2020 jyldyń 13 mamyr kúni Qazaq ulttyq qyzdar pedagogıkalyq ýnıversıtetiniń shetel tilderin oqytý ádistemesi kafedrasy Iran Islam Respýblıkasynyń Bas konsýldyǵy janyndaǵy mádenı ókildigi jáne Abylaı han atyndaǵy QazHQ jáne ÁTÝ shyǵystaný fakýltetimen birlesip onlaın formatta «Caǵdı Shırazı shyǵarmashylyǵyna arnalǵan jyr-múshaırany» joǵarǵy deńgeıde ótkizdi.
Qazaqstandyq jáne sheteldik ǵalymdardyń, Iran Islam Respýblıkasynyń Bas konsýldyǵy janyndaǵy mádenı ortalyǵy, joǵary oqý oryndary oqytýshylary men stýdentteriniń qatysýymen ótken halyqaralyq jyr múshaırany shetel tilderin oqytý ádistemesi kafedrasynyń meńgerýshisi Jalalova A.M. ashyp berip Caǵdı Shırazı shyǵarmashylyǵyna toqtalyp, «Gúlstan» men «Býstan» atty eńbekterine asa mán berip, onyń qundy jaqtaryna aıryqsha kóńil bóldi. Sonaý ǵasyrda jazylǵan qýatty aforızmderi ǵasyrdan-ǵasyrǵa, urpaqtan-urapaqqa tarap otyr jáne buny adamzat balasy kerekti kádesine jaratyp kele jatqanyn, týyndysynyń taǵlymy keń, jastarǵa tárbıe beretin mańyzdylyǵyn aıtyp berdi.
Keıin sóz tizgin alǵan Qazaq fılologııasy jáne álem tilderi fakýltetiniń dekany Qıynova J.K. ýnıversıtettiń Iran Islam Respýblıkasynyń Bas konsýldyǵy janyndaǵy mádenı ortalyǵymen etene jumys istep, árdaıym ýnıversıtette stýdentterdiń parsy tilin oqyp, úırenýine qol ushyn berip otyrǵan Iran mádenı ortalyǵy basshylaryna alǵysyn bildirdi. Osyndaı qıyn ýaqytta ǵalymdar men mádenıet ókilderin jaqyndastyryp onlaı formatta «Caǵdı Shırazı shyǵarmashylyǵyna arnalǵan jyr-múshaıra» uıymdastyryp otyrǵan uıymdastyrýshylarǵa óz rızashylyǵyn bildirdi.
Odan ári shetel tilderin oqytý ádistemesi kafedrasynyń f.ǵ.k. Sadyqova R.K. álemdik ádebıette baǵa jetpes orny bar, shyǵystyń jeti juldyzynyń biri, shaıyr Saǵdı Shırazı shyǵarmashylyǵy jaıynda qatysyp otyrǵan tyńdaýshylarǵa aıta otyryp, qysqasha aqynnyń ómirbaıany týraly tyń derekter keltirdi. «Gúlstan» men «Býstan» eńbeginiń tárbıelik mánin, onyń shyǵarmashylyǵyna tánti bolǵan qalam ıeleri Saǵdıdi «Sóz sheberi», «Sóz patshasy» dep madaqtaǵany týraly tujyrymdy aqparattarymen bólisti. Saǵdı Shırazı týyndylarynyń baǵaly tustary adamgershilik rýhta jazylǵanyn, onyń shyǵarmalaryndaǵy sóz ıirimderiniń sheber berilýi, nasıhat pen ǵıbratqa toly, tipti olardyń qanshama ýaqyt zymyrap ótse de, bolashaq urpaq úshin qunyn joǵaltpaı, taıǵa tańba salǵandaı saqtalyp qalatyndyǵyn tilge tıek etti.
Iran Islam Respýblıkasy mádenı ortalyǵynyń dırektory Kıbraıı Zade mamyr aıynda toılanatyn ataqty Iran shaıyrlary kúnderine kóńil bólip, Ferdoýsı men Omar Haıam týraly toqtalyp ótti. Olardyń álemdik ádebıettegi ornyn joǵary ekenin aıta otyryp, shyǵarmalarynyń baǵa jetpes artyqshylyqtaryn, erekshelikterin tizip aıtyp berdi. Sodan keıin Kıbraı Zade Saǵdı Shırazıdiń tvorchestvosyna jáne ómir jolyna toqtalyp, keńinen túsindirip berdi, týyndylary ómirdiń baı tájirbıesin jınaqtaý arqasynda dúnıege kelip, onyń saparlary shaıyrdyń tanymynyń keńeıýine septigin tıgizip, búgingi oqyrmandardyń da rýhanı álemin baıytýǵa erekshe úles qosyp otyrǵanyn, sheshendik ónerdiń álemdik deńgeıine kóterilýine Saǵdı Shırazıdiń orny erekshe ekenin qadap aıtty.
