Januarlar - tırşılık iesı. Olar şaǧymdanyp, laiyqty jauap qaitara almasa da, adamdar siiaqty auyryp,azap şegedı. Mahatma Gandi bır sözınde: "Ärbır ūlttyŋ moraldyq damu üderısın januarlarǧa qalai qaraityndyǧy arqyly bıluge bolady" degen bolatyn. Qazırgı taŋda elımızde januarlardy qorǧau mäselesı qyzu talqylanyp jatyr. Ökınışke orai, Qazaqstanda januarlar qūqyǧyn qorǧau turaly arnaiy zaŋ joq.
QR Azamattyq kodeksınıŋ 124-baby boiynşa januarlar adamnyŋ jeke menşıgı bolyp tabylady. Demek, januar iesı mülıktı öz qalauynşa paidalanuǧa qūqyly. Al, älem elderı januarlardy qalai qorǧaidy?
Üisız januarlar müldem kezdespeidı
Nidarlandta januarlar qūqyǧy turaly zaŋ bar. Ol üisız januarlar müldem kezdespeitın älemdegı alǧaşqy memleket.Būl elde 2015 jyldan bastap januarlardy sirkte paidalanuǧa tiym salynǧan. Memleket januarlarǧa naşar qarym-qatynas jasaǧandardy qataŋ jazalaidy. Atap aitsaq, olarǧa qatygezdık körsetkenı üşın 3 jyl bas bostandyǧynan aiyryp, 17 000 evro kölemınde aiyppūl töletedı.
Januarlardy qorlaǧan adamdar elden quylady
Jaŋa Zelandiiada 2016 jyldyŋ säuırınen bastap barlyq januarlar resmi türde sezımtal tırşılık iesı dep tanyldy. Memlekette januarlarǧa zertteuler men täjıribeler jasauǧa tyiym salynǧan. Üi januarlaryn nemese jabaiy aŋdardy aulau zaŋsyz bolyp tabylady. Sonymen qatar, Jaŋa Zelandiia januarlardy qorlaǧan adamdardy elden quady.
Januarlarǧa ärqaşan meiırım körsetu kerek
İtaliia mysyq nemese ittı tastap ketken adamdardy qylmystyq jauapkerşılıkke tartady. Januarlardy evtanaziialauǧa müldem tyiym salynǧan. Turin qalasynda üi januarlarynyŋ şaştaryn ärtürlı tüske boiauǧa rūqsat joq. Al Redjo-Emilia qalasynyŋ bilıgı mysyqtardy, itter men qūstardy erkeletuge, baǧuǧa mındetteitın zaŋ şyǧardy. Januarlarǧa degen meiırımnıŋ jetkılıksızdıgı üşın adamdarǧa 500 euroǧa deiın aiyppūl salynady.
Adam men januardyŋ qūqyǧy teŋ
İspaniia älemde alǧaş ret adam men januardyŋ qūqyqtaryn teŋestırdı. Būl elde maimyldardy jeke menşık obektısı retınde qarastyruǧa bolmaidy. Olar bostandyqta ömır süruge qūqyly.
«Januarlardy qorǧauşy» mamandyǧy bar
Germaniiada januarlar qūqyǧy Konstitusiiamen qorǧalady. Elde «januarlardy qorǧauşy» mamandyǧy bar .
Sirkte januarlardy paidalanbaidy
Avstriiada tauyqtardy tyǧyz torlarda ūstauǧa, maldy tyǧyz arqanmen bailauǧa bolmaidy. Jabaiy januarlardy sirkterde paidalanuǧa qataŋ tyiym salynǧan.
Diana ASANOVA, "Adyrna" ūlttyq portaly.
Ūqsas jaŋalyqtar
