Karantınniń paıdasyn tabıǵat kórip jatyr

4433
Adyrna.kz Telegram

Karantınge jabylǵan elder men qalalardyń áserinen ekologıanyń sál bolsa da ońalǵany baıqalady. Muny spýtnıkten túsirgen sýretterden nemese  qarapıym qala keıipinen-aq baıqaısyz. Bul ózgeristerdi Almatydan da kórip jatyrmyz.

 Álemdik ekologııaǵa basqalardan álde qaıda kóp zııanyn tıgizip jatqan Qytaı aýasynyń tazaryp qalǵany sońǵy kezde anyq kórinip jatyr. Ony spýtnıkten túsirgen sýretten de, qala kóshelerinen de kóremiz. Munyń negizgi sebebei- qaladaǵy kólik qozǵalysynyń azaıýy. Al koronavırýstan qaıtys bop jatqan adamdar sany boıynsha alty myńnan astam adammen alǵa shyqqan Italııanyń Veneııa qalasyndaǵy sý arnalary tazaryp jatyr. Ol jer qalypty ýaqytta týrıstterdiń súıikti mekenine aınalýshy edi. Biraq qazir memleket bop karantınde jatqandyqtan sý tazarǵan. Balyqtar men delfınder arnalarǵa qaıta oralýda. Buǵan uqsas jaǵdaı Almaty qalasynda da baıqalady. Áleýmettik jeli qoldanýshylary «deıin, keıin» degen ataýmen aýasy álde qaıda taza qalanyń sýretterin jarııalaýda.

Iá, shynymen-aq adamzat tabıǵat ananyń erkesine aınalǵandaı. Álemdegi, eldegi ekologııalyq ahýalǵa qarap, «tabıǵat adamdardan biraz demalsyn» degen oıǵa qalasyń.

Almaty qalasynda karantın jarııalanýyna baılanysty kólik qozǵalysy aıtarlyqtaı shegerilgen. Bul talaıdan beri ekologtardyń daýyna aınalǵan «Almaty qalasyn JEO lastap jatyr ma, nemese kólik qozǵalysy ma?» degen suraqty sheshýdiń taptyrmas joly.«JEO-nyń jalpy qala aýasynyń sapasyna qanshalyqty áser etetinin jáne Almaty qalasynyń kólik kóp júretin kóshe qıylystaryndaǵy aýanyń lastanýyn anyqtaý maqsatynda, Qazaqstan Respýblıkasy Ekologııa, geologııa jáne tabıǵı resýrstar mınıstriniń tapsyrmasymen «Qazgıdromet» RMK 20 naýryzdan bastap karantın boıy jáne ol aıaqtalǵannan keıin bir aı boıy kelesi núktelerde aýadaǵy lastaýshy zattardyń shoǵyrlanýyna jospardan tys ólsheý júrgizetin bolady:

- Saıahat avtovokzaly aýdanynda;

- Tastaq bazarynyń aýdanynda;

- JEO-2 sanıtarlyq-qorǵaý aımaǵynyń shekarasynda.

Taldaý sınoptıkalyq jaǵdaıdy eskere otyryp júrgiziledi, sondaı-aq jospardan tys ólshemderden basqa, Qazaqstan Respýblıkasy Ekologııa, geologııa jáne tabıǵı resýrstar mınıstrliginiń «Qazgıdromet» RMK aýasynyń lastanýyn baqylaý beketteriniń jáne eko-belsendi Pavel Plotıynnyń datchıkteriniń derekteri qoldanylatyn bolady» dep jazdy óziniń Facebook paraqshasynda  QR Ekologııa, geologııa jáne tabıǵı resýrstar mınıstriniń resmı ókili Samal Ibraeva.

  Esterińizge salsaq, jyldyń basynda eko-belsendiler Almaty ákimdiginen qalany lastanýdyń shegine jetken dep moıyndaýyn talap etip, ashyq hat joldaǵan.  Ol jerde qalanyń aldaǵy 30 jyldyq josparymen tanysqan belsendiler, onyń qate ekenin aıtqan.

«Strategııada Almatydaǵy aýany lastaýshy 65% -y kólikten, 27% -y jylý elektr stanııalarynan ekendigi aıtylǵan. Bul ótirik. EXIMAR zertteýleri mynany dáleldeıdi: JEO zaýyttary aýadan avtokólikterge qaraǵanda kóp zııan keltiredi.

Kólik aýany lastamaıdy degennen aýlaqpyz. Biraq ákimdik adamdardy adastyrýdy toqtatyp, JEO-nyń aýany lastap jatqanyn moıyndasyn degimiz keledi» delingen hattaǵy petıııada.

Karantınge jabylǵan Almatyda kógershinder qyrylyp jatyr. El arasynda 28 panfılovshy parkinde ólip jatqan kógershinderdiń vıdeosy tarady. Áleýmettik jeli qoldanýshylary qustardy qalany dezınfekııalaǵannan ýlanýy múmkin ekendigin aıtty. «Alǵashqy alynǵan synama qustardyń ýlanǵanyn rastaıtynyn aıtqym keledi.

Oblystyq aýmaqtyq orman sharýashylyǵy jəne janýarlar dúnıesi ınspekııasy, QR AShM aýmaqtyq veterınarlyq baqylaý jəne qadaǵalaý ınspekııasy, qalalyq veterınarlyq qyzmet, Kəsipkerlik jəne ınvestıııalar basqarmasy, Zoologııa ınstıtýty men abattandyrý bólimi mamandarynan turatyn komıssııa quryldy.

Komıssııa barlyq ólgen qustardy jınap, veterınarlyq qyzmet arqyly zerthanalyq zertteý júrgizý úshin synama alyndy. Bul zertteýdiń túpkilikti nətıjesin keıinirek jarııalaıtyn bolamyz» dep jazdy keshe Samal Ibraeva.

«Qazir dúnıe júzinde apattar bop jatyr. 40 paıyz ózender azaıdy. Biz qýańshylyqtyń aldynda turmyz. Álemdik muhıtta sý deńgeıi kóterilýde. Sál jaýyn japsa sý tasqyny bolýǵa shaq qalady. Qardyń jaýý deńgeıi de artqan. Kóktemde sý tasqyny bop eldi sý shaıyp ketýi de osydan. Endi qazir kólikter toqtaǵanda kún de shyqty. Negizi, eń paıdaly qoǵamdyq kólik-tramvaı-dy. Kóptegen aýrý da osy Almaty qalasynyń ekologııasynyń buzylýynan» deıdi ekolog maman Mels Eleýsizov.

Dýman TERLIKBAI

Jas Alash

Pikirler