Jyr múshaırany odan ári Ál-Farabı atyndaǵy QazUÝ «Iran-Turan» zertteý ortalyǵynyń dırektory, f.ǵ.d., professory Islam Jemenı «Saǵdı dúnıetanymynyń negizderi» atty baıandama jasady. Ǵylymı, fılosofııalyq taǵlymy mol baıandamasy arqyly tyńdaýshylarǵa Saǵdıdyń basqa da qyrlaryn tanystyryp ótti. Ǵalym ǵıbratqa toly Saǵdı týyndylary óziniń asyl bolmysy, qymbat qundylyǵymen baǵaly ekenine dáleldi tujyrymdar berip, Saǵdı shyǵarmalarynyń basty mazmuny bilimdilikti, parasattylyqty, ımandylyqty, ádeptilikti joǵary deńgeıdi qoıǵany, al adamgershilik taqyrybynyń negizgi ózegi bolyp órilgenin túsindirip berdi.
Qyzǵanyshtyqtan arylyp, adamdy qanaǵatshyl, ımandy bolýǵa, jaqsy istermen áreket jasaýǵa, aqyldy bolýǵa shaqyrdy. Adam qansha jaksylyq jasasa, keremetke keneletini ras. Qanaǵatshyl bolsań, sizdi adastyrýdan saqtaıdy. Áreket et, sizge bereket bersin dep jastarǵa nasıhat berdi. Islam Jemenı Saǵdıdiń danalyǵyn aıqyndap, óziniń úshkir oılarymen bólisti, shaıyr ónege etip qaldyrǵan qundylyqtaryn iske asyrý kerektigin atap ótti.
Keıin Abylaı han atyndaǵy QazHQ jáne ÁTÝ shyǵystaný fakýltetiniń dekany Dáýen D. B. óz oıymen bólisti. Parsy ádebıetiniń róli, sonyń ishinde Saǵdı shyǵarmalarynyń negizgi taqyryby adam, adamgershilik, adamı qundylyqtar ekenin atap ótti. Sóz sheberi Saǵdı shyǵarmalarynyń basty ereksheligi – onyń naqyl sózderiniń oqyrmandar árdaıym jadynda bolýy. Bul aqyn sheberliginiń basty qyry. Atalmysh sharanyń stýdentter úshin taǵlymy joǵary, tárbıelik máni zor ekenine toqtalyp ótti.
«Tájikter arasyndaǵy Saǵdı beınesi» degen taqyrypta Tájikstan ulttyq ýnıversıtetiniń f.ǵ.d., professor Mısbohıddını Narzıqýl baıandama jasady. Saǵdı Shırazıdiń tájik halqy arasynda úlken qurmetke ıe, onyń ár bir nasıhat-ónegege toly paıdaly sózderi halyq arasynda keń qoldanysqa ıe jáne máńgi óshpeıtin jaryq juldyzdaı jarqyrap qalatynyn basa aıtty.
Odan ári «Saǵdı ómiri men shyǵarmashylyǵy» atty taqyrypta Abylaı han atyndaǵy QazHQ jáne ÁTÝ 4 kýrs stýdenti Dosmurat N. Saǵdı ómiri men shyǵarmashylyǵy jaıynda mazmundy aqparattarymen bólisti. Kesh sońynda Qazaq ulttyq qyzdar pedagogıkalyq ýnıversıtetiniń 3 kýrs stýdentteri Jenısbekqyzy A., Beısenǵalıeva D., Qarsybaeva Sh., Eleýsiz A., Ál-Farabı atyndaǵy QazUÝ 3 kýrs stýdenti Abdýrahımova U. jáne Abylaı han atyndaǵy QazHQ jáne ÁTÝ 3 kýrs stýdentteri Qadırhanova M., Qulmaǵanbetova A., Ǵaparalı qyzy G. Saǵdı Shırazı shyǵarmalarynan parsy tilinde úzindiler oqyp, zor qoshemetke bólendi.
Odan ári «Saǵdı ómiri men shyǵarmashylyǵy» atty taqyrypta Abylaı han atyndaǵy QazHQ jáne ÁTÝ 4 kýrs stýdenti Dosmurat N. Saǵdı ómiri men shyǵarmashylyǵy jaıynda mazmundy aqparattarymen bólisti. Kesh sońynda Qazaq ulttyq qyzdar pedagogıkalyq ýnıversıtetiniń 3 kýrs stýdentteri Jenısbekqyzy A., Beısenǵalıeva D., Qarsybaeva Sh., Eleýsiz A., Ál-Farabı atyndaǵy QazUÝ 3 kýrs stýdenti Abdýrahımova U. jáne Abylaı han atyndaǵy QazHQ jáne ÁTÝ 3 kýrs stýdentteri Qadırhanova M., Qulmaǵanbetova A., Ǵaparalı qyzy G. Saǵdı Shırazı shyǵarmalarynan parsy tilinde úzindiler oqyp, zor qoshemetke bólendi.
Shara sońynda Shetel tilderin oqytý ádistemesi kafedrasynyń meńgerýshisi Jalalova A.M. Caǵdı Shırazı shyǵarmashylyǵyna arnalǵan jyr-múshaıranyń óz máresine jetkenin habarlap, shyǵys ádebıetiniń negizin qalaǵan, sóz zergeri – Saǵdıdyń shynaıy jazylǵan, tereń oıǵa, parasat-paıymǵa toly, baǵaly eńbekterimen keleshekte de ádebıet álemindegi jarqyraǵan shoq juldyzdaı jarqyraı beredi dep jyr-múshaırany uıymdastyrǵandarǵa, qatysqandarǵa óz alǵysyn bildirdi.
R.K.Sadyqova
