Qazaqtyń orys pen arabquldarǵa qarsy ımmýnıteti oıandy. Endi batysquldarǵa qashan oıanar eken?
Orys, batys, arabqul degenderimiz – dúnıege solardyń kózimen qarap, solardyń bolmysyn úlgi tutyp, solardyń dúnıetanymyn qazaqqa sińirgisi keletinder.
Adamnyń tek aldyǵa umtylatynyn eskersek, bul "quldar" sanatyndaǵylarǵa joǵarydaǵy órkenıetterdiń dúnıetanymy qazaqtan joǵary bolyp kórinip, ózimizdiń bar bolmysymyzdy tárk etip, sol órkenıetterdiń dúnıetanymy bizdiń elde órkendeýin jan-tánimen qalaıtyn "damyp ketkender".
(Vahabo-salıaf-ıtter degen termınniń avtory men ekenimdi eskerte salaıynshy)
Musylmandyqpen arabtyqty ajyrata bastady halyq. "Dátim shydap" 10-shaqty maqala jazǵanmyn joǵarydaǵy toptar jaıly. Qazirgi táńirlik dúnıetanym jaıly da jazyp jatyrmyz.
Jalpy biz aıtyp otyrǵan "musylmanshylyqtan jeriný" bolyp kórinetin proessten qorqýdyń qajeti joq. Bul ýaqytsha qubylys. Salt-dástúrimizdi tárk etken vahabo-salıafıtterdiń tyqpalaǵan dúnıeleriniń, bizder kútpegen jerden "Á!" dep táýelsizdik alyp, túsip qalǵan "shokovyı" kezeńde, bizderdiń dúnıetanymymyzǵa endirip jibergenimen, sińdire almaǵan arabtyq bolmystaryn keri qaıtarýdamyz.
Bir sózben aıtsam, ashýlansa qudaıyn da qarǵap alyp, artynan namaz ýaqyty bolyp qaldy dep qumanyn izdep kete baratyn minezi bar qazaqqa, "Qudaıdyń quly bolýyń kerek" degen quldyq túsinikti murnymyzdan maı qylyp quısańda sińire almaısyń. Qazir sol qubylys baıqalyp keledi. Odan shoshynýdyń keregi joq.
Dinnen qazaq eshqashan ajyramaıdy. Tek, "Kirmelerge ermelikpen" júrgen toptardyń "jegizgenin sińire almaı, zaprannan qol salyp" qusyp qutylý kezeńindemiz. Mundaı "emdelý kezińinde" jaqsysy da, jamany da syrtqa birge keteri haq.
Bular jaman nárse bolǵannyń ózinde "bir aýyryp jazylǵan" jón. Immýnıtet solaı qalyptasady ǵoı.
Qazaqqa "Qudaıdan qoryqpaıtyn adam ekensiń" degen sózden "Uıatyń joq adam ekensiń" degeni nelikten qatty tıetinin oılansań, arǵy jaǵynda jaýaby qol sozym jerde tur.
Al, endigi kezek júıeli túrde ulyqtalyp jatqan "batystyq bolmysqa" kelip tur. Bulardyń yqpalynan ajyraý óte qıynǵa soǵady. Óıtkeni, materıaldyq qundylyqtarymen jaýlap aldy. Sanany turmys bıleıtinin eskersek, turmysymyz túzelgenshe yqpaldary alapat bolmaq.
Biraq, meniń kózimniń jetkeni – qazaqtyń ishinde "prýjına" bar. Bárin sińirip-sińirip kelip, biraq kúnde dalaǵa "atyp" jiberedi.
OI SALSA OILANARSYZ!
Rústem Ashetaev
