisıŋ qazaǧym senen jaqyn?
Elenetın jerler de elenbei qap,
Elenbeitın jerde de elendı atym" dep jyrlaǧan aqyn jıgıttıŋ atyn "özıne jaqyn qazaǧy" abaqtyda emes, azat künde elese eken dep tıleimın!
Mümkındıgınşe bölısulerıŋızdı, oi-pıkırlerıŋızdı jazularyŋyzdy häm uatsap gruppalarǧa da taratularyŋyzdy sūraimyn!
Qanat Äbılqaiyr
Nazarlaryŋyzǧa jas aqyn Sanjar Kelekenıŋ bır top öleŋderın ūsynamyz. Öleŋder Qalamger.kz ädebi-tanymdyq portalynan alyndy .
Sız ony biık dedıŋız,
Asqaqtatqanyŋ sonşalyq Alataudyŋ da,
Aspan tıregen əz basyn iıp berdıŋız.
Aru qalam, aiauly Almatymdy da,
Aiaǧynyŋ astyna qiyp berdıŋız.
Aspandy da syilauǧa arlanbaityndai,
Aityŋyzşy, rasymen süiıp pe edıŋız?
Sız ony aqyn dedıŋız,
Basqanyŋ bərı jəi ǧana öleŋşı syndy,
Jūmbaqtau jannyŋ jyryna jaqyn da edıŋız.
Eldı ənşeiın syltauǧyp qosa saldyŋyz.
Egılıp oqyp jürgesın hatyn özıŋız.
Syryŋdy bılıp qoidymda tüŋılıp kettım ,
Tabylmaityndai tosynnan aqyrǧy emıŋız...
Sız ony jalǧyz dedıŋız,
Jolyn tosypsyŋ qarailap, jarqynym endı,
Jalǧyzǧa syŋar bolyŋyz jalǧyz özıŋız.
Əitpese mynau jalǧanda jalǧyzdar köp qoi,
Qūdai bolmaidy alaida arǧy-bergımız!
***
Ömırdı Alla jazady, öleŋdı aqyn,
Kım bar deisıŋ qazaǧym senen jaqyn?
Elenetın jerler de elenbei qap,
Elenbeitın jerde de elendı atym.
Bırı dattap aitsa da küpırşılık,
Bırı jaqtap jür menı şükırşılık.
Myna menıŋ jan düniem oirandalǧan,
Syrt keipımdı demes eŋ bütın jıgıt.
Mida soǧys, oiymda ört astaŋ-kesteŋ,
Köz aldymda jer aunap, aspan köşken.
Ömırımdı öleŋge öŋgergelı,
Jazymyşym būl menıŋ bastan keşken.
Bıreu menı byqsyqqa teŋep qoiar,
Qūzǧyn emen jemtıkke bölek toiar.
Jaqsy-jaman pendeler oiyn aityp,
Özdıgınşe əiteuır elep qoiar.
Bas qatyryp oǧan da əlek de emen,
Tura joldan kes-kestep ala ötpep em.
Bır qazaq köŋıl berse jeter maǧan,
Men eşkımnen syi-qūrmet dəme etpegem.
Alaulaǧan otym da öşpes əlı,
Şyrqamaimyn jürekke jetpes əndı.
Myna ömırde əlı de bar ekem ǧoi,
Talailary däl sony eske saldy.
Adamdarǧa raqymet sol üşın de,
Jeŋılısım köp edı, jeŋısım de.
Kım ne dese, o, desın əi bärıbır,
Jalǧandyqpen kelmeimın kelısımge.
***
Suyl dämın arqalap maǧan degen,
Sonau bır kün türmege,anam kelgen,
Mynau senıŋ,Sümbeŋnıŋ iısı-ǧoi dep,
Üş tal jusan özımen ala kelgen.
Amandyqty,saulyqty,aityp köptı,
Bastap edı,közden jas taiqyp kettı.
"Bosama"-dep jūbatqan aru anam,
Bozdap alyp,auylǧa qaityp kettı.
Äi, ardaqty,aiauly anam menıŋ,
Qaitsın endı,bozdamai jalaly edım.
