Qazirgi tańda turǵyndar dáriler men medıınalyq quraldardyń jetkiliksiz ekendigin aıtýda. Atap aıtsaq, dene qyzýyn ólsheıtin qural, paraetamol, aspırın, ıtramon, antıseptıkter qory jetkiliksiz. Dárihanalardaǵy kezek saǵattap jyljıdy. Dáriler shynymen de jetkiliksiz be? Álde halyqtiki jaı ǵana dúrligý me? Osy aqparatty anyqtap bilý úshin dárihanalarǵa habarlasyp, máseleniń anyq-qanyǵyn baıqap kórdik.
Qazaqstandyq “Eıkos farm” JShS jylyna antıgrıppın, ıtramon, fýraıllın sekildi tumaýǵa qarsy dárilerdiń 25 mln qaptamasyn shyǵarady eken. Preparattardy dárihanalarǵa jetkizýmen aınalysatyn “Abdı Ibrahım Global Farm” kompanııasy jylyna vıtamınder men antıbıotıkterdiń 1,5 mlrd danasyn taratady. Mundaı kólemdegi dári Qazaqstandyq dárihanalardy tolyǵymen qamtamasyz ete alady.
Dárigerler jetkiliksiz dep júrgen medıınalyq eritindilerdi óndirýmen aınalysatyn “Birunifarm” («Bırýnıfarm») kompanııasy jylyna 300 myń eritindi jıyntyǵyn shyǵarady. Kompanııa basshylyǵy mundaı kólem Almaty klınıkalaryn tolyǵymen qamtamasyz etýge jetkilikti dep otyr. Sebebi atalmysh óndiris orny eritindilerdi shetelderge eksporttaýmen de aınalysady. Gemodıalız ádisi qandy zııandy ónimderden tazartý úshin qoldanylady.
Bir ret qoldanylatyn kıim-keshek shyǵarýmen aınalysatyn “Merýsar ı K” JShS jylyna 543 840 kıim, 8 mln. oram spırttik salfetkalar shyǵarady. Bul kompanııadaǵy ónimderdiń baǵasy tómendegideı: betperdeler - 85 tg, bahıla - 12 tg, spırttik salfetkalar - 7-9 tg.
Al organızmdegi túrli ınfekııalardy, qannyń quramyn anyqtaıtyn testilerden ótý halyqtyń qaltasyn kótermeı jatqany da aıan. Osy oraıda, biz zerthanalyq testileýler ótkizýmen aınalysatyn Almaty qalasyndaǵy «Kaz-dıa-test» JShS-men habarlastyq. Kompanııa turǵyndardy arnaıy jazbamen qabyldaıtynyn aıtty. Testileý nátıjeleri 1 táýliktiń ishinde daıyn bolady. Testileý quny 16 500 teńge. Ózińizben birge jeke kýáligińiz bolsa jetkilikti. 1998 jyly negizi qalanǵan óndiris orny osyǵan deıin 4 mıllıon dıagnostıkalyq testileý ótkizgen.
Qandaı dáriler qoljetimdi?
Qazirgi tańda aıklovır dárilik zatynyń vırýsqa qarsy uqsas túrleri – ıngoverın, tamıflıý, kagoel jetkilikti kólemde. Ingoverın dárisiniń 68 480 qoraby sertıfıkattan ótip jatyr jáne ol osy aıda (shilde) satylymǵa túspek.
Qandaı jumystar atqarylyp jatyr?
Qazaqstan Respýblıkasy kóterme saýdamen aınalysatyn farmaevtıkalyq kompanııalarmen kelissózder júrgizýde. Atap aıtqanda, dene qyzýyn ólsheıtin qural sekildi basqa da medıınalyq buıymdardyń qory áli de tolyqtyrylatyn bolady. Óndiriletin ónimderge daıyndaýshy elderde úlken suranys bolǵandyqtan (Reseı, Qytaı Halyq Respýblıkasy) jáne basqa da elderge shyǵarylatyndyqtan, qajetti mólsherde jetkizý qıyndyq týǵyzýda.
Farmaevt mamandardyń aıtýynsha, daýryǵyp, dúrbeleńge boı aldyrǵan adamdar ár nárseniń baıybyna barmaı vırýsqa qarsy dárilerdi shamadan tys alyp jatyr. Jetkiliksiz dep otyrǵan preparattardyń jańa vırýstarǵa qatysty eshbir tıimdiligi dáleldenbegen.
Sondyqtan ony aldyn alý úshin dári ishý usynylmaıdy. Sebebi olar adam aǵzasyna keri áserin tıgizýi múmkin. Al aýrýdyń belgileri paıda bolǵan kezde ózin-ózi emdeýdiń qajeti joq. Birden dárigerdiń kómegine júgingen jón.
Qazirgi kezde dárihanalardyń aldynda saǵattap kezek kútip turýdyń qajeti joq. "In Drug" mobıldi qosymshasyn júktep, qaı dárihanada, qandaı dári-dármektiń jáne aptekalyq preparattardyń bar ekenin ońaı bilýge bolady.
Aıaýlym ÁBILDA,
"Adyrna" ulttyq portaly
