Memleketter arasynda máńgi dostyq pen máńgi odaqtastyq bolmaıdy. Sondyqtan bizdiń eki kórshimiz- Qytaı da, Reseı de bizge qaýipti. Búgingi tańda Qytaı da, Reseı de ekonomıkalyq daǵdarys taýqymetterin agressııa arqyly sheshkisi keledi. Sondyqtan Reseı Ýkraınaǵa, al Qytaı Vetnamǵa jáne basqa memleketterge soqtyqty. Qytaı tolyq naryqtyq ekonomıkaǵa ótpese hronıkalyq daǵdarystan shyǵa almaıdy. Eger, búgingi jaǵdaı saqtala berse Qytaı qyzyl kommýno-avtorıtarızm ekonomıkasyn daǵdarysqa tikeleı aparady. Kommýnıstik ıdeologııa klassıkalyq naryqqa jol bermeıdi. Al klassıkalyq naryqtyq ekonomıkalardyń ózinde de ıkldyq daǵadarystan aýqyn-aýqyn ótip turady. Biraq klassıkalyq naryqtyq qatynastar men býrjýazııalyq quqyq júıe ornyqqan elderde ár ıkldyq daǵdarystan naryqtyq ekonomıka aıyǵyp, ońalyp, kúsheıip shyǵady.
Sonymen Qytaı men Reseı kórshilerine qatty qaýipti memleketter. Sebebi, olar kemel kapıtalızmmen naryqqa jetpegen. Sondyqtan atalǵan eki memleket ishki daǵdarystar men halyq naryzylyǵyn kanalızaııalaý jolyn áskerı agressııa, kórshilerin jaýlaý arqyly sheshkisi keledi. Kezinde Qytaı Vetnamǵa shabýyl jasap toıtarys alǵan. Reseıdiń Ýkraınaǵa agressııasy da sol sıpatta , túbi Reseı de sátsizdikke ushyraıdy. Birikken Eýropa men AQSh ekonomıkalyq sankııa jolymen Reseıdi býyndyryp tunshyqtyrmaq. Ýkraına Qyrym jartyaralynan aıyrylyp, Lýgansk pen Donek oblystaryna Reseı lańkesterin jiberip aldy. Biraq budan ary agressııaǵa kóngisi joq. Ýkraına Birikken Eýropa men AQShqa súıene otyryp, Reseımen uzaq ýaqytqa sozylatyn áskerı -saıası teke tireske túspek. Túbi Reseı Ýkraınaǵa anneksııalanǵan terrıtorııalardy qaıtarýǵa májbúr bolady. Ýkraınaǵa myń da bir rahmet. Ýkraına Reseıdiń agressıvtik aranyn tejep otyr. Reseı sońǵy alty jyldyq ekonomıkalyq reessııadan shyǵa alǵan joq. Endi mine koronavırýs qosymsha soqqy bolmaq.
Qazaqstanǵa tek Birikken Eýropa (Eýropalyq Odaq) pen AQSh -NATO áskerı-saıası birlestigi ǵana egemendigimizge kepil bola alady. Sondyqtan Qazaqstan Eýrazııalyq memleket retinde Eýropalyq Odaq pen NATO-dan pana taba alarmyz. Biraq Reseı men Qytaıdyń bizdi ol uıymǵa jiberý oıy joq, ol bir jaǵynan, al Eýropalyq Odaq, ekinshi jaǵynan demokratııalyq standart dep tym qıyn talap qoımaq. Biraq egemendi Qazaqstanǵa Batystyq vektor eń mańyzdysy. Batysqa bet alý biz úshin ekonomıkalyq, áleýmettik , saıası progresske jetý joly. Sonymen Eýropalyq Odaq pen NATO músheligine jetý Biz úshin túpki maqsat.
Qazaqstannyń kapıtalızmine quqyqtyq kepildik pen saıası demokratııa jetpeı tur. Egerde Prezıdent Toqaev ýáde bergen demokratııalyq úrdis júzege assa, ekonomıkamyz qosymsha ımpýls almaq. Klassıkalyq kapıtalızm quqyqtyq jáne saıası demokratııasyz alǵa jyljymaıdy. Bul kapıtaldyń zańdy sıpattaǵy damý erekshiligi.
Qazaq sany táýir ósip keledi, jylyna 265 myńǵa. Qazaq ımmıgraııasy -oralmandar aǵymy , sonyń ishinde Qytaı men Ózbekstannan kelýshiler úlesi qomaqty. Biraq Qytaı oralman qazaqtyń kelýin azaıtty. Qoryta aıtsaq , qazaqqa eshbir memleketpen asa dostaspaı , ne jaýlaspaı , soǵyspaı ekonomıkamyz ben qazaǵymyzdy ósirý kerekpiz.
Ázimbaı Ǵalı, saıasattanýshy
"Adyrna" ulttyq portaly