Aqtalatyn zaŋ da joq,şyndyq ta joq,
Jusanymdy qūşaqtap qala berdım.
Janyma jat bolǧasyn jalǧan ūǧym,
Erte ūǧynǧam namys pen ar qadırın.
Jusandy alǧaş mūrynyma äkelgende,
İısı kelgen atamnyŋ qalpaǧynyŋ.
Sonda bolǧan Sümbe sai,tauly qyrat,
İä,sosyn,momaqan maldy qyrda.
Sonda bolǧan äkemnıŋ jeidesımen,
Aq samaily,äjemnıŋ jaulyǧy da.
Jūpar iıstıŋ qadırın būryndary,
Qalai ǧana,būl balaŋ ūǧynbady.
Sonda,eken-ǧoi,apyr-ai, ätır tektes,
Arulardyŋ bılektei būrymdary.
Mynau basqa syiyp tūr qanşa myŋ oi,
Mi qainatar oilardan şarşadym-ǧoi.
Tütınınıŋ özı de jūpar şaşqan,
Jusan iıstı jūrtymdy aŋsadym-ǧoi.
Aq jaulyǧyn anamnyŋ oramalyn,
Aŋsaǧasyn,mūŋdylau bolar änım.
İısı qazaq ūldaryn saǧynǧanda,
Jusan iısın aŋqytyp,oralamyn!
KÖLEŊKENIŊ ÖLEŊI...
Aŋǧaldyǧy janymdy osatyndai,
Apyrym - ai,
aq köŋıl osy aqyndy - ai.
Ūialynyŋ betıne qarap otyr,
Əlde kımnen qoŋyrau tosatyndai...
Ainalasyn elemes jany qaiǧy ə,
Köleŋkesı men em ǧoi,
tanymai ma?
Tūnjyraidy apyr - ai,
nesın sonşa?
Nesın sonşa, batty eken qalyŋ oiǧa?!
Tesıreiıp tömenge töne közı,
O, nelıkten qaşty eken berekesı?
Jazymyşyn jazǧyryp ıştei ǧana,
Jaqsylyqqa əiteuır senedı özı.
Ala ǧoi dep ūǧatyn aq - qarany,
Osy bır jan özımdei bop barady.
Ūialyǧa tesılgen ūiaŋ ūlǧa,
Ūiaŋ qyzdyŋ jetpes-au hat-habary!.
Əlde bıreu sms jazatyndai,
Əlde bıreu telefon şalatyndai.
Ərı qarai bılmedım ne bolǧanyn,
Batyp kettı kögımde jana tūrmai!..
BIZ ǦANA...
Kün batyryp o, nesın tün baǧamyz,
Taŋdy atyryp o, nesın kün baǧamyz?
Aspandaǧy mūŋlyq pen zarlyq syndy,
Azap keşıp o, nesın mūŋdanamyz ?
Jauap ızdep köŋıldı uatqanşa,
Sansyratar sanany sūraq qanşa?
Süiıp qalǧam,
Men senı,
Süiıp qalǧam,
Sūsty mergen jūldyzyn qūlatqanşa.
Keşten, tünnen o, nesın syr baǧamyz,
Taŋnan , künnen o, nesın jyr baǧamyz?
Mahabbatqa jerık bop bızderdı osy,
Mūŋnan tuǧan şyǧar-au mūŋly anamyz!..
Köktem köŋıl ənekei köpter ızgı,
Jazǧyruda kördıŋ be tekke küzdı?
Qūşaqtasyp bozdasaq joǧalatyn,
Bız eşkımge artpaiyq ökpemızdı.
Senımsız dep qaramai sengen aru,
Sen degen de - ezıler mende bauyr.
Pendeuilık tırlıkte bılesıŋ ǧoi ,
Perışte bop kün keşu pendege auyr.
Mūŋnan tuǧan bolsada ızgı anamyz,
Ötınemın,
Sız endı mūŋdanbaŋyz!
...Künəsı köp ǧalamda ǧūmyr keşken,
Süiktısı Təŋırdıŋ bız ǧanamyz...
