Älem mūndai jaǧdaidy eşqaşan bastan keşpegen. 7 aidan berı auyzdyqtalmaǧan ındettıŋ zardaby men qiyndyǧyn özgeden būryn Densaulyq saqtau ministrlerı körıp kele jatqany anyq. Syn saǧatta halqyn aman saqtap qalu üşın jankeştılıkpen qyzmet etıp jürgen ministrlermen qosa mort synyp, jūrtyn jolairyqta qaldyryp ketkenderı de bar. Tömende pandemiia kezınde otstavkaǧa ketken ministrler tızımın ūsynyp otyrmyz, būl jaqsy ma, jaman ba?
Ukrainanyŋ būrynǧy Densaulyq saqtau ministrı İlia Emes öte qysqa merzımde özınıŋ ındettıŋ taraluy jönındegı mälımdemelerınıŋ janjal tudyruy saldarynan qyzmetınen bosatylǧan.
Ol bır sözınde eldegı barlyq zeinetker virus saldarynan qaitys bolatynyn aitsa, endı bır sözınde käsıpkerlerge viruspen küreske qoldau bıldıruın sūrai otyryp, «mäiıtterge» aqşa şyǧyndamauǧa bolatynyn jetkızgen. 64 jasar ministrdıŋ sözınşe, «mäiıtter» – 65 jastan asqan qariialar körınedı.
Nauryz aiynda, älemde pandemiianyŋ örşıp tūrǧan şaǧynda Rumyniia Densaulyq saqtau ministrı öz mındetın dūrys atqara almaǧany üşın ornyn bosatqan. Suchava rumyn provinsiiasynda därıgerler virus jūqtyryp, qaladaǧy ekı bırdei auruhana dezinfiksiia üşın jabylǧan. Nätijesınde nauqastardy emdeitın oryn men mamandar jetıspei, halyq ministr qyzmetıne narazylyǧyn bıldırgen.
Säuır aiynyŋ basynda Şotlandiianyŋ Densaulyq ministrı Ketrin Kaldervud COVID-19 virustyŋ taraluyna bailanysty engızılgen karantindık şarttardy būzǧany üşın qyzmetınen ketuge şeşım qabyldaǧan. Halyqty üiden şyqpauǧa ündegen ol otbasymen bırge ekı ret Edinburgten şyǧyp, qala syrtyndaǧy saiajaiyna barǧan. Ministrdıŋ būl äreketı BAQ ökılderınıŋ nazarynan tys qalmai, äbden synǧa ūşyraǧan.
Braziliiada bır aida 2 Densaulyq saqtau ministrı otstavkaǧa ketken. Säuır aiynda Braziliia Prezidentı Jair Bolsonaru Densaulyq ministrınıŋ virusqa qarsy ūiymdastyrǧan şaralaryn qūptamai, ornyna Nelson Teichtı taǧaiyndaǧan. Äitse de, būl ministr de memleket basşysymen kelıspei, bır aiǧa jetpei-aq ornyn bosatqan.
Prezident Jair Bolsonaru ministrdıŋ şeşımı tym qataŋ ekendıgın, şekteulerdı tezırek alyp tastau kerek ekendıgın aitqan. Al ministrlık basşynyŋ būl şeşımın qūptamaǧan. Sonyŋ saldarynan būl elde ındet qatty örşıp, AQŞ-tan keiıngı eŋ köp zardap şekken memleket bolyp otyr. 23 şılde künı Braziliiada 67 myŋnan astam adamnan COVID-19 virusy tabylyp, bır kündık antirekord tırkelgen. Prezident Jair Bolsonaruden osy aida üş ret virus bar ekendıgı anyqtalǧan. Alaida, el ışındegı jaǧdaiǧa qaramastan, däl qazır Braziliiada koronaviruske qarsy vaksina synaqtan ötude. Preparattyŋ jaramdylyǧyn tekseruge 9 myŋnan astam erıktı qatysuy mümkın.
Jaŋa Zelandiianyŋ Densaulyq saqtau ministrı Devid Klark säuır aiynda qataŋ türde engızılgen karantin rijımıne qaramastan jaǧajaiǧa barǧanyn moiyndap, otstavka ketudı ūiǧarǧan. Bıraq premer ministr Djasinda Ardern ol uaqytta: «Qalypty jaǧdaida men densaulyq saqtau ministrın qyzmetınen bosatar edım. Ol qatelık jasady jäne ony eşnärse de aqtai almaidy. Bıraq däl qazır men üşın maŋyzdysy – bızdıŋ COVID-19-ǧa qarsy ūjymdyq küresuımız», - dep keiınge şegergen. Ministr şılde aiynyŋ basynda qyzmetın bosatty.
Sondai-aq Türkiianyŋ Işkı ıster ministrı Süleiman Soilu 11 säuır saǧat 00.00-den 12 säuırdıŋ keşıne deiın 31 provinsiiaǧa engızılgen komendanttyq saǧattan el ışınde tuǧan ajiotajǧa bailanysty jauapkerşılıktı özıne alyp, otstavkaǧa ketetının mälımdegen. Alaida būqara halyq äleumettık jelılerde Erdoǧannyŋ kelısımın tapqan būl komendanttyq saǧat üşın ministrdıŋ otstavkaǧa ketuıne qarsylyǧyn bıldırıp, ministrge qoldau körsetken. Nätijesınde Prezident Erdoǧan ministr Soiludy ornynda qaldyrady.
Esterıŋızge sala keteiık, 25 mausymda Memleket basşysynyŋ jarlyǧymen Eljan Amantaiūly Bırtanov Qazaqstan Respublikasynyŋ Densaulyq saqtau ministrı qyzmetınen bosatylǧan-dy. Eks-ministr koronovirus jūqtyruyna bailanysty memleket basşysyna ötınış bergen.
Aijan QŪRMANBAI,
"Adyrna" ūlttyq portaly.
Ūqsas jaŋalyqtar
