Bob Dılan – rok-mýzyka álemindegi alyp tulǵalardyń biri. Amerıkalyq avtor-oryndaýshy, aqyn, sýretshi, kınoakter. Nobel syılyǵynyń ádebıet atalymy boıynsha ıegeri [2016].
Men ózimdi aqyn dep sanaǵan emespin, maǵan aqyn degen sózdiń ózi unamaıdy. Meni trapeııanyń gımnasty dep esepteńizder.
Barlyǵy Dılan eshkimmen sóılespeıdi dep júr. Bul ne sandyraq. Ol, meniń qoǵam aldyndaǵy mindetim emes.
Tanymal bolýdyń júgi óte aýyr. Isa paıǵambar tym tanymal bolǵany úshin, ony dar aǵashyna kerip tastady emes pe!? Men sondyqtan da saıaq júrgendi jón dep bilemin. Men eshqashan qutqarýshy nemese paıǵambar bolýdy qalǵan emespin. Bálkim, Elvıs bolýdy armandaǵan shyǵarmyn. Sondyqtan, men ózimdi onyń ornyna op-ońaı qoıa alatynmyn. Al paıǵambarǵa ózimdi eshqashan uqsatqan emespin.
Men Elvısti alǵash tyńdaǵanymda, bireýge jumys isteýdiń jáne eshkimniń meni basqarýdyń qajetsizdigin uǵyndym da, tar-qapastan bosap shyqqandaı áserde boldym.
Men jas bala bolmasam da, tań ata uıqymnan oıana salysymen, bar kúshimdi sezimge jeńidirip «Tamasha, men áli-aq, kóp ótpeı Elvısti kóretin bolamyn» deımin ózime ózim.
Bir kezderi menen Gıtlerdiń qashan ózin-ózi óltirgeni týraly suraq qoıdy. Men tipti ózimniń balalyǵymdy da umytyp qalǵan adammyn.
Meniń ósken ortam Hıbbıngte (Mınneston shtatyna qarasty qala) evreı dindarlary bolǵan emes. Olar, 13 jasqa tolǵanymda evreı dástúrine saı rásimdi oryndaýǵa, Hıbbıngke jylǵa jýyq ýaqytqa qystyń orta kezinde aq saqaldy, qar kıimdi, Býrklın shal áıeli ekeýi avtobýyspen kelip túsken bolatyn. Olardyń ornalasqan orny, qalanyń basty oıyn saýyq ortalyǵy bolǵan. Naqty aıtsam, meniń úzdiksiz bar ýaqytymdy sonda bolýǵa jumsaǵan Rok-n-rolldyq kafe bolatyn. Sondyqtan da, ár kezgi dástúli sabaqty oryndaýǵa belgilengen ýaqytta, astyǵa túsip bara jatyp basym essizdikke súńgip bara jatqandaı sezimde bolatyn.
Men Mınesstondaǵy tynysh ortada ómir súrdim. Ózim jalǵan sóılemeıtin adammyn, shyndyǵyn aıtar bolsam meniń ol jerdi tastap ketip qalýymnyń basty sebebi álemdi aralap kórý nemese ony jaýlap alý emes. Tyńdańyzdar, men jaı ǵana ol jerden tabanymdy jaltyratyp, eshqashan oralmaýdyń ǵana qamyn jasadym.
Ákem artyna az ǵana dúnıe qaldyrdy, tipti, eshteńe deýge de bolady. Bilseńizder ol óte qarapaıym adam bolatyn. Maǵan odan tek mıras bop, onyń sózderi ǵana qaldy. Bir kezder ol maǵan «Balam, sen bilesiń be? Myna ómirde bári de, tipti, ata-anańnyń ózi senen teris aınalatyndaı ózińdi ońaı bylǵap alýǵa bolady. Sondyqtan da, esińde bolsyn: eger qapııada basyńa sondaı is túsetin bolsa, bastysy senimińe selkeý túsirme, sonda qudaıdyń ózi saǵan kómektesetin bolady» degen bolatyn.
