Ömır bır orynda tūrmaidy. Qiyn sätter saiasatkerdıŋ kım ekenın de körseterı anyq.
Öz basym telegramdaǧy Özbekstannyŋ 10 myŋ adamdyq auruhana salyp jatqan qūrylys nysanynan habar taratyp otyratyn kanalyna jazylyp qoiǧanmyn. Odan bölek Ukraina men Özbekstan BAQ-taryn jiı saraptap otyramyn.
Özbekstanda auruhana saludy bos jerdı tegıstep, asfalt tösep, kädımgı poezben jük tasuǧa arnalǧan vagondardy ornatyp, ärlep-sändep salyp jatqanyn kün saiyn taratyp otyrady.
Ukrainada jaǧdai müşkıl. Biudjette aqşa joq. El defolttyŋ aldynda tūr. Prezident ZE 10 mlrd dollar HVQ men DB-ten kredit alu üşın jantalasuda. Oppozisiia prezidenttı qiyn sätte odan ärmen batyrǧysy kelıp, ol ūsynǧan reformalardyŋ jolyn bögeude. Oligarhtar prezidenttı qoldamai, öz saiasatyn jürgızıp jatqany baiqalady. Būl Ukraina qoǧamynda da aşyq aityla bastady.
Barlyq närse salystyrudan kelıp şyǧady. Bır mezgılde bızdıŋ elde ne ıstelıp jatqany da köz aldymyzda. Qazaqstan auyrǧan adamdarǧa em körsetu üşın auruhana men jatyn oryndar mäselesın şeşu maqsatynda kelesı qadamdarǧa bardy:
1. Auruhanalar jetpegen jaǧdaida jäne koronavirspen auyrǧandarǧa jeke em körsetu maqsatynda biznesmenderdıŋ jeke-menşık daiyn qonaq üilerın memleket arnaiy jabdyqtaudan ötkızıp, emhanaǧa ainaldyrdy. Būlardyŋ köbı 4-5 jūldyzdy qonaq üiler. Auyrǧan adamnyŋ em-dom alu jaǧdaiy vagonnan jasalǧan auruhana men arnaiy jabdyqtalǧan qonaq üide ekı türlı bolatyny belgılı.
2. Halyq tyǧyz ornalasqan Astana, Almaty men Şymkentte 200 oryndyq arnaiy auruhanalar salyna bastady. Qūrylys merzımı 2-3 apta. Onyŋ alǧaşqysy Astanada ıske qosylyp, aşyluyna prezident arnaiy bardy. Bır erekşelıgı būl auruhanalardy ındet bıtkennen keiın de paidalana beruge bolady.
3. Sapasy joǧary. Elge tanymal "BI Group" kompaniiasy salyp, auditten ötkızudı halyqaralyq kompaniia "Deloitte" jürgızdı.
4. 42 500 teŋge bıraz aiqai-şu bolsa da osy kömek 3,6 mln el azamattaryna taǧaiyndaldy. Tötenşe jaǧdai qanşa uaqytqa sozylsa tızımge ılıngen azamattar būl kömektı sonşa uaqyt alatyn bolady. Körşı elderde mūndai qadamdar joq.
5. Özbekstan viruspen küresuşı därıgerlerge arnaiy ötemaqy taǧaiyndady. Artynşa mūny prezident şeşımımen Qazaqstan da jasady. Sonymen qatar Qazaqstanda därıgerler salyq pen äleumettık tölemderden de bosatyldy.
6. Halyqaralyq deŋgeide Qazaqstan Qyrǧyzstan azamattaryn şetelden elge äkelude öz kömegın körsettı. Euraziialyq Odaq prezidentterınıŋ otyrysynda mūny arnaiy atap ötken qyrǧyz prezidentı Sauranbai Jienbekov Toqaev myrzaǧa alǧysyn aityp, rizaşylyǧyn bıldırdı. Būl eldıŋ bedelın arttyrar jūmsaq küşke jatatyn qadamdardyŋ bırı.
Karantin jariialanǧaly 30 künnen astam uaqytty baqylap otyrsaŋyzdar Qazaqstan tarapynyŋ äreketterı pragmatikalyq baǧytty ūstanatanyn aŋǧaruǧa bolady. Emosiiasyz, ulap-şulamai, är närse ölşep-pısılgen äreketterden bastau alǧan sauatty qadamdar ıske asuda. Bilıkke kelgelı soŋǧy 1 jylda prezident Toqaevtyŋ qadamdaryn saralasaŋyz taktika, pragmatika, sabyrlyq pen aqyryndap alǧa jyljudy ūstanatyn saiasatty aŋǧaruǧa bolady. Ömır sony körsetude.
Soŋǧy uaqyttary Ukrainada prezident ZE synnyŋ astynda qalyp, bedelı men senım kreditın tüsırıp jatyr. Däl osy uaqytta bızde kerısınşe prezidenttıŋ bedelı men salmaǧy qiyn kezeŋde aqyryndap, bıraq salmaqty jolmen artyp kele jatqanyn aŋǧaru qiyn emes.
Prezidenttıŋ bilıkke kelgelı 1 jyldaǧy qadamdarynan saiasatker retınde 3 erekşelıktı tolyq aituǧa bolady:
1. Şydamdy.
2. Pragmatik.
3. Populizmnen aulaq salmaqty jürısterdı jasaityn saiasatker.
Būdan ärmen qalǧan dünienıŋ bärı bızdıŋ halyqqa bailanysty. Qoǧam prezidenttı qoldap otyrsa saiasatker retınde prezident būl qiynşylyqtan eldı aman-esen alyp şyǧatyn qabıletke ie ekendıgı baiqalady. Är närse uaqyt, saǧatymen keletın joldy ūstansaq el retınde ūtylmaimyz dep oilaimyn. Bızde basqa taŋdau men jol da joq.
Bauyrjan Serıkbaev
