Janýarlar - tirshilik ıesi. Olar shaǵymdanyp, laıyqty jaýap qaıtara almasa da, adamdar sııaqty aýyryp,azap shegedi. Mahatma Gandı bir sózinde: "Árbir ulttyń moraldyq damý úderisin janýarlarǵa qalaı qaraıtyndyǵy arqyly bilýge bolady" degen bolatyn. Qazirgi tańda elimizde janýarlardy qorǵaý máselesi qyzý talqylanyp jatyr. Ókinishke oraı, Qazaqstanda janýarlar quqyǵyn qorǵaý týraly arnaıy zań joq.
QR Azamattyq kodeksiniń 124-baby boıynsha janýarlar adamnyń jeke menshigi bolyp tabylady. Demek, janýar ıesi múlikti óz qalaýynsha paıdalanýǵa quqyly. Al, álem elderi janýarlardy qalaı qorǵaıdy?
Úısiz janýarlar múldem kezdespeıdi
Nıdarlandta janýarlar quqyǵy týraly zań bar. Ol úısiz janýarlar múldem kezdespeıtin álemdegi alǵashqy memleket.Bul elde 2015 jyldan bastap janýarlardy ırkte paıdalanýǵa tıym salynǵan. Memleket janýarlarǵa nashar qarym-qatynas jasaǵandardy qatań jazalaıdy. Atap aıtsaq, olarǵa qatygezdik kórsetkeni úshin 3 jyl bas bostandyǵynan aıyryp, 17 000 evro kóleminde aıyppul tóletedi.
Janýarlardy qorlaǵan adamdar elden qýylady
Jańa Zelandııada 2016 jyldyń sáýirinen bastap barlyq janýarlar resmı túrde sezimtal tirshilik ıesi dep tanyldy. Memlekette janýarlarǵa zertteýler men tájirıbeler jasaýǵa tyıym salynǵan. Úı janýarlaryn nemese jabaıy ańdardy aýlaý zańsyz bolyp tabylady. Sonymen qatar, Jańa Zelandııa janýarlardy qorlaǵan adamdardy elden qýady.
Janýarlarǵa árqashan meıirim kórsetý kerek
Italııa mysyq nemese ıtti tastap ketken adamdardy qylmystyq jaýapkershilikke tartady. Janýarlardy evtanazııalaýǵa múldem tyıym salynǵan. Týrın qalasynda úı janýarlarynyń shashtaryn ártúrli túske boıaýǵa ruqsat joq. Al Redjo-Emılıa qalasynyń bıligi mysyqtardy, ıtter men qustardy erkeletýge, baǵýǵa mindetteıtin zań shyǵardy. Janýarlarǵa degen meıirimniń jetkiliksizdigi úshin adamdarǵa 500 eýroǵa deıin aıyppul salynady.
Adam men janýardyń quqyǵy teń
Ispanııa álemde alǵash ret adam men janýardyń quqyqtaryn teńestirdi. Bul elde maımyldardy jeke menshik obektisi retinde qarastyrýǵa bolmaıdy. Olar bostandyqta ómir súrýge quqyly.
«Janýarlardy qorǵaýshy» mamandyǵy bar
Germanııada janýarlar quqyǵy Konstıtýııamen qorǵalady. Elde «janýarlardy qorǵaýshy» mamandyǵy bar .
ırkte janýarlardy paıdalanbaıdy
Avstrııada taýyqtardy tyǵyz torlarda ustaýǵa, maldy tyǵyz arqanmen baılaýǵa bolmaıdy. Jabaıy janýarlardy ırkterde paıdalanýǵa qatań tyıym salynǵan.
Dıana ASANOVA, "Adyrna" ulttyq portaly.