Men senimnen tym alystap kettim. Óıtkeni senimniń ózi, ózińdi árqashan kináli sezinýge májbúr etedi.
Adamdar ózderiniń senimderin sırek qoldanady. Olar jasaıtynyn qajet kezde jasap alady da, keıin sol isine jata kep ókinedi.
Egerde, sen kimge sený kerek ekenin bilgiń kelse, onda ózińdi-óziń aldaı berýdi doǵarǵanyń durys.
Kóp adam bile bermeıtin myndaı bir másele bar, aıtalyq, qysqa qoıylyǵan shashtan, uzaryp ósken shash álde qaıda jyly bolady. Shashy qysqalar aldymen tońady. Olar ózderiniń sýyqtan tońyp qaltyraǵanyn jasyrýǵa májbúr bolǵanymen, jaýramaǵan adamdarǵa degen óziniń máńgilik qyzǵanyshyn oıatady. Mundaıdan keıin, osy syqyldy adamadar ne shashtaraz, ne kongresmenge aınalady. Aıtpaqshy, túrme bastyqtarynyń basym kópshiliginiń de shashtary qysqa bolady. Tipten, Djon Ýlıkstyń (teatr akteri, Lınkolndi óltirgen adam — Esquire) shashy, Avram Lınkolnnan álde qaıda qysqa bolǵanyn biletin shyǵarsyńdar.
Barak Obama maǵan unaıdy. Ol, shynaıy ómirde bar kitap keıipkerine uqsaıdy.
Saıasat kóptegen máselerdi sheshýge qaraǵanda, olardy dúnıege ákelýge qabiletti.
Men jańalyqtarǵa qarap otyryp, álemdi mýzyka tyńdamaıtyndar basqara ma dep oılaımyn.
Moral men saıasat bir-birine óte jat dúnıe.
Búginde soǵys órti barlyq jerdi sharpýda. Keıde, soǵys tipten artqy qaqpadan da júrip jatyr ma degen oıda qalamyn.
Teńsizdik degen myjymany jek kóremin. Adamdardy bir-birimen teńestiretin jalǵyz nárse ol – ólim.
Tipten, meniń Djord Býsh týraly da án jazýym ábden múmkin. Saıyp kelgende, onyń atymen rıfmdi ustap turý túk te qıyn emes.
Eger meniń ánderimdi suryptaıtyn bolsaq, birde-bir saıası ánderdi taba almaısyz. Sebebi, mýzyka álemdi qutqara almaıdy.
Men búkil ǵumyrymda nebári tórt án jazsam, sol tórt ándi men mıllıon ret jazdym.
Men týraly bilý úshin, jaı ǵana meniń ánderimdi tyńdaý jetkilikti. Bastysy – durysyn tańdaı bilý. Men dramatýrg bolmaǵandyqtan, meniń ánderimdegi keıipkerlerdiń barlyǵy derlik – meniń ózim.
Meniń mýzykam saǵan unasa, onda men saǵan áldenege qaryzbyn degen sóz emes.
Jankúıerdiń nesi jaqsy? Sen marapattarymen marqaıyp, tamaqtanyp, tipten olarmen bir tósekte jata almaısyń.
Báz bireýler maǵan kelip «Siz qandaı keremetsiz»,- dep jatady. Biraq bundaı qolpashtaýlardy sırek qabyldaımyn. Óıtkeni, shyndyǵynda «siz qanaı keremetsiz» dep aıtatyndardyń bári bitken esýastar.
Kezinde kókemniń áıeli: «Bobı, meniń radıodan shyqqym keledi, sen osy qashan men týraly án jazasyń?» dep, estir qulaqqa ersi, kezekti suraǵyn qoıǵan bolatyn. Sonda, «Men siz týraly áldeqashan jazyp qoıǵanmyn. Tek sizdiń radıoqabyldaǵyshyńyz basqa arnaǵa teńshelip qalǵan»,-dep jaýap bergen bolatynmyn.
Men óz jankúıerlerime degen jaýapkershilikti eshqashan sezingen emespin. Tek ózimniń jaratqan dúnıelerime ǵana jaýap beremin, al jankúeırlermen sharýam joq.
Óz ónerimdi usynar adamdarǵa, ózimdi uly kúresýshi, uly mahabbat jarshysy nemese asqan genı retinde kórsetý emes, olardan, bólektenip ózimmen-ózim bolý ǵana. Qolymnan keletini osy. Men basqalar sekildi, ózgelerdi oıatýshy maqsatyndaǵy adam emespin. Onymen, óz mamandary, ıaǵnı, Medıson-avenıý aınalyssyn (nıý-ıork kóshesinde ornalasqan, jarnamamen aınalysýshy kompanııa — Esquire). Bul solardyń jumysy.
Maǵan aqsha tapqan unaıdy.
Aqyn bolý degen árqashan mindetti túrde áldeneni jaza berý degen sóz emes. Búkil ómiri janarmaı beketinde ótken adamdar bar. Jáne olar aqyndar bolatyn.
Óner álemi sulý áıelderge toly degen sóz bar. Biraq, eger kimde-kim búkil ǵumyryn sulýlarmen ótkizgisi kelse, ne advakat ne dáriger bolǵany durys dep oılaımyn. Nemese jeke detektıv bolǵany, tipten jaqsy.
Kimde kim mýzykaǵa shyndap kiriskisi kelse, akkordeon tájirbıe júzinde barlyq aspaptardyń ornyn basa alatynyn esinde ustaǵany jón.
«Bıtlz» – uly mýzyka. Biraq, men ony rok-n-roll dep atamas edim. Rok-n-roll búl eresekterdiń ımıtaııalyq seksi. Odan basqa eshteńe emes.
Meni búginde jastardyń kóshe boıynda ózderiniń uıaly telefondary men aıpodtarynan bas kótermeı beıneoıyndar men jazbalarǵa shuqshıǵany tańqaldyrmen tynbaı kóńilimdi ábden qaldyrady. Bunyń bári ózderiniń jeke ómirin urlap qana qoımaı olardyń shynaıy ómirin qalypqa keltirýine kedergi keltiredi. Árıne, olar erkin, jáne ózderi qalaǵannyń bárin jasaýǵa bolady. Degenmen erkindik týraly aıtar bolsaq, ol sondaı arzan dúnıe emes, biraq, olar túbinde ózderiniń ómirlerin elektrondy oıyndarǵa tekke ketirip jatqandaryn túsinetin bolady.
Men teledıdarǵa kóp qaraıtyn sekildimin.
Men, osy zaman aǵymyna ilese almaı qalǵandaımyn. Basqasha aıtqanda, árıne.
Men ózimniń júz mıllıonǵa jýyq kúıtabaǵymdy sattyppyn. Biraq, onyń qalaı bolǵanyn túsindirip bere almaımyn.
Sáttilik – tańerteń oıanyp, keshke uıyqtaý. Jáne osy eki aralyqta shyn máninde ózińe unaıtyn ispen aınalysý.
Shabyt jıi qonaq bola bermeıdi. Sondyqtan, ony qaıdan kezdestirseń, sol jerden tap.
Úmit pen qorqynysh árqshan qoldan qolǵa ótetin, sheber komedııalyq dýet.
Eger biz óz túsimizdi este saqtap qala alatyn qabiletke ıe bola alsaq, onda beısanamyz týraly kóp dúnıe bile alatyn edik. Máselen, qarańǵylyqtaǵy túkpirge jaqyndamaı-aq onda ne baryn anyq biletin edik.
Men haosty qurmetteımin. Biraq, haosty meni qurmetteıdi dep úmittenbeımin.
Eger sıyr saýǵyń kelse, sútin tolyqtaı saýyp alatynyńa senimdi bol.
Bir sátte, ǵashyq hám parasatty bolý múmkin emes.
Men sekseninshi jyldarda qalyp qoıǵan sekildimin.
jazyp alǵan Bıll Flanagan
orys tilinen aýdarǵan Tilek Yrysbek
